Іё (спадарожнік Юпітэра): розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Фобас тут ні пры чым, артаграфія, вікіфікацыя
д пераклад, часткова артаграфія, вікіфікацыя
Радок 57:
=== Вульканічная дзейнасьць ===
[[Файл:PIA00703.jpg|міні|справа|300пкс|Вульканічны ўсплёск на Іа]]
Арбіта Іа разьмешчана ўсярэдзіне інтэнсіўнага радыяцыйнага пояса электронаў і іёнаў, злоўленых у магнітнае поле ЮпітэараЮпітара. Бо магнітасфэра круціцца разам зь Юпітэрам, яна зьмятае з Іа й выносіць прочкі каля 1000 кг матэрыялу ў хвіліну. Матэрыял утварвеутварае тор, воблака іёнаў, якое сьвеціць ва ўльтрафіялеце. Цяжкія іёны тора мігруюць вонкі, і іх ціск як бы надзімае магнітасфэру Юпітэра, робячы яе ўдвая больш чаканага памеру. Некаторыя з больш энэргетычных іёнаў серы й кіслароду трапляюць уздоўж магнітнага поля ў атмасфэру плянэты, выклікаючы свячэньне ў канцавосьсяў (так званая «аўрора»). Іа ўзаемадзейнічае з магнітасфэрай і самім торам і зьяўляецца як бы часткай паскаральніка, утвараючы натуральны магутны электрычны генератар, ствараючы 400 000 вольт уздоўж яе дыямэтру і генэруючы электрычны ток 5 млн ампер, які цячэ ўздоўж магнітнага поля да іёнасфэры плянэты.
Ио ўзаемадзейнічае з магнитосферой і самім торам і з’яўляецца як
бы часткай паскаральніка, утворачы натуральны магутны электрычны генератар, ствараючы 400 000 вольт уздоўж яе
дыяметра і генеруючы электрычны ток 5 млн ампер, які цячэ ўздоўж магнітнага поля да іёнасферы планеты.
 
Мэханізм вывяржэньня на Іа ня злучаны з радыёактыўным распадам элемэнтаў, якія маглі б разагрэць кару — Іа для гэтага недастаткова вялікая. Чыньнікам вульканізму, верагодна, зьяўляецца награваньне спадарожніка прыліўным уздзеяньнем іншых галілеевых спадарожнікаў. Энергія для разаграваньня чэрпаецца з прыліўных узаемадзеяньняў іншага галілеева спадарожніка — Эўропы, самога Юпітара і, у невялікай ступені, трэцяга спадарожніка — Ганімеда. Прыліўныя сілы ствараюць гарбы на паверхні, выгінаюць літасфэру Іа і разаграюць яе нетры. Дзякуючы прыліўным узьдзеяньням у нэтрах Іа вылучаецца велізарная энергія — 60-80 трыльёнаў ватаў. Відаць, яна размяркоўваецца нераўнамерна, больш яе вылучаецца ў павярхоўных пластах.
Мэханізм вывяржэньня на Іа не злучаны з радыеактыўным распадам элемэнтаў, якія маглі б разагрэць кару -
Ио для гэтага недастаткова вялікая. Чыньнікам вульканізму, верагодна, зьяўляецца награваньне спадарожніка прыліўным уздзеяньнем
іншых галилеевых спадарожнікаў. Энергія для разагравання чэрпаецца з прыліўных узаемадзеянняў іншага галілеева спадарожніка -
Эўропы, самага Юпітара і, у невялікай ступені, трэцяга спадарожніка — Ганимеда. Прыліўныя сілы ствараюць гарбы на паверхні,
выгінаюць літасферу Ио і разаграваюць яе нетры. Дзякуючы прыліўным уздзеянням у нетрах Ио вылучаецца велізарная энергія
60-80 трыльёнаў ватаў. Повидимому, яна размяркоўваецца нераўнамерна, больш яе вылучаецца ў павярхоўных пластах.
 
Выява паказвае блакітнага колеру вульканічны выкід, які працягнуўся на 100 км па паверхні Іа. Блакітны колер выкіду азначае прысутнасьць газу дыяксіду серы й «сьнега», які кандэнсаваўся з газу, бо газ пашыраецца й астывае. Малюнкі паказваюць таксама, што выкід Ра Патэра (Ra Patera) палае ў цемры, магчыма дзякуючы флюарэсцэнцыі серы й іёнаў кіслароду, створаных разбурэньнем малекул дыяксіду серы энэргетычнымі часьціцамі магнітасфэры Юпітэра. Гэта вывяржэньне — прыклад новага тыпу вульканічнай актыўнасьці, адкрыты Вояджэрам у 1979 г., — гейзэрападобнае вывяржэньне. Вульканічнае вывяржэньне на Зямлі не можа выкінуць матэрыялы на такую вялікую вышыню з-за наяўнасьці атмасфэры.