Яўхім Кіпель: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
– файл
Радок 1:
{{Асоба
|імя = Яўхім Яўсеевіч Кіпель
|арыгінал імя =
|партрэт = kipel.jpg
|апісаньне =
|род дзейнасьці = беларускі грамадзкі дзеяч, пэдагог, актывіст беларускай [[дыяспары]] ў [[ЗША]]
|дата нараджэньня = [[25 сьнежня]] [[1895]] <br>(па новым стылі: <br>[[7 студзеня]] [[1896]])
|месца нараджэньня = {{сьцяг Расеі}} [[Байлюкі]] [[Бабруйскі павет]] [[Менская губэрня]] [[Расейская імпэрыя]]
|дата сьмерці = [[27 ліпеня]] [[1969]]
|месца сьмерці = {{сьцяг ЗША}} [[ЗША]]
}}
'''Яўхім Яўсеевіч Кіпель''' (Крыптанімы: ''К-ль''; ''Я.К-ль''; [[7 студзеня]] [[1896]] па новым стылі, [[Байлюкі]], [[Бабруйскі павет]], [[Менская губэрня]], (цяпер [[Глускі раён]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]) — [[27 ліпеня]] [[1969]]) — беларускі грамадзкі дзеяч, пэдагог, актывіст беларускай [[беларуская дыяспара|беларускай дыяспары]] ў [[ЗША]].
 
'''Яўхім Яўсеевіч Кіпель''' (Крыптанімы: ''К-ль''; ''Я.К-ль''; [[7 студзеня]] [[1896]] па новым стылі, [[Байлюкі]], [[Бабруйскі павет]], [[Менская губэрня]] (цяпер [[Глускі раён]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]) — [[27 ліпеня]] [[1969]]) — беларускі грамадзкі дзеяч, пэдагог, актывіст беларускай [[дыяспары]] ў [[ЗША]].
 
== Біяграфія ==
З [[1915]] году быў удзельнікам [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]], скончыў 2-ю [[Кіеў]]скую ваенную школу прапаршчыкаў. З [[1918]] ваяваў у шэрагах [[Чырвоная армія|Чырвонай арміі]]. Браў удзел у паседжаньнях Усебеларускага зьезду Саветаў у [[Смаленск|Смаленску]]у, дзе была абвешчаная [[БССР]].
 
З [[1921]] у [[Менск]]у, сябар Навукова-тэрміналягічнай камісіі пры Наркамасьвеце БССР. Вучыўся ў [[БДУ]] (скончыў у [[1926]]), у [[1922]]-[[1927]] выкладаў [[Беларускаябеларуская мова|беларускую мову]] і [[прыродазнаўства]] ў школах Менску. З [[1926]] сакратар аддзела прыроды і народнай гаспадаркі [[Інбелкульт]]ау, адначасова лектар на пэдкурсах у Менску. Са студзеня [[1928]] асьпірант [[БДУ]], у кастрычніку [[1929]] выключаны па ідэалягічных матывах. З сакавіка [[1930]] выкладчык Менскіх пэдкурсаў пры пэдтэхнікуме.
 
Арыштаваны ДПУ БССР [[28 чэрвеня]] [[1930]] па справе «[[Саюз вызваленьня Беларусі|Саюза вызваленьня Беларусі]]»; паводле пастановы Калегіі [[АДПУ]] [[СССР]] ад [[10 сакавіка]] [[1931]] высланы ў [[Налінск]] [[Вяцкая вобласьць|Вяцкай вобласьці]] на 5 гадоў. Паўторна арыштаваны ў [[аролАрол (горад)|Арле]] ў сьнежні [[1935]]; асуджаны на 5 гадоў лягераў. Вызвалены ў сьнежні [[1940]]. Пасьля вызваленьня настаўнічаў у [[Саратаў|Саратаве]].
 
Напачатку [[1942]] мабілізаваны ў Чырвоную Армію. З чэрвеня [[1942]] у Менску. Працаваў у Інспэкцыі беларускіх школ над падрыхтоўкай школьных падручнікаў і праграмаў ды старшынстваваў, быў у [[Беларуская народная самапомач|Беларускай народнай самапомачы]] (нацыянальная арганізацыя, якая дзейнічала ва ўмовах нацысцкай акупацыі). Рэдагаваў газэту «[[Голас вёскі]]». З [[1944]] быў кіраўніком навуковага аддзелу [[БЦР|Беларускай Цэнтральнай Рады]], старшыня [[ІІ Усебеларускі Кангрэс|II Усебеларускага Кангрэсу]]. У 1944 годзе сям’я Кіпеляў выехала на Захад. Зь сярэдзіны [[1944]] у [[Нямеччына|Нямеччыне]]. Падрыхтаваў да друку кнігу ўспамінаў пра савецкія лягеры «Зь іхняга раю».
Радок 24 ⟶ 23:
З [[1950]] у [[ЗША]], з [[1951]] уваходзіў у [[Беларускі кангрэсавы камітэт Амэрыкі]], стварыў [[Аб'яднаньне беларускіх вязьняў савецкіх канцлягераў]], быў ініцыятарам стварэньня [[Беларуская народная партыя|Беларускай народнай партыі]]. Публікаваўся ў беларускай эмігранцкай прэсе. Успаміны Яўхіма Кіпеля захоўваюцца ў архіве [[Беларускі інстытут навукі і мастацтва|Беларускага інстытута навукі і мастацтва]] (БІНіМ) у [[Нью-Ёрк]]у.
 
Пахаваны на беларускіх могілках у [[Саўт-Рывэр|Саўт-Рывэры]]ы. У [[1989]] годзе [[Вярхоўны суд]] БССР прыняў пастанову аб [[рэабілітацыя|рэабілітацыі]] «врага белорусского народа». У [[1999]] у [[Нью-Ёрк]]у выйшла кніга ўспамінаў Яўхіма Кіпеля «Эпізоды».
 
== Сям'яСям’я ==
Меў сынаСын — [[Вітаўт Кіпель|Вітаўта Кіпеля]].
 
== Творы ==