Вікіпэдыя

Саната: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
Наступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
A1 (гутаркі | унёсак)
75 правак
Створана старонка са зьместам ''''Саната''' ({{lang-it|sonata}} ад лац. ''sonare'' - гучаць), музычны твор цыклічнай формы (зв...'
 
A1 (гутаркі | унёсак)
75 правак
Няма апісаньня зьменаў
Радок 1:
'''Саната''' ({{lang-it|sonata}} ад лац. ''sonare'' - гучаць), музычны твор цыклічнай формы (звычайна 3 або 4 часткі) для аднаго або некалькіх інструмэнтаў.
 
Тэрмін «саната» вядомы з [[16 стагодзьдзя]]. Першапачаткова гэтым тэрмінам называлі любы інструмэнтальны твор. у процівагу вакальных кантаты.
 
На пачатак [[17 ст.стагодзьдзя]] ўтварылася 2 тыпу санат: царкоўныя санаты (''sonata da chiesa'') і камэрная саната (''sonata da camera''). Для царкоўных санат характэрныя 4-прыватнае цыкл з пэўнай пасьлядоўнасьцю тэмпаў частак (павольна - хутка - павольна - хутка, альбо хутка - павольна - хутка - хутка), сур'ёзнасьць музыкі. Камэрная саната - свабодная пасьлядоўнасьць танцавальных нумароў. Грань паміж гэтымі відамі саната хутка сьціраецца.
 
У 17 ст. атрымалі распаўсюджваньне т.зв. трыо-санаты для 2 ці 3 выканаўцаў з суправаджэньнем генерал-басу. Найважнейшая становішча займалі таксама саната для адной скрыпкі і генерал баса, перш за ўсё ў кампазытараў т.зв. італьянскай скрыпічных школы - А. Вівальдзі, А. Карэлі і інш Саната для скрыпкі з цалкам выпісана шмат распрацаванай партыяй клавіра зьявіліся ў І[[Ёган Бах|Ё. С. Баха]].
 
У раньнеклясычны пэрыяд (сярэдзіна 18 ст.) Інтэнсіўна фармаваўся тып клясычнай санаты (асабліва ў саната для фартэпіяна К. Ф. Э. Баха і Д. Скарлаці. Ён канчаткова сфарміраваўся ў пэрыяд венскага клясыцызму (канец 18 ст.) У творчасьці [[Гайдн|Ё. Гайдна]], [[Моцарт|В. А. Моцарта]] і інш Найбольшай вяршыняй у разьвіцьці жанру сталі санаты [[Бэтховэн|Л. ван Бэтховэна]] (32 для фартэпіяна, 10 для скрыпкі і фартэпіяна, 5 для віялянчэлі і фартэпіяна). Ім уласьціва глыбіня зьместу, шырата кола вобразаў, і напружаная канфліктнай вобразаў, часам блізкая да сымфанічных маштабаў. Шэраг санат БетховенаБэтховэна ўяўляе сабой 4-прыватнае цыкл, падобны пасьлядоўнасьці частак сымфоніі і квартэта.
 
У творчасьці кампазытараў-рамантыкаў адбывалася узбагачэньне і пераасэнсаваньне жанру клясычнай санаты (пераважна бэтховэнскага тыпу). Вялікі ўклад у разьвіцьцё санаты ўнесьлі [[Шапэн|Ф. Шапэн]], [[Робэрт Шуман|Р. Шуман]], [[Фэрэнц Ліст|Ф. Ліст]], І. Брамс, [[Гріг|Э. Гріг]] і інш У іх творчасьці ўзмацнілася тэндэнцыя да шырокага сымфанічнага трактоўкі жанру, паглыбіцца кантрастнасьць вобразаў. Імкненьне да адзінства цыкла прыводзіць да стварэньня адначасткавых санат (першы - у 2-й Санаце для фартэпіяна Ф. Ліста).
 
У канцы 19 - пачатку 20 стст. яркія тэндэнцыі да абнаўленьня выступаюць ў саната францускіх кампазытараў - [[Габрыэль Форе|Г. форе]], [[Поль Дюка|П. Дюка]], [[Моріс Равэль|М. Равэля]], [[Клод Дэбюсі|К. Дэбюсі]], рускіх кампазытараў [[Аляксандр Скрабін|А. М. Скрабіна]], Н. К. Мэтнэра. У 20 ст. саната застаецца адным з вядучых музычных жанраў. Новыя вобразы і сродкі выразнасьці істотна зьмяняюць яе аблічча. Да выдатным узорам сучаснай музыкі належаць санаты [[Сергій Пракоф'еў|C. C. Пракоф'ева]] (10 для фартэпіяна, 2 скрыпічных), [[Шастаковіч|Д. Д. Шастаковіча]] (2 для фартэпіяна, 2 скрыпічных, віялянчэльные), [[Гіндеміт|П. Гіндеміта]] (каля 30 саната амаль для ўсіх інструмэнтаў), [[Бэла Бартак|Б. Бартака]] (6 саната для розных саставаў . У 50-70-х гг тэрмін "саната", як у далёкім мінулым, часам разумеецца толькі як абазначэньне інструмэнтальнай п'есы (саната для віялянчэлі з аркестрам К. Пэндэрэцкага.
 
==Літаратура==
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Саната»