Ліцьвіны: розьніца паміж вэрсіямі

У якасьці назвы [[беларус]]аў шырока ўжывалася цягамяшчэ на працягу [[19 стагодзьдзе|19-га стагодзьдзя]] ды заставалася'''захоўваецца ў рэліктавымчастковым ужываньніужытку даў сярэдзіныякасьці [[20 стагодзьдзе|XX стагодзьдзя]] (гэтак, падчассаманазвы перапісаўвясковага жыхарства ўі [[1940-я|1940-х]]цяпер''' гг.,(глянь ладная лічба сельскага жыхарства [[Менская вобласьць|Менскае вобласьці]]ніжэй: запісаласяразьдзел «ліцьвінамі»{{Няма_крыніцы}}"Сучаснасьць").

Да мінулага стагодзьдзя словы «Літва» і «ліцьвін» ужываліся як саманазва беларусаў{{Няма крыніцы}}. У любой расейскай кніжцы зь першае паловы 19 стагодзьдзя «Літвою» будзе названа Беларусь, а «ліцьвіном» — беларус{{Няма крыніцы}}. Гэтаксама называлі беларусаў і суседзі{{Няма крыніцы}}. Украінцы звалі беларусаў ліцьвінамі да сярэдзіны 19 ст{{Няма крыніцы}}. З вуснаў украінца пра беларуса можна было пачуць: «Хіба лихо озме литвина, щоб він не дзекнув» (аб «дзекаючым» вымаўленьні беларусаў){{Няма крыніцы}}. А на [[Беласток|Беласточчыне]] ўжо за нашых часоў запісана пра беларуса: «Як сыр не закуска, так ліцьвін — не чалавек!» або «Ліцьвін — то чортаў сын!»{{Няма<ref>С. крыніцы}}Дубавец, Г. Сагановіч. [http://knihi.com/vy/letuva.html Старажытная Літва і сучасная Летува] // З гісторыяй на «ВЫ». Выпуск 2. Менск, 1994.</ref>.

У пагранічных зь Беларусьсю раёнах Расеі такая назва існавала да сярэдзіны 20 ст.<ref name="nasevich">[[Вячаслаў Насевіч|Насевіч В. Л.]] Літвіны // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 206—208</ref><ref>{{Літаратура/Энцыкляпэдыя літаратуры і мастацтва Беларусі|3к}} С. 287.</ref> Жыхары [[Курск|Курскай]] і [[Арол (горад)|Арлоўскай вобласьцей]] [[Расея|Расеі]] называлі беларусаў «ліцьвінамі» ажно да [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнае вайны]]{{Няма_крыніцы}}<ref>С. Дубавец, Г. Сагановіч. [http://knihi.com/vy/letuva.html Старажытная Літва і сучасная Летува] // З гісторыяй на «ВЫ». Выпуск 2. Менск, 1994.</ref>.

Калі-некалі, цягамна працягу 14-18 стст., назоў „Белая Русь“ выступаў і ў шырокім сэнсе — дзеля азначэньня земляў, дзе традыцыйна моцна трымалася [[праваслаўе]], пазначаючы ў гэтым сэнсе землі цэлае Заходняе Расеі, цэлае Ўкраіны і часткі Беларусі: гэтак, у данясеньні ў [[Рым]] папскага нунцыя ў Польшчы, якое датуецца [[26 траўня|26 траўнем]] [[1569]] году, [[Кіеў]] называўся «сталіцай Белай Русі» <ref>«Litterae Nuntiorum Apostolicorum historiam Ucrainae illustrantes». Еd. А.G.Welykyj, vol.I, Romae, 1959, no.49, pp.69-70.</ref>. Аляксандар Гваніні ў сваёй «Хроніцы Эўрапейскай Сарматыі» пісаў, што «Белая Русь знаходзіцца каля Кіева, Мазыра, Амсьціслава, Віцебску, Воршы, Полацку, Смаленску ды ў Северскай зямлі, якія здаўна належалі Вялікаму Княству Літоўскаму». У [[1632]] годзе, па рэлігійных прычынах, біскуп Мсьціслаўскае япархіі Язэп Бабрыковіч менаваў сябе «біскупам беларускім», маючы наўвеце сваю прыхільнасьць да праваслаўя. Але ж і гетман [[Багдан Хмяльніцкі]] ([[1595]]—[[1697]]), таксама вядомы сваёй прыхільнасьцю да праваслаўя (дзякуючы чаму левабярэжная Ўкраіна ў [[1654]] г. была далучана да Маскоўшчыны) выступаў як «гетман Белай Русі». Паводле азначэньня ягонага пісара Івана Выгоўскага, гэтая «Белая Русь» тады прасьцягалася «от Смоленска к Киеву, и к Чернигову, и к Белой Церкве, и к Старому Констентинову», гэткім чынам, улучаючы ў сябе Заходнюю Расею, Цэнтральную Ўкраіну ды ўразаючыся нават у [[Падольле]]<ref>«Воссоединение Украины с Россией. Документы и материалы». Изд-во АН СССР. Т. ІІІ. №195. — Москва, 1954. С. 402.</ref>.

Адмену назвы «ліцьвіны» на «беларусы» цягамна працягу сярэдзіны 19 стагодзьдзя можна прасачыць па расейскіх кніжках, напрыклад, па перавыданьнях расейскага этнографа [[Іван Сахараў|Івана Сахарава]].