Віленска-Радамская унія: розьніца паміж вэрсіямі

У 1399 годзе падчас родаў памерла каралева польская [[Ядзьвіга Анжуйская|Ядзьвіга Анжуйская]], не пакінуўшы Ягайлу нашчадкаў<ref name="kiaupa">{{Кніга|аўтар = Zigmantas Kiaupa, Jūratė Kiaupienė, Albinas Kunevičius|частка = |загаловак = |арыгінал = The History of Lithuania Before 1795|спасылка = |адказны = |выданьне = English|месца = Vilnius|выдавецтва = Lithuanian Institute of History|год = 2000|том = |старонкі = 135–137|старонак = |сэрыя = |isbn = 9986-810-13-2|тыраж = }}{{ref-en}}</ref>. Калі б польскія шляхцічы прымусілі Ягайлу адмовіцца ад трону, яму б давялося спрабаваць вярнуць сабе княскую пасаду ў Вялікім Княстве Літоўскім. Вітаўт, у сваю чаргу, мусіў бы ці вярнуцца ў [[Трокскае княства]], ці распачаць чарговую грамадзянскую вайну<ref name="pfic">{{Кніга|аўтар = Jozefas Pficneris|частка = |загаловак = |арыгінал = Didysis Lietuvos kunigaikštis Vytautas kaip politikas|спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Vilnius|выдавецтва = Mintis|год = 1989|том = |старонкі = 153–154|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-417-02852-5|тыраж = }}{{ref-lt}}</ref>.

УНа тымсходзе самаў [[1398|1398 годзе]] літоўскія і рускія князі ды баяры абвясьцілі Вітаўта самастойным кіраўніком дзяржавы, якая стала называцца Вялікае Княства Літоўскае, Рускае і Жамайцкае. Аднак у наступным годзе Вітаўт пацярпеў трагічную [[Бітва на Ворскле|паразу ад татараў на Ворскле]]<ref name="daniel">{{Кніга|аўтар = Daniel Stone|частка = |загаловак = |арыгінал = The Polish–Lithuanian State, 1386–1795|спасылка = http://books.google.com/books?id=LFgB_l4SdHAC&pg=PA10&as_brr=3&ei=5LRER8btCYGc6wK1zfTxBg&sig=VnMEUSy3UKvY7mW00UBj8kcmJEU|адказны = |выданьне = University of Washington Press|месца = |выдавецтва = |год = 2001|том = |старонкі = 10–11|старонак = |сэрыя = A History of East Central Europe|isbn = 0-295-98093-1|тыраж = }}{{ref-en}}</ref>. Акрамя таго, выбухнулі паўстаньні ў Смаленскім княстве, Ноўгарадзкай і Пскоўскай рэспубліках<ref name="ivin">{{Кніга|аўтар = Zenonas Ivinskis|частка = |загаловак = |арыгінал = Lietuvos istorija iki Vytauto Didžiojo mirties|спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Rome|выдавецтва = Lietuvių katalikų mokslo akademija|год = 1978|том = |старонкі = 319|старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}{{ref-lt}}</ref>. Гэтыя чыньнікі таксама прымушалі яго да заключэньня пагадненьня зь [[Ягайла]]м.

Вялікі князь Вітаўт прызнаваў уладу Ягайлы і(які Польшчыатрымаў тытул найвышэйшага князя Літвы, што падкрэсьлівала яго верхавенства) і абавязваўся разам зь літоўскімі баярамі далучыць [[Вялікае Княства Літоўскае|Літву]] да [[Каралеўства Польскае (1385—1569)|Каралеўства Польскага]]. Літоўская і польская шляхта дамовіліся не абіраць новага польскага караля бяз згоды абодвух бакоў<ref name="petra">{{Кніга|аўтар = Rimvydas Petrauskas, Jūratė Kiaupienė|частка = |загаловак = [[Гісторыя Літвы (кніга)|Гісторыя Літвы]]|арыгінал = Lietuvos istorija. Nauji horizontai: dinastija, visoumenė, valstybė|спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Baltos lankos|год = 2009|том = IV|старонкі = 357–358|старонак = |сэрыя = |isbn = 978-9955-23-239-1|тыраж = }}{{ref-lt}}</ref>. На момант падпісаньня вуніі ні Вітаўт, ні Ягайла ня мелі нашчадкаў, аднак кожны спадзяваўся, што ягонаму будучаму сыну дастанецца ў спадчыну Вялікае Княства і Карона<ref name="jerzy">{{Кніга|аўтар = Jerzy Lukowski, Hubert Zawadzki|частка = |загаловак = |арыгінал = A Concise History of Poland|спасылка = http://books.google.com/books?id=HMylRh-wHWEC&pg=PA44&sig=ACfU3U3yzNtoQBMNUZ9yMHGFpaVZPlmClw|адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Cambridge University Press|год = 2006|том = |старонкі = 44|старонак = |сэрыя = |isbn = 052185332X|тыраж = }}{{ref-en}}</ref>.

СтабілізацыяБакі сітуацыідамовіліся пра супольны саюз для ўзаемнай абароны, што дазволіла Вітаўту зладзіць наступ супраць [[Тэўтонскі Ордэн|крыжакоў]] і ініцыяваць [[Жамойцкія паўстаньні#Першае паўстаньне|першае жамойцкае паўстаньне]]<ref name="daniel"/>. У канчатковым выніку супольныя дзеяньні літоўска-польскага хаўрусу дазволілі атрымаць вырашальную перамогу над Тэўтонскім Ордэнам у Грунвальдзкай бітве.