Бярозавік: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат дадаў: en:Byarozavik
артаграфія
Радок 1:
'''Бяро́завік''', '''бэрка''' — свежысьвежы [[бяроза (дрэва)|бярозавы]] сок, а таксама беларускі традыцыйны ферментаваныфэрмэнтаваны напой ззь яго.
 
У бочку з сокам дадаюць прарошчаны і падпрэжаны [[ячмень]] або [[сухары]], часам крыху [[цукар|цукру]] ці [[мёд]]у, ставяць яе ў цёмнае халаднаватае месца ці закопваюць у зямлю на 4 – 64—6 тыдняў. У іншым варыянце свежысьвежы сок злівалізьлівалі ў кадку, дадавалі [[дрожджы]], некалькі галінак [[парэчка|парэчак]] для паляпшэнняпаляпшэньня смаку і насыпалі [[авёс]], які, прарастаючы на паверхні, ахоўваў сок ад пылу. Такі напой мог захоўвацца да сенакосу. Пашыраны амаль на ўсёй тэрыторыі [[Беларусь|Беларусі]]. Для Беларусі ў часы [[ВКЛ]] бярозавы і [[клён|кляновы]] сокі былі вельмі характэрныя. У [[Польшча|Польшчы]] «бярозавая юшка» служыла аб'ектамаб’ектам сталых кпінаў над [[літоўцы|літоўцамі]] і [[беларусы|беларусамі]]. Летам бярозавік выкарыстоўвалі для прыгатавання [[халаднік]]оў.
 
Бярозавік шырока выкарыстоўваецца і ў [[народная медыцына|народнай медыцыне]]. Яго п'юцьп’юць пры [[падагра|падагры]] і іншых сустаўных захворванняхзахворваньнях. Выкарыстоўваюць у выглядзе вільготных павязак пры [[экзэма]]х.
 
СвежыСьвежы бярозавік мае кіслотнасцькіслотнасьць 5,2 – 62—6,5 ([[pH]]), шчыльнасць 1,0007 – 10007—1,0046 г/см³. Утрымлівае 1,09 – 109—1,17 % [[цукры|цукроў]], у тым ліку 0,54 – 054—0,59 % [[глюкоза|глюкозы]], 0,45 – 045—0,52 % [[сахароза|сахарозы]], 0,19 – 019—0,20 % [[фруктоза|фруктозы]]. Багаты на [[мінеральныямінэральныя рэчывы]]. Утрымлівае шэраг [[макраэлементымакраэлемэнты|макраэлементаўмакраэлемэнтаў]]: у 100 г соку [[калій|калію]] — 27,3 мг, [[натрый|натрыю]] — 1.,6 мг, [[кальцый|кальцыю]] — 1,3 мг, [[магній|магнію]] — 0,6 мг. У яго склад уваходзяць [[мікраэлементымікраэлемэнты]] — [[медзь]], [[марганец]], [[жалеза]], [[алюміній]], [[крэмній]], [[нікель]], [[тытан]] і іншыя, [[вітаміны]] — [[вітамін C|C]], [[вітамін B1|В1]], [[вітамін B6|B6]], [[вітамін PP|PP]], [[вітамін H|H]].
 
Існавала некалькі спосабаў нарыхтоўкі бярозавіка. Найпрасцейшы — на ствале бярозы не вышэй за 80 см ад зямлі рабілі надрэз глыбінёй каля 20 см; сок, які збіраўся ў гэтым паглыбленні, вычэрпвалі лыжкай. Існаваў і іншы спосаб: у бярозе буравілі адтуліну да асяродка або менш глыбокую, ці надрубалі дрэва ў 2 месцах сякерай уздоўж дравеснага валакна, а паміж гэтымі зарубкамі рабілі папярочны надрэз. У адтуліну ўстаўлялі трубку з [[бузіна|бузіны]] або іншага дрэва ці прыладжвалі жолаб. Пад ім ставілі або падвешвалі пасудзіну. Каб яе не скралі, яе змяшчалі даволі высока і прыкрывалі галінамі. Часам абрубалі сук і каля абрубленага канца падвешвалі пасудзіну.
 
Існавала некалькі спосабаў нарыхтоўкі бярозавіка. НайпрасцейшыНайпрасьцейшы — на ствале бярозы не вышэй за 80 см ад зямлі рабілі надрэз глыбінёй каля 20 см; сок, які збіраўся ў гэтым паглыбленніпаглыбленьні, вычэрпвалі лыжкай. Існаваў і іншы спосаб: у бярозе буравілі адтуліну да асяродка або менш глыбокую, ці надрубалі дрэва ў 2 месцах сякерай уздоўж дравеснага валакна, а паміж гэтымі зарубкамі рабілі папярочны надрэз. У адтуліну ўстаўлялі трубку з [[бузіна|бузіны]] або іншага дрэва ці прыладжвалі жолаб. Пад ім ставілі або падвешвалі пасудзіну. Каб яе неня скралі, яе змяшчалі даволі высока і прыкрывалі галінамі. Часам абрубалі сук і каля абрубленага канца падвешвалі пасудзіну.
 
== Літаратура ==
{{Крыніца НашаЕжа|[[Алесь Белы]]}}