Спэйс шатл

Касмічная транспартная сістэма (ангел. Space Transportation System), больш вядомая як Спейс шаттл (ад ангел. Space shuttle — касьмичны чалнок) — амерыканскі шматразовы транспартны касьмічны карабель. Шатл запускаецца ў космас з дапамогай ракет-носьбітаў, ажыцьцяўляе манеўры на арбіце як касьмічны карабель і вяртаецца на Зямлю як самалёт. Разумелася, што шатлы будуць хадзіць, як чоўны, паміж калязямной арбітай і Зямлёй, дастаўляючы карысныя грузы ў абодвух кірунках. Пры распрацоўцы прадугледжвалася, што кожны з шатлаў павінен быў да 100 раз стартаваць у космас. На практыцы жа яны выкарыстоўваюцца значна менш. Да траўня 2010 года больш за ўсё палётаў — 38 — зьдьзейсніў шатл «Дыскаверы». Усяго з 1975 па 1991 год было пабудавана пяць шатлаў: «Калумбія» (згарэў пры пасадцы ў 2003), «Чэленджэр» (падарваўся пры старце ў 1986), «Дыскаверы», ««Атлянтыс»» і «Індэвар». C 14 па 26 траўня 2010 гады спейс шатл ««Атлянтыс»» здзейсніў свой апошні (32-гі) палёт у космас.

Пабудаваныя шатлы

• Энтэрпрайз (OV-101, атмасфэрныя тэсты, спісаны)
• Патфайндэр (OV-098, наземные тэсты)
• Калумбія (OV-102, згарэў пры пасадцы ў 2003 годзе)
• Чэленджэр (OV-099, узарваўся пры старце ў 1986 годзе)
• Дыскаверы (OV-103, дзейнічае)
• Атлянтыс (OV-104, апошні палёт адбыўся ў 2010 годзе)
• Індэвар (OV-105, дзейнічае)