Уладзімер Пічэта: розьніца паміж вэрсіямі

'''Уладзімер Іванавіч Пічэта''' ([[9 кастрычніка]] [[1878]], [[Палтава (горад)|Палтава]] — [[23 чэрвеня]] [[1947]], [[Масква]]) — савецкі беларускі і расейскі гісторык, выкладнік, першы рэктар [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|БДУ]] (ліпень [[1921]] — кастрычнік [[1929]]), акадэмік [[Акадэмія Навук Беларусі|АН БССР]] ([[1928]]), акадэмік [[Акадэмія Навук СССР|АН СССР]] ([[1946]]), заслужаны прафэсар [[БССР]] ([[1926]]), заслужаны навуковы дзеяч УзбэкскайУзбэцкай ССР ([[1943]]).

Скончыў у [[1878]] годзе Палтаўскую гімназію. У [[1901]] г.годзе завяршыў навучаньне на гісторыка-філялягічным факультэце [[Маскоўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя М. В. Ламаносава|Маскоўскага ўнівэрсытэтаўнівэрсытэту]] з дыплёмам 1-айй ступені. З [[1901]] па травень [[1902]] году выкладаў ўу сярэдніх навучальных установах [[Масква|Масквы]]. Пасьля, да [[1905]] году, працаваў ва [[Украіна|Ўкраіне]]. З [[1905]] году зноў у [[Масква|Маскве]].

У [[1910]] г.годзе здаў магістарскі іспыт і быў зацьверджаны прыват-дацэнтам [[Маскоўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя М. В. Ламаносава|Маскоўскага ўнівэрсытэтаўнівэрсытэту]]. Аднак ужо ў [[1911]] годзе пакінуў яго, пратэстуючы супраць палітыкі ўнівэрсытэцкага кіраўніцтва. У выніку [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Кастрычніцкай рэвалюцыі]] ў [[1917]] годзе Пічэта стаў выкладчыкам у [[Маскоўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя М. В. Ламаносава|МДУ]]. [[18 лютага]] [[1918]] году пасьпяхова абараніў дысэртацыю на ступень магістра расейскай гісторыі. [[19 траўня]] гэтага ж году абараніў дысэртацыю на ступень доктара расейскай гісторыі. У [[1919]] г.годзе быў прафэсарам Тамбоўскага і Смаленскага ўнівэрсытэтаў. У [[1921]] быў прызначаны рэктарам і прафэсарам расейскай гісторыі [[БДУ]]. Адзін са стваральнікаў [[Інстытут беларускай культуры|Інбелкульта]]. У [[1921]]—[[1925]] гадох абіраўся ў ЦВК [[БССР]]. З 1928 — чалец [[Акадэмія Навук Беларусі|АН БССР]]. У [[1930]] г.годзе быў арыштаваны ў [[Ленінград|Ленінградзе]]зе па сфабрыкаванай справе, пазбаўлены званьня акадэміка і сасланы на пяцігадовы тэрмін у [[Кіраў (Кіраўская вобласьць)|Вятку]]. У [[1935]] годзе справа Пічэты была перагледжана (існуе лягенда, што гэтаму спрыяў прэм’ер-міністар [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыны]], ззь якім Уладзімер Іванавіч у свой час навучаўся), і яму дазволілі жыць у [[Масква|Маскве]]. З [[1937]] году працаваў у Інстытуце гісторыі [[Акадэмія Навук СССР|АН СССР]]. У [[1946]] г.годзе стаў акадэмікам [[Акадэмія Навук СССР|АН СССР]].

Памёр у чэрвені [[1947]] ггоду. Пахаваны на Новадзявочых могілках, што ў [[Масква|Маскве]].

У лютым [[1919]] г.году [[Народны камісарыят асьветы|Наркамат асьветы]] ў [[Менск|Менску]]у стварыў адмысловую камісію, якая мусіла займацца пытаньнем арганізацыі [[БДУ|БДУ]]. Крыху пазьней, вясною гэтага ж году, была створана яшчэ і маскоўская камісія, якая ўзяла на сябе тыя ж функцыі. У лютым [[1921]] г.году Уў [[Масква|Маскве]] было арганізавана часовае праўленьне [[БДУ|БелдзяржунівэрсытэтаБелдзяржунівэрсытэту]], у якое ўвайшлі У. І. Пічэта, З. Р. Грынберг, Ф. Ф. Турук.

[[8 ліпеня]], згодна з пастановай [[Народны камісарыят асьветы|Наркамасьветы]] [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусь|ССРБ]], было зацьверджана паўнамоцнае праўленьне [[БДУ|БДУ]] уў складзе У. І. Пічэты (на пасадзе рэктара), Ф. Ф. Турука, [[Усевалад Ігнатоўскі|У. М. Ігнатоўскага]], М. Я. Фрумкінай. Важна адзначыць прысутнасьць у складзе праўленьня студэнтаў, але рэальны ўдзел іх у кіраваньні ўнівэрсытэтам зьяўляўся мізэрным. Акрамя праўленьня існаваў яшчэ Савет [[БДУ]]. Ягоныя чальцы абіраліся на агульным сходзе супрацоўнікаў.

У кастрычніку [[1921]] г.году было зацьверджана «Палажэньне аб вышэйшых навучальных установах РСФСР». У адпаведнасьці ззь ім [[17 студзеня]] [[1922]] г.году было абрана новае праўленьне ў складзе: У. І. Пічэты (рэктар), У. М. Іваноўскага, С. З. Кацэнбогена, У. І. Корсака і студэнта-ваенкома мэдфака С. І. Буркусевіча. Факультэты ўзначальвалі вядомыя на той час навукоўцы, усе, без выключэньня, прафэсары.

Першапачаткова матэрыяльна-тэхнічнае забесьпячэньне ўнівэрсытэтаўнівэрсытэту магло задаволіць ягоныя патрэбы, аднак ужо праз год, пасьля новага прыёму студэнтаў, умовы навучаньня значна пагоршыліся: будынкі, ў якіх месьціўся ўнівэрсытэт, не зьмяшчалі ўсіх студэнтаў, не хапала падручнікаў, мэблі, мейсцамесцаў ўу інтэрнатах.

Фактычна адначасова з БДУ пачала працаваць ягоная бібліятэка. Ужо напрыканцы [[1922]] году ў ёй налічвалася звыш за 100 тысячаў тамоў. Штогод ЦВК выдзяляў значныя суммы на набыцьцё новых кнігаў, бо бібліятэка ўнівэрсытэтаўнівэрсытэту зьяўлялася адначасова і дзяржаўнай.

Значным дасягненьнем Пічэты стала прыняцьцё ўрадам ў [[1928]] г.годзе рашэньня аб будаўніцтве студэнтцкага гарадка, якое, зрэшты, адбудзецца ўжо пры іншых рэктарах.

Такім чынам, па стане на [[1 кастрычніка]] [[1927]] г.году на чатырох факультэтах [[БДУ]] (рабочы, пэдагагічны, права і гаспадаркі, мэдыцынскі) навучалася 2672 студэнтаўстудэнты, працавала 257 навукоўцаў, сярод іх 49 прафэсароў і 51 дацэнт. Летам [[1928]] г.году было прынята рашэньне аб стварэньні хіміка-тэхналягічнага факультэтафакультэту. Беларусізацыя дасягнула значных посьпехаў. Так на пэдфаку у 1927 г.годзе 65% вучэбных гадзінаў выкладалася на [[беларуская мова|беларускай мове]], 20% — на [[расейская мова|расейскай]], 15% — на габрэйскай.

Аўтар амаль 500 працаў, ззь якіх блізу 150 напісаны на беларускую тэматыку.