Тыраспаль: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Vera.tetrix (гутаркі | унёсак) |
афармленьне |
||
Радок 2:
| Назва = Тыраспаль
| Назва ў родным склоне = Тыраспалю
| Няпэўная назва =
| Арыгінальная назва =
| Краіны = Малдовы
| Герб = Tiraspol Coat-of-Arms.gif
| Сьцяг = Wappen-Tiraspol-01.png
| Гімн =
| Першыя згадкі = 1792
| Горад з = 1795
| Магдэбурскае права =
| Былыя назвы =
| Былая назва =
| Мясцовая назва =
| Адміністрацыйная адзінка =
| Назва адміністрацыйнай адзінкі =
| Адміністрацыйная адзінка2 =
| Назва адміністрацыйнай адзінкі2 =
| Адміністрацыйная адзінка3 =
| Назва адміністрацыйнай адзінкі3 =
| Сельсавет =
| Пасялковы савет =
| Кіраўнік =
| Імя кіраўніка =
| Плошча = 163
| Вышыня =
| Колькасьць насельніцтва = 156 700
| Год падліку насельніцтва =
| Шчыльнасьць насельніцтва =
| Колькасьць двароў =
| Часавы пас = +2
| Летні час = +2
| Тэлефонны код = +373 533
| Паштовы індэкс =
| Аўтамабільны код =
| Выява = Central street of Tiraspol.jpg
| Апісаньне выявы =
| Шырата паўшар'е = паўночнае
| Шырата градусаў = 46
| Шырата хвілінаў = 51
| Шырата сэкундаў =
| Даўгата паўшар'е = усходняе
| Даўгата градусаў = 29
| Даўгата хвілінаў = 38
| Даўгата сэкундаў =
| Пазыцыя подпісу на мапе =
| Водступ подпісу на мапе =
| Commons = Category:Tiraspol
| Сайт =
| Колер = {{Колер|Малдова}}
}}
Радок 56:
Узьнікненьне гораду Тыраспаля зьвязанае з войнамі, якія ў XVIII стагодзьдзі Расейская імпэрыя вяла за авалоданьне Чарнаморскім ўзьбярэжжам.
У вайне [[1789]]—[[1791]] гадоў войскамі пад камандаваньнем [[Аляксандар Сувораў|Суворава]] былі дасягнутыя бліскучыя перамогі. Завершылася вайна [[Яскі трактат|Яскім трактатам]] «Аб міры і сяброўстве», па якім да [[Расея|Расеі]] адыйшлі землі паміж Бугам і [[Днестар|Днястром]], у тым ліку і цяперашнія раёны левабярэжнага [[Днестар|Днястра]]. Для аховы новай заходняй мяжы дзяржавы ў [[1792]] годзе было вырашана стварыць Днястроўскую ўмацаваную лінію. Тыраспальская крэпасьць была закладзеная пры асабістым удзеле [[Аляксандар Сувораў|Суворава]]
У [[1835]] годзе крэпасьць ліквідуецца, а горад, як эканамічная адзінка працягвае разьвівацца ў якасьці гандлёвага і прамысловага цэнтра. Тыраспаль — першы з гарадоў краю, які быў зьвязаны чыгуначная лініяй з [[Адэса]]й і яе портам у [[1867]] годзе. Усяго напрыканцы ХІХ стагодзьдзя ў Тыраспалі налічвалася больш за 100 буйных і дробных прадпрыемстваў, якія выпускалі прадукцыі на 400 тысяч рублёў. Значная частка вырабленага рэалізоўвалася на трох буйнейшых кірмашах — Срэдапостным, Узьнясенскім і Пакроўскім.
Радок 67:
Сёньня Тыраспаль зьяўляецца буйным прамысловым цэнтрам рэгіёну. Найбольш буйныя прадпрыемствы «Літмаш», «Электрамаш», «Малдавізаліт», «Тыратэкс», «Квінт», завод мэталічных вырабаў. У Тыраспалі знаходзіцца аэрапорт. У горадзе разьвітая сетка грамадзкага транспарту, якая ўключае аўтобусныя і тралейбусныя маршруты.
У горадзе разьмешчаны Прыднястроўскі ўнівэрсытэт, шэраг установаў сярэдняй прафэсійный адукацыі. Знаходзіцца звыш 60 [[помнік]]аў гісторыі, архітэктуры, манумэнтальнага мастацтва, а таксама памятных месцаў. Усталяваныя помнікі фэльдмаршалу М. І. [[Кутузаў|Кутузаву]], акадэміку Н. Д. [[Зялінскі|Зялінскаму]], дзекабрысту В. Ф. [[Раеўскі|Раеўскаму]], рэвалюцыянэру П. [[Ткачэнка|Ткачэнку]], камбрыгу Г. І. [[Катоўскі|Катоўскаму]], касманаўту [[Юры Гагарын|Ю. А. Гагарыну]], паэтам [[Аляксандар Пушкін|А. С. Пушкіну]] і [[Тарас Шаўчэнка|Т. Р. Шаўчэнку]], а таксама [[Уладзімер Ленін|У. І. Леніну]], М. В. [[Фрунзэ]], [[Сяргей Кіраў|С. М.
Сярод помнікаў архітэктуры можна адзначыць будынкі: тэатра ([[1936]]), першай ў Малдове навучальнай установы ([[1930]]), зямской бальніцы (ХIХ ст.), дваранскага сходу (ХIХ ст.) і інш. Пасьля [[Прыднястроўскі кафлікт|вайны]] [[1992]] году зьявіліся помнік загінуўшым абаронцам [[Прыднястроўе|Прыднястроўя]], а тасама памятная стэла на Алее Славы.
Радок 77:
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Tiraspol
* [http://www.tiraspoltimes.com/ The Tiraspol Times]
| |||