Наваградзкі замак: розьніца паміж вэрсіямі

{{Каардынаты аб'екта|53|36|5.25|N|25|49|39.77|E|type:landmark_region:BY}}

 

==Узьнікненьне замка==

 

===Першыя збудаваньні===

 

Гэтая вежа сыграла вялікую ролю ў абароне замка. У [[1274]] годзе галіцка-валынскія і татарскія войскі безвынікова штурмавалі Наваградак. Шматлікія спробы атрадаў [[крыжакі|крыжакоў]] захапіць замак (у [[1314]] годзе на чале з магістрам [[Гайнрых фон Плёцке|Гайнрыхам фон Плёцке]], у [[1391]] годзе на чале з магістрам [[Конрад фон Валенрод|Конрадам фон Валенродам]] і ў [[1394]] годзе на чале з магістрам [[Конрад фон Юнінген|Конрадам фон Юнінгенам]] і маршалам [[Вэрнэр Тэтынгер|Вэрнэрам Тэтынгерам]]) таксама ня мелі посьпеху.

 

===Вежа Шчытоўка===

У выніку гэтых нападаў верхнія ярусы вежы былі моцна пашкоджаныя і ў канцы [[14 стагодзьдзе|14 стагодзьдзя]] вежа была адбудаваная, але ўжо з цэглы. Яна вырасла на рэштках старой вежы і таксама мела форму квадрата. Яна атрымала назву '''Шчытоўка''' ''(Шчытавая, Цэнтральная)'', што кажа само за сябе — гэта быў надзейны шчыт сярэднявечнага горада. Новая вежа была пяціпавярховай, зь перакрыцьцямі на бэльках. Агульная яе вышыня дасягала 25 мэтраў. Таўшчыня яе сьценаў была каля трох мэтраў. Іх праразалі байніцы, а ўнізе — праёмы замкавай брамы. Брама наглуха зачынялася знутры вежы і ў час асады ператваралася ў самастойны апорны пункт. У паўднёвай сьцяне Шчытоўкі ішла ўгору мураваная лесьвіца, якой карысталіся воіны падчас нападаў. Магчыма, ўнутры вежы, паміж паверхамі, меліся і драўляныя лесьвіцы для штодзённага карыстаньня, бо асобныя паверхі выкарыстоўваліся пад жыльлё.

 

==Узьвядзеньне ўмацаваньняў==

 

===Першы этап===

Відаць, да канца 14 стагодзьдзя Шчытоўка была адзіным мураваным умацаваньнем замка. Але напрыканцы 14 – пачатку [[15 стагодзьдзе|15 стагодзьдзя]] ў Наваградзкім замку распачалося ўзьвядзеньне замкавых муроў, якое праходзіла ў некалькі этапаў. Спачатку былі пабудаваныя тры мураваныя вежы і сьцены паміж імі. Справа ад Шчытоўкі паўстала высокая прызмападобная '''Касьцельная вежа'''. З усходу ад яе ішло другое прасла мураванай сьцяны даўжынёю каля 80 мэтраў і таўшчынёю 2,5 мэтры, якое вяло да наступнай вежы, так званай '''Малой брамы'''. Малая брама і Касьцельная вежа мелі па некалькі паверхаў зь перакрыцьцямі па бэльках, а на кожным паверсе былі байніцы.

 

 

===Другі этап===

Другі этап узьвядзеньня ўмацаваньняў Наваградзкага замка прыпадае на пачатак 15 стагодзьдзя, калі былі пабудаваныя '''Калодзежная вежа''' і яшчэ адно прасла сьцяны ля асновы замкавай гары. Трэба заўважыць, што ў Наваградзкім замку, разьмешчаным на высокай гары, калодзежа не было, але вада мелася ля падножжа, дзе на ўсходнім схілу білі крыніцы. Над адной зь іх і была пастаўленая Калодзежная вежа.

 

===Трэці этап===

Напачатку 16 стагодзьдзя ў паўночна-заходнім куце Наваградзкага замка была ўзьведзеная вялікая мураваная вежа '''Дазорца'''. Паміж ёю і Шчытоўкай пабудавалі абарончую сьцяну, таўшчынёю 2 мэтры. Такім чынам, новае прасло замкнула кола каменных умацаваньняў, канчаткова выцісьніўшы драўляныя агароджы.

 

 

==Разбурэньне замка==

 

У [[1802]] годзе гарадзенскі губэрнатар Бенігсан даў загад разабраць рэшткі замкавых вежаў з мэтай пабрукаваць камянямі вуліцы горада. Але две вежы часткова захаваліся. У канцы [[19 стагодзьдзе|19 стагодзьдзя]] на тэрыторыю замчышча праз пралом у мурах пачалі звозіць з усяго Наваградка сьмецьце, якое пакрыла двухмэтровым пластам руіны старажытных пабудоў.

 

==Замак у нашыя часы==

Толькі ў [[1921]] годзе Наваградзкі замак быў узяты пад ахову, а ў [[1922]]–[[1930]] гадах польскія археолягі правялі частковую кансэрвацыю вежавых руінаў, а паваліўшыяся сьцены Касьцельнай вежы склалі наноў. З [[1956]] года ў Наваградку працавалі савецкія археолягі. На дадзены момант захаваліся толькі рэшткі Касьцельнай вежы і Шчытоўкі.

 

 

[[Катэгорыя:Гатычныя збудаваньні ВКЛ]]

[[Катэгорыя:Гатычныя збудаваньні Беларусі]]

 

[[be:Навагрудскі замак]]