Вікіпэдыя

Шаснаццатковая сыстэма зьлічэньня: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
EugeneZelenko (гутаркі | унёсак)
18 193 праўкі
д вікіфікацыя. + Commons. - Катэгорыя:Лікі
дапаўненьне http://en.wikipedia.org/?oldid=357471921
Радок 1:
[[Файл:Hexadecimal-counting.jpg|міні|200пкс|Лічэньне шаснаццатковых лікаў на пальцах.]]
'''Шаснаццатковая сыстэма зьлічэньня''' — пазыцыйная [[сыстэма зьлічэньня]] з базай 16. Для запісу адвольнага [[лік]]а выкарыстоўваецца 16 лічбаў: '''0''', –'''19''', — '''2''',а '''3''',таксама '''4''', '''5''', '''6''',першых '''7''',літараў '''8''',[[лацінскі '''9''',альфабэт|лацінскага альфабэту]]): '''A''', '''B''', '''C''', '''D''', '''E''', '''F''' (акрамя запазычаных зь дзесятковай сыстэмы лічбаў выкарыстоўваюцца 5 першых літараў [[лацінскі альфабэт|лацінскага альфабэту]]). Напрыклад, 5FB2<sub>16</sub> = (5 × 16³) + (15 × 16²) + (11 × 16<sup>1</sup>) + (2 × 16<sup>0</sup>) = 24&nbsp;498<sub>10</sub>.
 
Кожная шаснаццатковая лічба ўяляе сабой 4 двайковыя лічбы (г. зв. [[нібл]]ы), таму шаснаццатковыя лікі выкарыстоўваюць для болей зручнай перадачы і апрацоўкі бінарных лікаў у кампутарах і іншых лічбавых прыладах. Напрыклад, [[байт]] прымае значэньні ад 0 да 255<sub>10</sub>, што можна запісаць як ад 00 да FF у шаснаццатковай сыстэме.
 
== Выкарыстаньне шаснаццатковых лічбаў ==
Па-за кантэкстам, літары A–F могуць быць зблытаныя са звычайнымі літарамі. Для разьвязаньня гэтага існуюць некалькі выйсьцяў: пазначыць базу ліку (512<sub>10</sub> - дзесятковы лік, 512<sub>16</sub> - шаснаццатковы, які роўны 1298<sub>10</sub>). У праграмаваньні і сьмежных кампутарных сфэрах існуе некалькі варыянтаў пазначэньня шаснаццатковых лікаў:
* Для [[URL]] выкарыстоўваецца сымбаль адсотка <code>%</code>, за якім ідзе дзьвюхлічбавы (для аднабайтавых кадыровак) шаснаццатковы лік: <code>http://example.com/staronka%20z%20prahałami</code>, дзе 20<sub>16</sub> = 32<sub>10</sub>, код прагалу.
* У [[XML]] і [[XHTML]] кожны сымбаль можна дадаць праз выраз <code>&#код;</code>, дзе <code>код</code> - 1-6-лічбавы шаснаццатковы код, адпаведны сымбалю ў [[Unicode]].
* У HTML і [[CSS]] 6-лічбавым шаснаццатковым лікам можна выразіць колер элемэнту: па дзьве лічбы для чырвонага, жоўтага і сіняга. Абазначаецца колер пры дапамозе сымбалю <code>#</code>, напрыклад: <code>#ffffff</code> — для белага колеру.<ref name="webcolors">[http://www.web-colors-explained.com/hex.php Hexadecimal Numbers Guide] {{ref-en}}</ref> CSS таксама дазваляе выкарыстаньне трохлічбавых выразаў для скароту: <code>#fa3</code> — тое самае, што <code>#ffaa33</code>, колер якога залаты аранжавы.
 
== Крыніцы ==
{{зноскі}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Шаснаццатковая_сыстэма_зьлічэньня»