Тонга: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат дадаў: mt:Tonga |
афармленьне |
||
Радок 2:
Назва = Тонга |
НазваЎРоднымСклоне = Тонга |
НазваНаДзяржаўнайМове = Pule'anga 'o Tonga
Сьцяг = Flag of Tonga.svg |
Герб = Coat of arms of Tonga.svg |
НацыянальныДэвіз =
Месцазнаходжаньне = LocationTonga.png |
АфіцыйнаяМова = [[Мова тонга|тонга]], [[Ангельская мова|ангельская]] |
Сталіца = [[Нукуалофа]] |
НайбуйнейшыГорад =
ТыпУраду = [[канстытуцыйная манархія]] |
ПасадыКіраўнікоў = [[кароль]]
ІмёныКіраўнікоў = [[Георг Тупоў V]]
Плошча = 748 |
МесцаЎСьвецеПаводлеПлошчы = 186-е |
АдсотакВады = 4 |
ГодАцэнкіНасельніцтва =
МесцаЎСьвецеПаводлеНасельніцтва =
Насельніцтва =
ШчыльнасьцьНасельніцтва =
ГодАцэнкіСУП =
МесцаЎСьвецеПаводлеСУП = 167-е |
СУП = $554
СУПНаДушуНасельніцтва =
Валюта = [[Паанга]] |
КодВалюты = TOP |
ЧасавыПас =
ЧасРозьніцаUTC = +13 |
ЧасавыПасУлетку =
ЧасРозьніцаUTCУлетку =
НезалежнасьцьПадзеі= — ад [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] |
НезалежнасьцьДаты = <br />[[4 чэрвеня]] [[1970]] |
ДзяржаўныГімн =
АўтамабільныЗнак = TON |
ДамэнВерхнягаЎзроўню = to |
ТэлефонныКод = 676 |
Дадаткі = [[Файл:Tonga sm04.gif|цэнтар|250пкс|Мапа Тонга]]
}}
'''То́нга'''
▲'''То́нга''' – выспавая краіна разьмешчаная ў [[Палінэзія|Палінэзіі]], у паўднёвай частцы [[Ціхі акіян|Ціхага акіяна]], на поўдні ад [[Самоа]], і на захадзе ад [[Фіджы]].
== Гісторыя ==
Першыя людзі зьявіліся на выспах Тонга 6000 гадоў таму. Тут знайшлі самыя старажытныя паселішчы ў Палінэзіі. Каля [[12 стагодзьдзе|ХІІ
У [[1845]] годзе выспы Тонга былі аб’яднаныя ў каралеўства Палінэзіі мясцовым уладаром
▲Першыя людзі зьявіліся на выспах Тонга 6000 гадоў таму. Тут знайшлі самыя старажытныя паселішчы ў Палінэзіі. Каля [[12 стагодзьдзе|ХІІ]] стагодзьдзя танганцы стварылі значную цывілізацыю ў Ціхім акіяне, якая некаторымі навукоўцамі называецца “''Танганская імпэрыя''”. Ў [[15 стагодзьдзе|ХV]] і [[17 стагодзьдзе|XVII]] стагодзьдзях на выспах Тонга адбываліся грамадзянскія войны. У гэтыя часы тут высадзіліся першыя эўрапейцы – [[Нідэрлянды|галяндзкія]] вандроўнікі [[Віллем Шоўтэн]] і [[Якаб Лемэр]] ў [[1616]] годзе, а потым [[Джэймс Кук]] у [[1773]], [[1774]] і [[1777]] гадах. Джэймс Кук назваў выспы "''выспамі Сяброўства''". З [[1774]] года на выспах пачалі зьяўляцца [[Вялікабрытанія|ангельскія]] місіянэры.
Незалежнасьць Тонга атрымала ў [[1970]] годзе, застаўшыся ў складзе [[
▲У [[1845]] годзе выспы Тонга былі аб’яднаныя ў каралеўства Палінэзіі мясцовым уладаром ''Таўфаахаў'', які быў ахрышчаны і атрымаў хрысьціянскае імя Георг. У [[1875]] годзе ён абвясьціў стварэньне на тэрыторыі Тонга канстытуцыйнай манархіі, увёў заканадаўчую сыстэму, дараваў роўныя правы [[Жанчына|жанчынам]], права землеўладаньня, свабоду прэсы, і абмежаваў свабоду лякальных уладароў. Аднак, пасьля ўсшэсьця на трон другога караля ў [[1900]] годзе, краіна трапіла пад брытанскі пратэктарат.
▲Незалежнасьць Тонга атрымала ў [[1970]] годзе, застаўшыся ў складзе [[Брытанска Садружнасьць Нацый|Брытанскай Садружнасьці Нацый]]. У [[1999]] годзе краіна стала ўдзельніцай [[ААН]].
== Палітыка ==
Тонга зьяўляецца адзінай манархіяй ў Ціхім акіяне. Улада манарха значна большая чым у эўрапейскіх краінах, а аўтарытэт караля зьяўляецца такім жа высокім як і стагодзьдзі назад, згодна з традыцыямі Тонга. Каралеўская сям’я, а
Кіраўніком краіны зьяўляецца [[кароль]], які назначае [[
▲Тонга зьяўляецца адзінай манархіяй ў Ціхім акіяне. Улада манарха значна большая чым у эўрапейскіх краінах, а аўтарытэт караля зьяўляецца такім жа высокім як і стагодзьдзі назад, згодна з традыцыямі Тонга. Каралеўская сям’я, а так сама мясцовыя ўладары зьяўляюцца самымі багатымі людзьмі краіны, між тым большасьць насельніцтва Тонга жыве па за рысай беднаты.
Дзейнасьць палітычных партыяў у Тонга забаронена, але пасьля прыняцьця канстытуцыі [[1980-я|1980]]-х
▲Кіраўніком краіны зьяўляецца [[кароль]], які назначае [[Прэм'ер-міністар|прэм’ер-міністра]] і Кабінэт міністраў (часта пажыцьцёва). Часткай палітычнага жыцьця Тонга зьяўляецца [[парлямэнт]], але яго ўлада значна абмежаваная. Грамадзяне краіны маюць права выбіраць толькі 9 з 23 дэпутатаў парлямэнта, а астатнія паходзяць з сем’яў мясцовых уладароў і назначаюцца каралём.
[[11 лютага]] [[2006]]
▲Дзейнасьць палітычных партыяў у Тонга забаронена, але пасьля прыняцьця канстытуцыі [[1980-я|1980]]-х г.г. у краіне ўзьнік апазыцыйны рух, які змагаецца за дэмакратызацыю Тонга.
▲[[11 лютага]] [[2006]] года з пасады прэм’ер-міністра пайшоў сын караля, і пасьля сэрыі дэманстрацыяў, удзельнікі якіх дамагаліся дэмакратызацыі краіны, на гэтую пасаду быў упершыню назначаны чалавек, які не зьяўляецца ўдзельнікам каралеўскай сям’і.
== Эканоміка ==
== Дэмаграфія ==
== Геаграфія ==
На поўначы краіна мяжуе з [[Самоа]], на паўночным захадзе з [[Валіс і Фартуна|Валісам і Фартунай]], з захаду
▲На поўначы краіна мяжуе з [[Самоа]], на паўночным захадзе з [[Валіс і Фартуна|Валісам і Фартунай]], з захаду з [[Фіджы]], з усходу з [[Ніўе]], а з паўночнага ўсходу з [[Амэрыканскае Самоа|Амэрыканскім Самоа]]. Архіпэляг Тонга складаецца з 169 выспаў зь якіх толькі 45 заселеныя, яны дзеляцца на тры групы: [[Тонгатапу]], [[Хаапаі]], [[Ваваў]]. Выспы Тонга пераважна нізінныя каралавыя атолы, толькі некаторыя маюць [[вулькан]]ічнае паходжаньне з дзейнічаючымі вульканамі. Самай высокай кропкай краіны зьяўляецца гара на высьпе [[Као]] (1 030 м).
== Адміністрацыйны падзел ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Tonga|выгляд=міні}}▼
▲{{Commons|Category:Tonga}}
{{Краіны Акіяніі}}
|