Уфа: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат дадаў: la:Ufa
артаграфія
Радок 35:
Зь гістарычных дакумэнтаў вядома, што пасьля заваяваньня Казанскага ханства, расейскія амбасадары, маючы пры сабе граматы [[Іван Жахлівы|Івана Жахлівага]], езьдзілі ў [[Башкартастан|Башкірыю]], заклікаючы башкірскія плямёны прыняць расейскае падданства. Праз 17 гадоў, пасьля далучэньня Башкірыі да Расеі, каля зьліцця рэк Уфы і Белай каля Старога казанскага гасьцінца быў закладзены невялікі ўмацаваны пункт — Уфімская крэпасьць. Да гэтага часу не было яшчэ ніводнага гораду на ўсход ад яе, аж да самага [[Ціхі акіян|Ціхага акіяну]].
 
У XVII—XVIII стагоддзяхстагодзьдзях Уфа паступова ператвараецца з горада-крэпасьці ў палітычны і эканамічны цэнтар краю. З [[1708]] года знаходзіцца ў складзе Казанскай губэрні; з [[1728]] цэнтар Уфімскай правінцыі, ваявода якой падпарадкоўваўся непасрэдна Сэнату; з [[1744]] прылічана да Арэнбургскай губэрні; зь сьнежня [[1781]] — цэнтар Уфімскага намесьніцтва, губэрнатарам прызначаны [[Іван Варфаламеевіч Ламб]]. З [[1796]] Уфа ізноў у складзе Арэнбургскай губерні, з [[1802]] года — губэрнскі горад з рэзыдэнцыяй губэрнатара і губэрнскіх установаў; з [[1865]] — цэнтар Уфімскай губэрні. З чэрвеня [[1922]] Уфа — сталіца [[БАССР]].
 
[[Файл:Ufa_prokudin.jpg|thumb|250px|Уфа на пачатку XX стагоддзястагодзьдзя. Каляровая фатаграфiя [[Пракудзін-Горскі, Сяргей Міхайлавіч|Сяргея Пракудзіна-Горскага]]]]
Прамысловае разьвіцьцё Уфы пачалося ў XIX стагоддзістагодзьдзі. Да сярэдзіны XIX стагоддзястагодзьдзя ў горадзе мелася больш дзесятка гарбарняў і некалькі прыстаняў. На лёс горада вялікі ўплыў аказала адкрыцьцё ў [[1870]] годзе рэгулярнага суднаходзтва па рацэ Белай і будаўніцтва [[Самара-Залатавустаўская чыгунка|Самара-Залатавустаўскай]] (цяпер [[Куйбышаўская чыгунка|Куйбышаўскай]]) чыгункі ([[1888]]—[[1892]] гг.). У горадзе зьявіліся паравыя млыны, тартакі (лесапільныя заводы), чыгуначныя і суднарамонтныя майстэрні. У канцы XIX стагоддзястагодзьдзя ва Ўфе дзейнічала каля 30 фабрык і заводаў: па перапрацоўцы сельскагаспадарчай сыравіны, дрэваапрацовачныя, сылікатныя, таксама чыгуначныя і суднарамонтныя майстэрні, гарбарныя. Значнае месца займаў гандаль хлебам і мясам.
 
У [[1922]] годзе Уфа была абвешчаная сталіцай Башкірскай АССР. У гады першай пяцігодкі будуецца маторабудаўнічы завод і [[ЦЭЦ]], а з адкрыцьцём у [[1939]] годзе башкірскай нафты вырас [[Уфімскі нафтаперапрацоўчы завод]].
Канец 20—30-х гг. XX стагоддзястагодзьдзя характарызуецца хуткім разьвіцьцём горада. Валавая прадукцыя прамысловасьці павялічылася тады ў 16 разоў. Уступілі ў лад Уфімскі прамысловы камбінат (Уфімская запалкавая фабрыка і фанэрная фабрыка, лесапільны, дубільна-экстрактны завод), прадпрыемствы лёгкай і харчовай прамысловасьці.
У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] ва Ўфу былі эвакуяваныя дзесяткі прамысловых прадпрыемстваў, шматлікія ўстановы, шэраг навукова-дасьледчых інстытутаў (напрыклад, у 1942 годзе ва Ўфу з Рыбiнска быў эвакуяваны Уфімскі дзяржаўны авіяцыйны тэхнічны унівэрсытэт).
Уфа пасьляваенных гадоў — гэта цэнтар засваеньня нафтавых багацьцяў Башкірыі. Зьявіўся яшчэ адзін нафтаперапрацоўчы завод — Нова-Уфімскі. Сьледам, з розніцай ў некалькі гадоў, запрацаваў трэці нафтаперапрацоўчы завод. Гэтыя тры заводы ператварылі Уфу ў найбуйнейшы цэнтар нафтаперапрацоўкі. Побач з тым у горадзе разьвіваецца [[хімічная прамысловасьць]], [[машынабудаваньне]].
Радок 54:
! Башкiры !! Расейцы !! Татары
|-
| Сярэдзiна XVII стагоддзястагодзьдзя || align=right | 700 - 800 || align=right | || align=right | || align=right |
|-
| [[1718]] || align=right | 5,600|| align=right | || align=right | || align=right |