Джон Лок: розьніца паміж вэрсіямі

| Арыгінальнае імя = [[ангельская {{мова-en|англ.]] John Locke}}

| Жанчына = <!-- любое значэньне, калі так -->

| Партрэт = John Locke by Herman Verelst.png

| Памер =

| Апісаньне =

| Імя пры нараджэньні =

| Дата нараджэньня = [[29 жніўня]] [[1632]]

| Месца нараджэньня = [[Рынгтан]], [[Сомэрсэт]], [[Ангельшчына]]

| Дата сьмерці = [[28 кастрычніка]] [[1704]]

| Месца сьмерці = [[Эсэкс]], [[Ангельшчына]]

| Школа = [[Эмпірызм|брытанскі эмпірызм]], [[тэорыя сацыяльнага кантракта]], [[натуральнае права]]

| Пэрыяд = [[Філязофія XVII ст.]]

| Кірунак = ангельская філязофія

| Зацікаўленасьці = [[мэтафізыка]], [[эпістэмалёгія]], [[палітычная філязофія]], [[філязофія сьвядомасьці]], адукацыя

| Ідэі = [[tabula rasa]], «government with the consent of the governed»; [[state of nature]]; rights of life, [[свабода]] і ўласнасьць

| Папярэднікі = [[Плятон]], [[Арыстотэль]], [[Авіцэна]], [[Тамаш Аквінскі]], [[Рэнэ Дэкарт|Дэкарт]], [[Томас Гобс|Гобс]], [[Ібн Туфайль]], [[Гуга Гроцы|Гроцы]], [[Сэмюэль Рутэрфорд|Рутэрфорд]], [[Рычард Хукэр|Хукэр]], [[Робэрт Філмэр|Філмэр]],

| Наступнікі = [[Давід Юм|Юм]], [[Кант]], [[Джордж Бэрклі|Бэрклі]], [[Томас Пэйн|Пэйн]], [[Адам Сьміт|Сьміт]] і шматлікія наступныя філёзафы-палітыкі, уключаючы [[Айцы-заснавальнікі ЗША|айцоў-заснавальнікаў ЗША]], [[Артур Шопэнгаўэр]]

| Грамадзянства =

| Сайт =

'''Джон Лок''' ({{мова-en|John Locke}}; [[29 жніўня]] [[1632]], [[Рынгтан]], [[Сомэрсэт]], [[Ангельшчына]]  — [[28 кастрычніка]] [[1704]], [[Эсэкс]], [[Ангельшчына]])  — брытанскі пэдагог і [[Філязофія|філёзаф]], прадстаўнік [[эмпірызм]]у і [[лібэралізм]]у. Спрыяў разьвіцьцё сэнсуалізму. Яго ідэі аказалі вялізарны ўплыў на разьвіцьцё [[эпістэмалёгія|эпістэмалёгіі]] і палітычнай філязофіі. Ён шырока прызнаны як адзін з самых уплывовых масьляроў Асьветніцтва і тэарэтыкаў лібэралізма. Лісты Лока паўплывалі на Вальтэра і Русо, шматлікіх шатляндкіх літаратараў Асьветніцтва і амэрыканскіх рэвалюцыянэраў. Яго ўплыў таксама адлюстраваны ў амэрыканскай Дэклярацыі незалежнасьці.

Тэарэтычныя пабудовы Лока адзначылі і больш позьнія філёзафы, такія як Давід Юм, Імануіл Кант. локЛок быў першым філёзафам, які выказваў асобу праз неперарыўнасьць сьвядомасьці. Ён таксама пастуляваў, што розум зьяўляецца «чыстай дошкай», т.б.то бок насуперак дэкартаўскай філязофіі Лок сьцьвярджаў, што людзі нараджаюцца без прыроджаных ідэяў, і што веданьне замест гэтага вызначанаецца толькі досьведам, атрыманым праз пачуцьцёвае успрыманьне.

Самае галоўнае ў чалавеку  — [[выхаваньне]] фізычнае, разумовае і маральнае. Канчатковую мэту выхаваньня Лок уяўляў у забесьпячэньні здаровага духу ў здаровым целе. Усе складальнікі выхаваньня павінныя быць узаемазлучанымі. Уяўленьні Лока пра выхаваньне складаліся на аснове ўласных назіраньняў як настаўніка ў шляхецкіх сем'яхсем’ях. Ім распрацаваныя прыёмы і спосабы разьвіцьця разважаньня чалавека. Паводле тэорыі Лока, у чалавека няма [[Прыроджаная ідэя|прыроджаных ўяўленьняў і ідэяў]]. Ён зьяўляецца на сьвет «[[Tabula rasa|чыстай дошкай]]», гатовы ўспрымаць навакольле сродкам сваіх пачуцьцяў, праз унутраны досьвед  — [[рэфлексія|рэфлексію]]. Вялікае значэньне Лок аддаваў [[дысцыпліна|дысцыпліне]]: дзіцяці трэба караць толькі за ману, блюзьнерства і ўпартасьць. Караць можна любым спосабам, але лупцаваць павінныя не бацька і не выхавальнік, а наймальнік.

Лок быў перакананы ў мэтазгоднасьці сацыяльнай (станавай) дэтэрмінацыі [[школьная адукацыя|школьнай адукацыі]]. Ён апраўдваў розныя [[тыпы навучаньня]]: паўнавартаснае выхаваньне джэнтльмэнаў і абмежаванае выхаваньнем працавітасьці і рэлігійнасьці немаёмных. Лок пашырыў межы сфэраў ведаў, якія павінныя вывучаць джэнтльмэн (бухгальтэрыя, рахункаводзтва...), паказаў на неабходнасьць выкладаньня навыкаў сацыяльных паводзінаў  — «добрыя манеры і веданьне сьвету». [[Навучаньне]], паводле Лока,  — гэта працэс фармаваньня грамадзкіх і маральных асноваў [[асоба|асобы]].

У «Думках пра выхаваньне» ўтрымліваецца праграма выхаваньня джэнтльмэна, справавога чалавека новага грамадзтва. Аддаючы даніну традыцыям сьвецкага выхаваньня  — навучаньне танцам, фэхтаваньню, верхавой язьдзе і  г. д., Лок настойваў на практычнай скіраванасьці навучаньня, неабходнага «для справавых заняткаў у рэальным сьвеце». Для ўдасканаленьня розуму Джон Лок лічыў неабходным вызначыць кола літаратуры для самастойнага вывучэньня. Параенае ім кола чытаньня ўтрымліваецца ў ягоных «Думках пра тое, што чытаць і вывучаць джэнтльмэну» ([[1703]]), якія зьяўляюцца нібыта бібліяграфічным дадаткам да «Думак пра выхаваньне». Сюды ён уключыў кнігі па гісторыі, геаграфіі, лёгіцы, маралі і філязофіі, мастацтву кіраваньня (палітыцы), мастацтву правільнага пісьма і маўленьня і  г. д. «Думкі пра выхаванневыхаваньне» адчыняюцца раздзеламразьдзелам пра фізычнае разьвіцьцё і выхаваньне дзіцяці, і толькі пасьля гэтага разглядаецца разумовае і маральнае. Лок лічыў, што фізычная праца  — розныя выгляды рамесных і сельскагаспадарчых працаў  — здымае стомленасьць ад вучэбных заняткаў, умацоўвае здароўе.