Наркамаўка: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
пв. дасяжных мне крыніцаў наркамам асьветы ў 1933 быў Аляксандар а ня Дзьмітрый Чарнушэвіч |
прадубляваў тут таблічку са зьмяненьняміі |
||
Радок 19:
Сучасныя беларускія філёлягі падкрэсьліваюць той факт, што звыш 20 новых правілаў, уведзеных рэформай 1933 году, скажалі ўсталяваныя нормы беларускай літаратурнай нормы шляхам штучнага, ненатуральнага і прымусовага накладаньня на іх правілаў расейскай мовы.<ref name="lk"/>
=== Сутнасьць зьменаў ===
{| cellspacing="1" cellpadding="3" style="width: 800px; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;"
|- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center"
| width="270px" | '''Зьмены ў [[Беларускі клясычны правапіс|беларускім правапісе]] <br />(пасьля перагляду праекту 1933 году адмысловай [[Палітычная камісія для перагляду расейска-беларускага слоўніка і новых правілаў правапісу беларускай мовы|Палітычнай камісіяй]])''' || width="265px" | '''[[Акадэмічны праект рэформы беларускага правапісу 1930 году|Акадэмічны праект 1930 году]]''' || width="265px" | '''[[Акадэмічны праект рэформы беларускага правапісу 1933 году|Акадэмічны праект 1933 году]] <br />(да перагляду Палітычнай камісіяй)'''
|-style="background:#EEEEEE;" align="center"
| colspan="3" | ''' Зьмены ў перадачы пазычаньняў'''
|-style="background:#FAFAFA;" align="left"
| 1. Перадача складоў [л’а], [л’о], [л’у]) празь цьвёрдае «л». (''напрыклад'': манал'''о'''г замест манал'''ё'''г) || rowspan="4" | [[Файл:Symbol oppose vote.svg|15пкс]] Захоўваліся [[Беларускі клясычны правапіс|існыя правілы]]. || rowspan="2" | [[Файл:Symbol oppose vote.svg|15пкс]] Аўтары праекту характаразуюць дадзеныя прапановы, як «вялікадзяржаўніцкія», «уласьцівыя расейскаму вымаўленьню».<ref name="praekt-33">[http://andrejczyk.blogspot.com/2006/03/1933.html Прадмова] // Акадэмічны праект рэформы беларускага правапісу 1933 году</ref>
|-style="background:#FAFAFA;" align="left"
| 2. Зьмякчэньне зычных [з], [с], [б], [п], [в], [ф], [м], [н] перад галосным [е] (''напрыклад'': каап'''е'''рацыя, фан'''е'''тыка замест каап'''э'''рацыя, фан'''э'''тыка)
|-style="background:#FAFAFA;" align="left"
| 3. Замена спалучэньняў -тар, -дар на -тр, -др на канцы словаў (''напрыклад'': лі'''тр''', цэн'''тр''' замест лі'''тар''', цэн'''тар''') || [[Файл:Symbol oppose vote.svg|15пкс]] Захоўваліся існыя правілы.
|-style="background:#FAFAFA;" align="left"
| 4. Перадача літары «θ» у грэцызмах праз «ф» або «т» у залежнасьці ад правілаў расейскай мовы (мі'''ф''', ка'''ф'''едра замест мі'''т''', ка'''т'''эдра) || [[Файл:Symbol support vote.svg|15пкс]] Гэты захад мусіў адпавядаць агучанаму партыйным кіраўніцтвам патрабаваньню «па замацаваньні расейскай мовы як пасярэдніка для пазычаньняў з трэціх моваў»<ref name="zs">[[Зьміцер Саўка]]. [http://arche.by/by/9/10/204/ Мазаічная артаграфія] // Часопіс «Arche», 16 сьнежня 2008</ref>
|-style="background:#EEEEEE;" align="center"
| colspan="3" | ''' Зьмены ў артаграфіі ўласнабеларускіх словаў'''
|-style="background:#FAFAFA;" align="left"
| 1. Скасаваньне пазначэньня асыміляцыйнага зьмякчэньня зычных [з], [с], [ц] (''напрыклад'': (свет, след замест с'''ь'''вет, с'''ь'''лед)|| [[Файл:Symbol oppose vote.svg|15пкс]] [[Файл:Symbol support vote.svg|15пкс]] Дадзеная прапанова зьявілася толькі ў карэктуры (г. зн. пасьля згортваньня палітыкі беларусізацыі — і гвалтоўнага адхіленьня ад кіраваньня праектам акадэміка [[Сьцяпан Некрашэвіч|Сьцяпана Некрашэвіча]], які выступаў катэгарычна супраць яе прыняцьця. Таксама супраць гэтай прапановы быў [[Янка Купала]]<ref name="zs">[[Зьміцер Саўка]]. [http://arche.by/by/9/10/204/ Мазаічная артаграфія] // Часопіс «Arche», 16 сьнежня 2008</ref>|| [[Файл:Symbol support vote.svg|15пкс]] Аўтары абгрунтоўваюць прыняцьцё гэтай прапановы «палягчэньнем і эканоміяй для паліграфічнай справы».<ref name="praekt-33"></ref>
|-style="background:#FAFAFA;" align="left"
| 2. Скаваньне напісаньня мяккага знаку паміж падоўжанымі зычнымі [з], [с], [ц], [н], [л] (''напрыклад'': насе'''нн'''е, га'''лл'''ё, '''зз'''яе, ры'''зз'''ё, кало'''сс'''е, су'''ддз'''я, жы'''цц'''ё замест насе'''ньн'''е, га'''льл'''ё, '''зьз'''яе, ры'''зьз'''ё, кало'''сьс'''е, су'''дзьдз'''я, жы'''цьц'''ё) || [[Файл:Symbol support vote.svg|15пкс]] Каміся прыняла гэтую прапанову як кампрамісны варыянт — пры ўмове захаваньня пазначэньня мяккасьці ўва ўсіх астатніх выпадках.<ref name="zs"></ref> || [[Файл:Symbol oppose vote.svg|15пкс]] Прапаноўвалася сьцягненьне падвоеных зычных на манер заходнебеларускіх гаворак (''напрыклад'': насе'''н'''е, га'''л'''ё, '''з'''яе, ры'''з'''ё, кало'''с'''е, су'''дз'''я, жы'''ц'''ё)
|-style="background:#FAFAFA;" align="left"
| 3. Увядзеньне нязьменнага напісаньня часьціцы і прыназоўніка «не» (''напрыклад'': б'''е'''з нас, н'''е''' руш замест б'''я'''з нас, н'''я''' руш) || [[Файл:Symbol oppose vote.svg|15пкс]] Захоўваліся існыя правілы<ref name="zs"/><ref>Беларускі правапіс (проект) / Апрацаваны Правапіснай Камісіяй Беларускае Акадэміі Навук. Менск, 1930. С. 12</ref> || [[Файл:Symbol oppose vote.svg|15пкс]] Захоўваліся існыя правілы.
|}
== Глядзіце таксама ==
| |||