Літоўска-маскоўская вайна 1368—1372 гадоў: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
EugeneZelenko (гутаркі | унёсак)
д Пачатак
 
EugeneZelenko (гутаркі | унёсак)
д + Спасылкі. Сэкцыі. Катэгорыі
Радок 1:
'''ПаходыПахо́ды АльгердаАльге́рда на МасквуМаскву́''' ([[1368]] – [[1372|72]]) — серыя ваенных кампаній [[ВКЛ]] супраць [[Маскоўскае княства|Маскоўскага вялікага княства]], выкліканых спаборніцтвам паміж дзвюма буйнейшымі дзяржавамі Усх.[[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]] за палітычную гегемонію ў рэгіёне, у першую чаргу, за ўплыў на [[Цвярское вял.княства|Цвярское кн-вавялікае княства]].
{{Вікіфікаваць}}
 
== Паход 1368 году ==
'''Паходы Альгерда на Маскву''' ([[1368]] – [[1372|72]]) — серыя ваенных кампаній ВКЛ супраць Маскоўскага вялікага княства, выкліканых спаборніцтвам паміж дзвюма буйнейшымі дзяржавамі Усх. Еўропы за палітычную гегемонію ў рэгіёне, у першую чаргу, за ўплыў на Цвярское вял. кн-ва.
 
У [[жнівень|жніўні]] 1368 вял.году кн.вялікі князь маскоўскі Дзмітрый не прызнаў пераход вялікакняскай улады да Міхаіла Аляксандравіча (брата жонкі [[Альгерд|Альгерда]] Ульяны), прыхільніка ўмацавання дзяржаўнай самастойнасці Цвяры і збліжэння з ВКЛ і падтрымала выступленне супраць яго Міхаіла Васільевіча, прымусіўшы Міхаіла Аляксандравіча ўцячы у Літву. Увосень 1368 году войска ВКЛ на чале з Альгердам пры падрымцыпадтрымцы [[Смаленскае княства|Смаленска]] разбіла маск.маскоўскія войскі ў [[Тросненская бітва 1368 году|Тросненскай бітве 1368 году]] і падступіла да [[Масква|Масквы]], аблога якой была безпаспяховайбеспаспяховай. У выніку першага паходу Альгерда («первой Литовщины» маск.маскоўскіх летапісаў) улада Міхаіла Аляксандравіча над Цвярскім кн-вамкняствам была адноўленая. Іншым поспехам ВКЛ было вяртанне [[Ржэва|Ржэвы]], стратэгічнай крэпасці на [[Волга|Волзе]], якая незадоўга да гэтага была захоплена Масквой. Падзеі гэтага паходу ў легендарнай форме перадае [[Хроніка Быхаўца]]. Не змірыўшыся з вынікамі кампаніі 1368, у жніўні 1370 Масква ізноў напала на Цвер, імкнучыся далучыць зах. частку кн-ва, якая межавала з ВКЛ, каб прадухіліць магчымасць кантактаў паміж дзвюма дзяржавамі. Міхаіл Аляксандравіч ізноў уцёк у ВКЛ, але Альгерд, заняты канфліктамі з Ордэнам і Польшчай, не здолеў аказаць яму падтрымкі. Тады Міхаіл накіраваўся ў Арду і дамогся перадачы яму ярлыка на вял. княжэнне Уладзімірскае, якім традыцыйна валодалі маск. князі. Жадаючы захаваць Цвер як процівагу Маскве, а не новы палітычны цэнтр Русі, Альгерд вырашыў дапамагчы Міхаілу і ў ліст. 1370 распачаў другі паход на Маскву, аблога якой (8-16 снежня) ізноў была няўдалай, пасля чаго было заключана перамір’е да 29 чэрвеня 1371. Пад час перамір’я бакі спрабавалі атрымаць ваенную і дыпламатычную падтрымку Арды і канстантынопальскай патрыярхіі. Маскве ўдалося не дапусціць стварэння асобнай праваслаўнай мітраполіі ВКЛ, чаго дамагаўся Альгерд. У чэрв. 1371 Альгерд накіраваў у Маскву пасольства з прапановай аб заключэнні сталага міра, якому ўдалося дамовіцца аб заручынах дачкі Альгерда Алены з серпухаўска-бароўскім кн. Уладзімірам Андрэевічам, бліжэйшым саюзнікам Дзмітрыя і працягнуць перамір’е да 26 кастр. 1371, пасля чаго меркавалася заключыць “вечны” мір. Аднак вясной 1372 Масква ізноў пачала падрыхтоўку да ўтаргнення ў Цвер. Каб прадухіліць яго, 7 красавіка 1372, адначасова з выступленнем Міхаіла Аляксандравіча на Дзмітраў, войскі ВКЛ на чале з Кейстутам і Андрэем Полацкім напалі на Пераяслаў Залескі. Кампанія 1372 працягвалася паходамi лiт.-цвярскога войска на спрэчныя памiж Цвер’ю i Масквой гг. Кашын i Таржок. 12 ліп. 1372 цвярское і лiт. войскi на чале з Альгердам злучылiся ля Любуцка для трэцяга паходу на Маскву. Туды ж падышлi асноўныя сiлы маскоускага войска. Не маючы дастатковых сіл, каб схіліць ваенны поспех на свой бок, у сяр. ліпеня ВКЛ, Цвер і Масква падпісалі Любуцкi дагавор 1372. У выніку паходаў Альгерда было праведзена размеркаванне сфер уплыву памiж ВКЛ і Масквой, ваенных дзеянняў паміж якімі не вялося да 1406.
 
== Паход 1370 году ==
 
Не змірыўшыся з вынікамі кампаніі 1368 году, у жніўні [[1370]] году Масква ізноў напала на Цвер, імкнучыся далучыць заходнюю частку княства, якая межавала з ВКЛ, каб прадухіліць магчымасць кантактаў паміж дзвюма дзяржавамі. Міхаіл Аляксандравіч ізноў уцёк у ВКЛ, але Альгерд, заняты канфліктамі з [[Тэўтонскі Ордэн|Ордэнам]] і [[Польшча|Польшчай]], не здолеў аказаць яму падтрымкі. Тады Міхаіл накіраваўся ў [[Арда|Арду]] і дамогся перадачы яму ярлыка на [[Уладзімірскае княства|вялікае княжанне Уладзімірскае]], якім традыцыйна валодалі маскоўскія князі. Жадаючы захаваць Цвер як процівагу Маскве, а не новы палітычны цэнтр Русі, Альгерд вырашыў дапамагчы Міхаілу і ў [[лістапад|лістападзе]] 1370 году распачаў другі паход на Маскву, аблога якой ([[8 снежня|8]] – [[16 снежня|16]] снежня) ізноў была няўдалай, пасля чаго было заключана перамір'е да [[29 чэрвеня]] [[1371]] году.
''Крыніца: Алесь Белы для [[Энцыклапедыя гiсторыi Беларусi|ЭГБ]]''
 
== Перамір'е ==
 
Пад час перамір'я бакі спрабавалі атрымаць ваенную і дыпламатычную падтрымку Арды і [[канстантынопальская патрыярхія|канстантынопальскай патрыярхіі]]. Маскве ўдалося не дапусціць стварэння асобнай праваслаўнай мітраполіі ВКЛ, чаго дамагаўся Альгерд. У [[чэрвень|чэрвені]] 1371 году Альгерд накіраваў у Маскву пасольства з прапановай аб заключэнні сталага міра, якому ўдалося дамовіцца аб заручынах дачкі Альгерда Алены з серпухаўска-бароўскім князем Уладзімірам Андрэевічам, бліжэйшым саюзнікам Дзмітрыя і працягнуць перамір'е да [[26 кастрычніка]] 1371 году, пасля чаго меркавалася заключыць “вечны” мір.
 
== Паход 1372 году ==
 
Аднак вясной 1372 году Масква ізноў пачала падрыхтоўку да ўтаргнення ў Цвер. Каб прадухіліць яго, [[7 красавіка]] 1372 году, адначасова з выступленнем Міхаіла Аляксандравіча на [[Дзмітраў]], войскі ВКЛ на чале з [[Кейстут|Кейстутам]] і [[Андрэй Полацкі|Андрэем Полацкім]] напалі на [[Пераяслаў Залескі]]. Кампанія 1372 году працягвалася паходамі літоўска-цвярскога войска на спрэчныя паміж Цвер'ю і Масквой гарады [[Кашын]] і [[Таржок]]. [[12 ліпеня]] 1372 году цвярское і літоўскае войскі на чале з Альгердам злучыліся ля [[Любуцк|Любуцка]] для трэцяга паходу на Маскву. Туды ж падышлі асноўныя сілы маскоўскага войска. Не маючы дастатковых сіл, каб схіліць ваенны поспех на свой бок, у сярэдзіне [[ліпень|ліпеня]] ВКЛ, Цвер і Масква падпісалі [[Любуцкі дагавор 1372 году]].
 
== Вынікі ==
 
У выніку паходаў Альгерда было праведзена размеркаванне сфер уплыву паміж ВКЛ і Масквой, ваенных дзеянняў паміж якімі не вялося да [[1406]] году.
 
 
''Крыніца: Алесь Белы для [[Энцыклапедыя гiсторыiгісторыі БеларусiБеларусі|ЭГБ]]''
 
== Знешнія спасылкі ==
 
* [http://www.kamunikat.net.iig.pl/autary/biely/www/encyklapedyja/p.htm#1 Арыгінальны артыкул]
Літ.:
 
=== Літаратура ===
* Белы А. “Краiна вытокау” // Спадчына. 1993. № 3;
 
* Белы А. “Краiна вытокау” // Спадчына. 1993. № 3;.
* Клюг Э. Княжество Тверское (1247—1485). Тверь, 1994.
 
[[Category:Гісторыя Вялікага Княства Літоўскага]]
[[Category:Гісторыя Маскоўскага княства]]
[[Category:Гісторыя Цвярскога княства]]