Марк Рэнэ дэ Мантальбэр: розьніца паміж вэрсіямі

'''Марк Рэнэ дэ Мантальбэр''' (франц. ''Marc-René de Montalembert'') (1714-18001714—1800) - — францускі ваенны дзеяч і тэарэтык фартыфікацыі, дывізійны генэрал. Чалец Парыскай і Пецярбургскай акадэмій навук.

З [[1732]]  г. на вайсковай службе. У [[1730]]-[[1740|40]] г. удзельнічаў у войнах за польскую і аўстрыйскую спадчыну. У [[1750]]  г. за свой кошт пабудаваў артылерыйскі завод. У [[1758]]  г. выдаў працу, у якой абагульніў вопыт вырабу гармат з жалеза. Пад час [[Сямігадовая вайна|Сямігадовай вайны]] [[1756]]-—[[1763]]  гг. займаўся фартыфікацыяй, кіраваў будаўніцтвам умацаваньняў у [[Анклам]]е, [[Штральзунд]]зе і на в. Алерон. У [[1779]]  г. кіраваў абаронай вастравоў [[Рэ]] і [[Экс]] ад ангельцаў. Пасьля [[Вялікая француская рэвалюцыя|Вялікай францускай рэвалюцыі]] быў кансультантам ваеннага міністра Л. Карно.

У сваёй працы "«Пэрпэндыкулярная фартыфікацыя"» (т. 1-11, 1776-17931776—1793) рашуча выступаў супраць [[бастыён]]най фартыфікацыі, з-за яе нездавальняючага слабога флянгавага вагня. Высунуў ідэю стварэньня [[Фартыфікацыйны фронт|фартыфікацыйных франтоў]] [[тэналь]]нага абрысу, дзе б тэналі, ці зломы [[Абарончая лінія|абарончай лініі]], пад прамым вуглом забясьпечвалі магутны флянгавы вагонь. Патрабаваў актыўнай абароны фартэцыяў, узмацненьня іх артылерыйскага ўзбраеньня і пашырэньня плошчы шляхам будаўніцтва перад галоўным валам аднаго ці двух ланцугоў [[Форт|фарт]]оў. Гэтую ідэю ён рэалізаваў у прекце фартэцыі [[Шэрбур]] і, такім чынам, распачаў новы этап у разьвіцьці доўгачасовай фартыфікацыі.

* ''Essai sur l'intérêtl’intérêt des nations en général et de l'hommel’homme en particulier'' (1749)

* ''La Fortification perpendiculaire, ou essai sur plusieurs manières de fortifier la ligne droite, le triangle, le quarré et tous les polygones, de quelqu'étendue qu'enqu’en soient les côtés, en donnant à leur défense une direction perpendiculaire'' (5 volumes, 1776-17841776—1784)

* ''Supplément au tome cinquième de la Fortification perpendiculaire, contenant de nouvelles preuves de la grande supériorité du système angulaire sur le système bastionné. L'onL’on y a joint I ̊ un supplément relatif aux affûts à aiguille propre à monter l'artilleriel’artillerie des vaisseaux ; II ̊ un supplément au chapitre IXe du cinquième volume, qui traite des différentes méthodes à employer pour la défense d'uned’une rade'' (1786)

* ''L'ArtL’Art défensif supérieur à l'offensifl’offensif, ou la Fortification perpendiculaire, contenant de nouvelles preuves de la grande supériorité du système angulaire sur le système bastionné, divers mémoires avec une addition à la théorie des embrasures, donnée au chapitre cinquième du deuxième volume'' (1793)

* Пивоварчик, С. А. ''Белорусские земли в системе фортификационного строительства Российской империи и СССР (1772-19411772—1941)''. - — Гродно: ГрГУ, 2006.