Міхал Эльвіра Андрыёлі: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненьне, катэгорыя
афармленьне
Радок 1:
[[ВыяваФайл:MEAndriolli.jpg|міні|Міхал Эльвіра Андрыёлі]]
 
'''Міхал Эльвіра Андрыёлі''' ([[2 лістапада]] [[1836]] — [[23 жніўня]] [[1893]]) — мастак, графік, удзельнік вызваленчага руху ў Літве (сучасная [[Беларусь]]) і ў [[Жамойць|Жамойці]].
 
Нарадзіўся ў [[Вільня|Вільні]] ў сям’і настаўніка маляваньня, які паходзіў з [[Італія|Італіі]]. Першапачатковую мастацкую адукацыю атрымаў у школе Герсана ў [[Варшава|Варшаве]]. Паводле жаданьня бацькоў паступіў на мэдычны факультэт [[Маскоўскі ўнівэрсытэт|Маскоўскага унівэрсытэтаўнівэрсытэту]]. Аднак прафэсія мэдыка яго ня надта вабіла, і ў хуткім часе, пакінуўшы унівэрсытэтўнівэрсытэт, ён паступіў у Маскоўскую вучэльню жывапісу, скульптуры і дойлідзтва.
 
Пасьпяхова скончыўшы вучэльню, у [[1857]] годзе паехаў удасканальваць майстэрства ў [[Італія|Італію]], вучыўся ў [[Рым]]е ў акадэміі сьв. Лукаша.
 
Вярнуўшыся на радзіму, працаваў у Вільні. Тут ён зьвязаўся з рэвалюцыйнымі коламі, прымкнуў да «чырвоных», удзельнічаў у [[Паўстаньне 1863-18641863—1864 гадоў|паўстаньні 1863—1864 гадоў]]. Пасьля паразы паўстаньня быў пасаджаны ў вязьніцу, але з-пад арышту ўцек за мяжу. Жыў у [[Парыж]]ы і [[Лёндан]]е. Там стварыў шмат графічных работ і ілюстрацыйілюстрацыяў, у якіх адлюстраваў падзеі [[1863]] году, што адбываліся на тэрыторыі Беларусі. Жывучы ў выгнаньні, мастак вельмі сумаваў па роднай зямлі, якая была крыніцай яго творчага натхненьня{{Няма крыніцы}}.
 
[[ВыяваФайл:MEAndriolli-ilustracyjaAndriolli Pan Tadeusz 1.jpg|міні|Ілюстрацыя да паэмы «[[Пан Тадэвуш]]» [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]]]]
 
У [[1866]] годзе Андрыёлі вярнуўся на радзіму, але быў схоплены царскімі жандарамі і сасланы ў [[Сыбір]] «за неблагонадежность в политическом отношении». З верасьня 1868 па 1872 жыў у [[Вятка (горад)|Вятцы]], дзе стаў настаўнікам будучых расейскіх мастакоў Васьняцовых — [[Віктар Васьняцоў|Віктара]] й [[Апалінарый Васьняцоў|Апалінарыя]]. Працаваў настаўнікам маляваньня ў Вяцкай епархіяльнай жаночай вучэльні, удзельнічаў у размалёўцы храмаў Вяткі, пісаў на заказ партрэты. Захавалася справаздача мясцовага паліцмайстра аб Андрыёлі:
 
{{Цытата|Живописец. Первоначально слушал лекции в Московском университете, но, не кончив курса, посвятил себя живописи. Кроме русских художественных школ, А. несколько лет образовывался и путешествовал за границей, в особенности в Италии и Испании, и получил в Риме медаль за картину своей работы. Как артист, человек прекрасно образованный и вместе с тем очень способный. После мятежа 1863-64 гг., насколько я слыхал, А. бежал за границу, но скоро добровольно, в 1868, явился русским властям и был прислан в Вятку. Происхождения А. итальянского; отец его служил в армии вице-короля Евгения Богарне и с 1812 поселился в Вильно.}}
 
У [[1872]] годзе Андрыёлі вярнуўся са ссылкі, але яму было забаронена жыць у Літве, і мастак пасяліўся ў [[Варшава|Варшаве]]. Там працягваў мастацкую адукацыю ў школе Герсана, ілюстраваў часопіс «''Кłоsу''» («Каласы») і «''Тygodnik ilustrowany''» («Ілюстраваны штотыднёвік»). У [[1883]]—[[1886]] гадах працаваў у Парыжы. Толькі ў канцы жыцьця яму пашчасьціла на нейкі час вярнуцца на радзіму. Памёр Андрыёлі ў [[1893]] годзе у горадзе [[Налэнчаў]] (''Nałęczów''; цяпер [[Люблінскае ваяводзтва]]) <ref> [http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=3869325 Andriolli Michał Elwiro] / [[Internetowa encyklopedia PWN]] {{ref-pl}} </ref> і там быў пахаваны.
 
== Творчасьць ==
[[ВыяваФайл:Koloza.jpg|міні|250пкс|Выява [[Калоская царква|Калоскай царквы]] ў [[Горадня|Горадні]]]]
 
У сваіх жывапісных і графічных работах Андрыёлі часта зьвяртаўся да тых далёкіх часоў літоўскай гісторыі, калі [[Вялікае княства Літоўскае]] яшчэ захоўвала сваю незалежнасьць. У [[1880-я]] гады ён стварыў нізку гістарычных ілюстрацыйілюстрацыяў і эскізаў. Сярод іх «Сьмерць [[Кейстут]]а», «Сутычка ліцьвінаў з крыжакамі», «Гусьляр», «Хрышчэньне ліцьвінаў», «Сьмерць Людзьвіка Нарбута каля Дубічаў», «Вылазка паўстанцаў», ілюстрацыі да «Конрада Валенрода» і «Пана Тадэвуша» [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]], да твораў Я. Ходзькі, [[Уладзіслаў Сыракомля|Уладзіслава Сыракомлі]], [[Эліза Ажэшка|Элізы Ажэшкі]], Ю. Славацкага, Ю. Крашэўскага і іншых. Творы Андрыёлі, выкананыя пад уплывам [[рамантызм]]у, вызначаюцца тэхнічнай лёгкасьцю, дакладнасьцю ў адлюстраваньні гістарычных падзейпадзеяў, багацьцем фантазіі. У многіх зь іх Андрыёлі пасьпяхова выкарыстоўваў фальклёрныя матывы. Рабіў замалёўкі гістарычных мясьцін, народных сьвятаў.
[[Выява:Koloza.jpg|міні|250пкс|Выява [[Калоская царква|Калоскай царквы]] ў [[Горадня|Горадні]]]]
 
У сваіх жывапісных і графічных работах Андрыёлі часта зьвяртаўся да тых далёкіх часоў літоўскай гісторыі, калі [[Вялікае княства Літоўскае]] яшчэ захоўвала сваю незалежнасьць. У [[1880-я]] гады ён стварыў нізку гістарычных ілюстрацый і эскізаў. Сярод іх «Сьмерць [[Кейстут]]а», «Сутычка ліцьвінаў з крыжакамі», «Гусьляр», «Хрышчэньне ліцьвінаў», «Сьмерць Людзьвіка Нарбута каля Дубічаў», «Вылазка паўстанцаў», ілюстрацыі да «Конрада Валенрода» і «Пана Тадэвуша» [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]], да твораў Я.Ходзькі, [[Уладзіслаў Сыракомля|Уладзіслава Сыракомлі]], [[Эліза Ажэшка|Элізы Ажэшкі]], Ю.Славацкага, Ю.Крашэўскага і іншых. Творы Андрыёлі, выкананыя пад уплывам [[рамантызм]]у, вызначаюцца тэхнічнай лёгкасьцю, дакладнасьцю ў адлюстраваньні гістарычных падзей, багацьцем фантазіі. У многіх зь іх Андрыёлі пасьпяхова выкарыстоўваў фальклёрныя матывы. Рабіў замалёўкі гістарычных мясьцін, народных сьвятаў.
 
== Крыніцы ==
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
{{Крыніца Гісторыя Беларусі. Асобы}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Michał Elwiro Andriolli|выгляд=міні}}
* [http://asoby.belinter.net/cont.php?x=ma АрыгінальныГісторыя артыкулБеларусі. Асобы. Міхал Эльвіра Андрыёлі]
* [http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Andriolli Карціны, ілюстрацыі да кнігі «Пан Тадэвуш»]
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Андрыёлі, Міхал Эльвіра}}
 
[[Катэгорыя:Нарадзіліся 2 лістапада]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1836 годзе]]