Вікіпэдыя

Эрык Дальбэрг: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д Эрык Дальберг перанесеная ў Эрык Дальбэрг: слушны правапіс
артаграфія
Радок 1:
{{Артаграфія}}
[[ВыяваФайл:Erik Dahlbergh (ur Svenska Familj-Journalen).png|200px200пкс|thumbміні|Эрык ДальбергДальбэрг]]▼
'''Дальберг, Э́рык Дальбэрг''' ([[шведская {{мова-sv|па-шведску]]: ''Erik Jönson Dahlbergh''}}) ([[10 кастрычніка]] [[1625]] –— [[16 сакавікастудзеня]] [[1703]]) — шведскішвэдзкі ваенны інжынерінжынэр і мастак-баталіст.▼
 
Нарадзіўся ў [[Стакгольм|Стакгольме]]е. Вучыўся ў парафіяльных лютэранскіх школах, з 11 гадоў у бухгалтарскай школе ў [[Гамбург|Гамбургу]]у. З 16 гадоў на службе ў адміністрацыі шведскагашвэдзкага Заходняга Памор'яПамор’я, у 20 гадоў атрымаў афіцэрскае званнезваньне. З [[1648]] годзегоду ў [[Франкфурт на Майне|Франкфурце на Майне]], кантраляваў спагнаннеспагнаньне з ІмперыіІмпэрыі вялікай кантрыбуцыі паводле ўмоўўмоваў [[ВестфальскіВэстфальскі мір|ВестфальскагаВэстфальскага міру]]. Тут вывучаў [[матэматыка|матэматыку]], [[архітэктура|архітэктуру]], малюнак і [[фартыфікацыя|фартыфікацыйнае]] мастацтва, замежныя мовы. З [[9 ліпеня]] [[1656]] па [[13 ліпеня]] [[1657]] году ў дзеючай арміі на тэрыторыі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Фактычна займаў пасаду генеральнагагенэральнага кватармайстра.▼
▲[[Выява:Erik Dahlbergh (ur Svenska Familj-Journalen).png|200px|thumb|Эрык Дальберг]]
 
Стварыў некалькі дзесяткаўдзясяткаў [[гравюра|гравюр]], якія падрабязна асвятляюцьасьвятляюць дзеяннідзеяньні шведскайшвэдзкай арміі пад час [[Першая Паўночная вайна|Першай Паўночнай вайны]], у тым ліку: прарыў шведамішвэдамі акружэнняакружэньня злучаных польска-літоўскіх войскаў на чале з [[Стэфан Чарнецкі|Стэфанам Чарнецкім]], [[Ежы Любамірскі|Ежы Любамірскім]] і [[Павел Сапега|Паўлам Сапегам]] пад [[Сандомір|Сандомірам]]ам [[4 красавіка]] 1656 году; [[бітва пад Філіпавам|бітву пад Філіпавам]] ([[22 кастрычніка]] [[1656]] году) у якой войскі шведскагашвэдзкага фельдмаршалафэльдмаршала [[Густаў Ота Штэйнбок|Густава Ота Штэйнбока]] і брандэнбургскагабрандэнбурскага генералагенэрала [[Георг Фрыдрых фон Вальдэк|Георга Фрыдрыха фон Вальдэка]] разбіліразьбілі 12-тысячнае войска [[Вялікае княства Літоўскае|ВКЛ]] на чале ззь [[Вінцэнт Гасеўскі|Вінцэнтам Гасеўскім]]. Выява аблогі [[БярэсцеБерасьце|БярэсцяБерасьця]] [[21 траўня]] (11 траўня па старым стылі) 1657 году — самая каштоўная графічная крыніца па гісторыі горадагораду дарасейскіх чаоў. Перанесеныя на медзь, гравюры ДальбергаДальбэрга набылі шырокую вядомасцьвядомасьць у [[ЕўропаЭўропа|ЕўропеЭўропе]] дзякуючы твору нямецкага гісторыка [[Самуэль Пуфендорф|Самуэля Пуфендорфа]] ([[1632]] – —[[1694]]) ''De rebus a Carlo Gustavo gestis'' (выдавецтва [[Крыстаф Рыгель|Крыстафа Рыгеля]], [[НюрнбергНюрнбэрг]], [[1696]]), у якім былі выкарыстаныя як ілюстрацыі.▼
▲'''Дальберг, Э́рык''' ([[шведская мова|па-шведску]]: ''Erik Jönson Dahlbergh'') ([[10 кастрычніка]] [[1625]] – [[16 сакавіка]] [[1703]]) — шведскі ваенны інжынер і мастак-баталіст.
 
Аўтар дыярыушудыярыюшу, які змяшчаезьмяшчае ў тым ліку падрабязныя звесткізьвесткі пра аблогу і захоп БерасцяБерасьця [[19 траўня|19]] – —[[23 траўня|23]] траўня 1657 году.▼
▲Нарадзіўся ў [[Стакгольм|Стакгольме]]. Вучыўся ў парафіяльных лютэранскіх школах, з 11 гадоў у бухгалтарскай школе ў [[Гамбург|Гамбургу]]. З 16 гадоў на службе ў адміністрацыі шведскага Заходняга Памор'я, у 20 гадоў атрымаў афіцэрскае званне. З [[1648]] годзе ў [[Франкфурт на Майне|Франкфурце на Майне]], кантраляваў спагнанне з Імперыі вялікай кантрыбуцыі паводле ўмоў [[Вестфальскі мір|Вестфальскага міру]]. Тут вывучаў [[матэматыка|матэматыку]], [[архітэктура|архітэктуру]], малюнак і [[фартыфікацыя|фартыфікацыйнае]] мастацтва, замежныя мовы. З [[9 ліпеня]] [[1656]] па [[13 ліпеня]] [[1657]] году ў дзеючай арміі на тэрыторыі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Фактычна займаў пасаду генеральнага кватармайстра.
 
▲Стварыў некалькі дзесяткаў [[гравюра|гравюр]], якія падрабязна асвятляюць дзеянні шведскай арміі пад час [[Першая Паўночная вайна|Першай Паўночнай вайны]], у тым ліку: прарыў шведамі акружэння злучаных польска-літоўскіх войскаў на чале з [[Стэфан Чарнецкі|Стэфанам Чарнецкім]], [[Ежы Любамірскі|Ежы Любамірскім]] і [[Павел Сапега|Паўлам Сапегам]] пад [[Сандомір|Сандомірам]] [[4 красавіка]] 1656 году; [[бітва пад Філіпавам|бітву пад Філіпавам]] ([[22 кастрычніка]] [[1656]] году) у якой войскі шведскага фельдмаршала [[Густаў Ота Штэйнбок|Густава Ота Штэйнбока]] і брандэнбургскага генерала [[Георг Фрыдрых фон Вальдэк|Георга Фрыдрыха фон Вальдэка]] разбілі 12-тысячнае войска [[ВКЛ]] на чале з [[Вінцэнт Гасеўскі|Вінцэнтам Гасеўскім]]. Выява аблогі [[Бярэсце|Бярэсця]] [[21 траўня]] (11 траўня па старым стылі) 1657 году — самая каштоўная графічная крыніца па гісторыі горада дарасейскіх чаоў. Перанесеныя на медзь, гравюры Дальберга набылі шырокую вядомасць у [[Еўропа|Еўропе]] дзякуючы твору нямецкага гісторыка [[Самуэль Пуфендорф|Самуэля Пуфендорфа]] ([[1632]] – [[1694]]) ''De rebus a Carlo Gustavo gestis'' (выдавецтва [[Крыстаф Рыгель|Крыстафа Рыгеля]], [[Нюрнберг]], [[1696]]), у якім былі выкарыстаныя як ілюстрацыі.
 
▲Аўтар дыярыушу, які змяшчае ў тым ліку падрабязныя звесткі пра аблогу і захоп Берасця [[19 траўня|19]] – [[23 траўня|23]] траўня 1657 году.
 
Дальберг удала ваяваў і зарэкамендаваў сябе добрым грамадзянскім адміністратарам, да канца жыцця паспеў атрымаць званне генерала артылерыі, баронскую годнасць, а вяршыняй яго разнастайнай дзейнасці была пасада губернатара [[шведскія Інфлянты|шведскіх Інфлянтаў]] (паўночнай [[Латвія|Латвіі]] і [[Эстонія|Эстоніі]]). Памёр у Стакгольме.▼
 
▲ДальбергДальбэрг удала ваяваў і зарэкамендаваўзарэкамэндаваў сябе добрым грамадзянскім адміністратарам, да канца жыццяжыцьця паспеўпасьпеў атрымаць званнезваньне генералагенэрала артылерыі, баронскую годнасцьгоднасьць, а вяршыняй яго разнастайнай дзейнасцідзейнасьці была пасада губернатарагубэрнатара [[шведскіяшвэдзкія Інфлянты|шведскіхшвэдзкіх Інфлянтаў]] (паўночнай [[Латвія|Латвіі]] і [[Эстонія|Эстоніі]]). Памёр у Стакгольме.
 
=== Літаратура ===▼
{{Крыніца ЭГБ|[[Алесь Белы]]}}
* Erik Dahlberghs Dagbok (1625—1699). Upsala—Stockholm, 1912.▼
* Heyduk B. Dahlbergh w Polsce. Dziennik i ryciny szwedzkie z dziejów “Potopu”. 1656—1657. Wrocław etc., 1971.▼
* Невядомыя эпізоды “невядомай«невядомай вайны”вайны». Ваенныя дзеянні Швецыі супраць ВКЛ у 1656—1657 гг. вачыма Эрыка Дальберга // Cпадчына, № 3, 1999.▼
 
== Вонкавыя спасылкі ==
 
* [http://www.kamunikat.net.iig.pl/autary/biely/www/encyklapedyja/d.htm#3 Арыгінальны артыкул]
* [http://www.kamunikat.net.iig.pl/autary/biely/www/ikanahrafija/dalberh.htm Алесь Белы. Невядомыя эпізоды “невядомай«невядомай вайны”вайны». Ваенныя дзеянні Швецыі супраць ВКЛ у 1656—1657 гг. вачыма Эрыка Дальберга.]
 
▲=== Літаратура ===
 
▲* Erik Dahlberghs Dagbok (1625—1699). Upsala—Stockholm, 1912.
▲* Heyduk B. Dahlbergh w Polsce. Dziennik i ryciny szwedzkie z dziejów “Potopu”. 1656—1657. Wrocław etc., 1971.
▲* Невядомыя эпізоды “невядомай вайны” Ваенныя дзеянні Швецыі супраць ВКЛ у 1656—1657 гг. вачыма Эрыка Дальберга // Cпадчына, № 3, 1999.
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:ДальбергДальбэрг, Эрык}}
[[Катэгорыя:Нарадзіліся 10 кастрычніка]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1625 годзе]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Эрык_Дальбэрг»