Уфа: розьніца паміж вэрсіямі

 

Насельніцтва ([[2005]]) — 1,043 млн. чалавек у межах муніцыпальнага фармаваньня (11-е месца ў РФ), 1 130 млн. чалавек у аглямэрацыі (14-е).

Плошча 753,7 км², горад выцягнуты з паўднёвага захаду на паўночны ўсход на 50 км.

 

 

Ва Ўфе 7 адміністрацыйных раёнаў:

Уфа знаходзіцца ў паўночна-лесастэпавай падзоне ўмеранага поясу. [[Клімат]] кантынэнтальны, досыць вільготны, лета цёплае, зіма ўмерана халодная і працяглая. Сярэдняя тэмпэратура студзеня —14,6 °C, мінімальная —40 °C; ліпеня +19,3 °C, максімальная +40 °C. Сярэдняя колькасьць ападкаў 419 мм.

 

== Гісторыя ==

У XVII—XVIII стагоддзях Уфа паступова ператвараецца з горада-крэпасьці ў палітычны і эканамічны цэнтар краю. З [[1708]] года знаходзіцца ў складзе Казанскай губэрні; з [[1728]] цэнтар Уфімскай правінцыі, ваявода якой падпарадкоўваўся непасрэдна Сэнату; з [[1744]] прылічана да Арэнбургскай губэрні; зь сьнежня [[1781]] — цэнтар Уфімскага намесьніцтва, губэрнатарам прызначаны [[Іван Варфаламеевіч Ламб]]. З [[1796]] Уфа ізноў у складзе Арэнбургскай губерні, з [[1802]] года — губэрнскі горад з рэзыдэнцыяй губэрнатара і губэрнскіх установаў; з [[1865]] — цэнтар Уфімскай губэрні. З чэрвеня [[1922]] Уфа — сталіца [[БАССР]].

 

Прамысловае разьвіцьцё Уфы пачалося ў XIX стагоддзі. Да сярэдзіны XIX стагоддзя ў горадзе мелася больш дзесятка гарбарняў і некалькі прыстаняў. На лёс горада вялікі ўплыў аказала адкрыцьцё ў [[1870]] годзе рэгулярнага суднаходзтва па рацэ Белай і будаўніцтва [[Самара-Залатавустаўская чыгунка|Самара-Залатавустаўскай]] (цяпер [[Куйбышаўская чыгунка|Куйбышаўскай]]) чыгункі ([[1888]]—[[1892]] гг.). У горадзе зьявіліся паравыя млыны, тартакі (лесапільныя заводы), чыгуначныя і суднарамонтныя майстэрні. У канцы XIX стагоддзя ва Ўфе дзейнічала каля 30 фабрык і заводаў: па перапрацоўцы сельскагаспадарчай сыравіны, дрэваапрацовачныя, сылікатныя, таксама чыгуначныя і суднарамонтныя майстэрні, гарбарныя. Значнае месца займаў гандаль хлебам і мясам.

 

|}

 

Першай навучальнай установай, якая навучала па праграме вышэйшай адукацыі, быў Уфімскі настаўніцкі інстытут, арганізаваны ў 1918 годзе. У 1920 годзе ён быў ператвораны ў Інстытут народнай адукацыі, затым — у Пэдагагічны інстытут, у 1957 годзе — у БДУ.

У цяперашні час г. Уфа і Рэспубліка Башкартастан падрыхтоўвае спецыялістаў з вышэйшай адукацыяй у 11 самастойных дзяржаўных ВНУ па 169 кірунках і спэцыяльнасьцях. Агульны кантынгент студэнтаў вышэйшых навучальных устаноў складае больш за 50 тысяч чалавек.

Падрыхтоўку навукова-пэдагагічных кадраў зьдзяйсьняюць 11 асьпірантураў вышэйшых навучальных установаў.

 

 

Дзяржаўныя ВНУ:'''

* Уфімскі філіял Сучаснай гуманітарнай акадэміі

 

Уфа — буйны транспартны вузел: чыгуначныя, трубаправодныя, аўтамабільныя магістралі, паветраныя і рачныя шляхі злучаюць сталіцу Башкартастана зь іншымі рэгіёнамі Расеі.

 

 

== Культура ==

 

Першая друкарня ў Уфе адкрылася ў [[1801]]-м годзе для канцылярскіх патрэбаў (Вiталi Паўлаў, часопіс «Урал», №2, 2003 г. [http://magazines.russ.ru/ural/2003/2/pavl.html]).

 

== Выбітныя ўфімцы ==

*[[Мустай Карым]] (1919—2005) — башкірскі паэт і пісьменьнік.

*[[Несьцераў, Міхаіл Васілевіч]] (1862—1942) — вядомы жывапісец, чалец [[таварыства перасовачных мастацкіх выставаў|перасоўнiкаў]].

*[[Нурыеў, Рудольф Хаметавіч|Нурэеў (Нурыеў) Рудольф Хаметавіч]] (1938—1993) — сусьветна вядомы танцоўшчык, харэограф, пастаноўшчык балетаў.

 

== Спасылкі ==

{{Commons|Уфа}}

* [http://www.ufacity.info Афіцыйны сайт адміністрацыі г. Уфы]

* [http://www.bashsite.ru Каталёг сайтаў Ўфы і Башкірыі]

* [http://www.gorodufa.ru/fot/history_ufa.htm Гісторыя горада Уфы]

* [http://www.02mail.ru Уфімская гарадская пошта]

 

 

[[af:Oefa]]

[[br:Oufa (kêr)]]

[[bs:Ufa]]

[[ca:Ufà]]

[[cs:Ufa]]