Гісторыя Масквы: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Zorrobot (гутаркі | унёсак)
д робат дадаў: da:Moskvas historie
Xqbot (гутаркі | унёсак)
д робат дадаў: hu:Moszkva története; косметические изменения
Радок 2:
 
== Пасьля заснаваньня ==
[[ВыяваФайл:St Basils Cathedral-500px.jpg|міні|Сабор Сьв.Васіля]]
Першая летапісная згадка пра Маскву прыходзіцца на [[1147]] г. Ужо празь некалькі год, у [[1156]] г. князям [[Юрый Даўгарукі|Юрыям Даўгарукім]] ([[1090]]-[[1157]]) была пабудаваная першая драўляная фартэцыя (Крэмль). У [[1238]] г. горад захоплены манґоламі і спалены. У [[1263]] г. Масква робіцца цэнтрам аднайменнага [[Маскоўскае княства|княства]] - цэнтрам і пачаткам будучае [[Расея|расейскае дзяржавы]]. Сваёю ляяльнасьцю [[Залатая Арда|Залатой Гордзе]] маскоўскія князі заслужылі давер хана. У першай палове 14 стагодзьдзя, калі насельніцтва Масквы складала ўжо больш за 30.000 жыхароў, манґольскі хан прызначыў маскоўскага князя старэйшым сярод расейскіх князёў, Масковія сталася чымсь накшталт жандарма расейскіх зямель.
 
Радок 10:
 
== Масква робіцца мэтраполіяй ==
У апошнія два дзесяцігодзьдзя [[15 стагодзьдзя]] пачалася актыўная забудова Крамля, вакол якога сяліліся многія рамесьнікі і гандляры. Насельніцтва Масквы неўзабаве вырасла да 100.000 чалавек, у [[1600]] Масква была абнесеная мурам і ровам. У [[1591]] горад у апошні раз перажыў набег татараў. Падчас смуты, з [[1605]] па [[1612]] гг. Масква знаходзілася пад кантролем польскае і беларускае шляхты.
 
Калі ўзьніклі першыя тэкстыльныя, папяровыя і цагляныя мануфактуры, піку дасягнулі сацыяльная напружанасьць у імпэрыі: у [[1667]] г. паднялося сялянская паўстаньне ў рэґіёнах Волгі і Дону. Яго кіраўнік, [[Сьцяпан Разін]], казьнены ў [[1671]] на Чырвонай плошчы. У [[1687]] г. зьяўляецца першая расейская вышэйшая школа - "Славянска-грэцкая акадэмія", у [[1703]] г. выходзіць першая расейская ґазэта - "Ведомости".
Радок 18:
У Айчыннай вайне [[1812]] г. Масква была захопленая "Вялікаю арміяй" [[Напалеон Банапарт|Напалеона]] і на дзьве траціны спаленая адыходзячымі расейскімі войскамі. З-за голаду і марозаў францускае войска было неўзабаве вымушанае зысьці з гораду.
 
[[ВыяваФайл:Situationsplan_von_Moskau.jpg|міні|250пкс|Гістарычная мапа Масквы (каля 1888)]]
 
У пачатку [[1813]] г. пачалася пеабудова гораду, былі зьнішчаныя фартыфікацыйныя пабудовы, да сярэдзіны 19 стагодзьдзя былі разбудаваныя камунікацыі і дарогі да ўсіх важнейшых гарадоў Расеі. У [[1890]] г. на вуліцах Масквы зьявіліся першыя трамваі. Насельніцтва Масквы паводле першага перапісу насельніцтва [[28 студзеня]] [[1897]] г. складала адзін мільён жыхароў, да [[1914]] г. гэтая лічба вырасла ўдвая.
Радок 27:
[[Рэвалюцыя 1905 г. у Расеі|Рэвалюцыя]] [[1905]] - [[1907]] гадоў дайшла да Масквы ў сьнежні 1905 г.
 
Эканамічны крызыс і хаос з забесьпячэньнем падчас [[Першая Сусьветная Вайна|Першае Сусьветнае Вайны]] абвастрылі сацыяльную напружанасьць. У [[1917]] г., падчас [[Лютаўская Рэвалюцыя 1917 г.|Лютаўскае Рэвалюцыі]] цар [[Нікалай II|Нікалай II]] ([[1868]]-[[1918]]) быў зьвергнуты. У той самы год [[Уладзімір Ленін]] ([[1870]]-[[1924]]) ачоліў у Санкт-Пэтэрбурґу [[Кастрычніцкая Рэвалюцыя|Кастрычніцкую Рэвалюцыю]], якая пывяла да [[Грамадзянская вайна ў Расеі|Грамадзянскае вайны]] 1917-[[1922]] гг. і захопу ўлады [[Камунізм|камуністамі]]-бальшавікамі.
 
[12 сакавіка]] [[1918]] г. Маскве быў вернуты статус сталіцы Расеі, савецкі ўрад пераехаў у Крэмль на Чывонай плошчы. [[22 сьнежня]] [[1922]] г. у Маскве быў утвораны [[Савецкі Зьвяз]].
Радок 56:
[[fr:Histoire de Moscou]]
[[gl:Historia urbana de Moscova]]
[[hu:Moszkva története]]
[[ja:モスクワの歴史]]
[[pt:História de Moscou]]