Міхал Кахановіч: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д унутраныя спасылкі
д стыль, пунктуацыя, артаграфія, вікіфікацыя
Радок 1:
'''Міхаіл Сілуянавіч Кахановіч''' ([[27 верасьня]] [[1882]] — [[17 траўня]] [[1934]])  — палітычны дзеяч, пэдагог, рэдактар, публіцыст.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў вёсцы [[Вялікія Лукі]] [[Наваградзкі павет|Наваградзкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]], цяпер [[Баранавіцкі раён]]. У [[1910]] годзе скончыў [[Харкаўскі ўнівэрсытэт]]. Да [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] выкладаў гісторыю ў расейскіх гімназіях [[Вільня|Вільні]], зьяўляўся сапраўдным сябрам Паўночна-Заходняга аддзелу [[Расейскае Імпэратарскае геаграфічнае таварыства|Расейскага Імпэратарскага геаграфічнага таварыства]]. Зь лета [[1915]] году жыў у [[Магілёў|Магілёве]], працаваў выкладчыкам Магілёўскай рэальнай вучэльні. Пасьля [[Лютаўская рэвалюцыя 1917 году|Лютаўскай рэвалюцыі 1917 году]] — старшыня Беларускага нацыянальнага камітэту ў Магілёве, адзін з лідэраў тамтэйшага беларускага руху. У [[1917]] годзе рэдактар газ. «[[Могилевские известия]]». Улетку [[1918]] году выехаў у Вільню; з [[1919]] году кіраўнік школьнага аддзелу Цэнтральнай Беларускай рады Віленшчыны і Гарадзеншчыны. У 1919 – [[1922]] гадах першы дырэктар [[Віленская беларуская гімназія|Віленскай беларускай гімназіі]]. Выступаў з публіцыстычнымі артыкуламі ў «[[Беларуская крыніца|Беларускай крыніцы]]», «[[Беларускае жыцьцё|Беларускім жыцьці]]», «[[Беларускія ведамасьці|Беларускіх ведамасьцях]]» і іншых. Аўтар успамінаў пра [[Іван Луцкевіч|Івана Луцкевіча]] (апублікаваныя ў зборніку: «Памяці Івана Луцкевіча. У першыя ўгодкі сьмерці яго», [[1920]]). У лістападзе [[1922]] годзе абраны дэпутатам ў [[Сэйм]] [[Польшча|Польшчы]], сябра Беларускага пасольскага клюбу. Прытрымліваўся прынцыпу беспартыйнасьці. У [[1925]] годзе пераяжджае ў [[БССР]]. Працаваў у рэдакцыях газэт «[[Савецкая Беларусь]]» і часопісу «[[Савецкае будаўніцтва]]»; у выдавецтвах; займаўся перакладамі. Арыштаваны [[ГПУ]] БССР [[11 жніўня]] [[1933]] году па [[справа Беларускага нацыянальнага цэнтру|справе «Беларускага нацыянальнага цэнтру»]]. [[9 студзеня]] [[1934]] году прысуджаны да расстрэлу. Расстраляны ў [[НКВД]] [[Менск|Менску]]. Рэабілітаваны [[16 жніўня]] [[1956]].
 
Нарадзіўся ў вёсцы [[Вялікія Лукі]] [[Наваградзкі павет|Наваградзкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]], цяпер [[Баранавіцкі раён]]. У [[1910]] годзе скончыў [[Харкаўскі ўнівэрсытэт]]. Да [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] выкладаў гісторыю ў расейскіх гімназіях [[Вільня|Вільні]], зьяўляўся сапраўдным сябрам Паўночна-Заходняга аддзелу [[Расейскае Імпэратарскае геаграфічнае таварыства|Расейскага Імпэратарскага геаграфічнага таварыства]]. Зь лета [[1915]] году жыў у [[Магілёў|Магілёве]], працаваў выкладчыкам Магілёўскай рэальнай вучэльні. Пасьля [[Лютаўская рэвалюцыя 1917 году|Лютаўскай рэвалюцыі 1917 году]]  — старшыня Беларускага нацыянальнага камітэту ў Магілёве, адзін з лідэраў тамтэйшага беларускага руху. У [[1917]] годзе рэдактар газ.газэты «[[Могилевские известия]]». Улетку [[1918]] году выехаў у Вільню; з [[1919]] году кіраўнік школьнага аддзелу Цэнтральнай Беларускай рады Віленшчыны і Гарадзеншчыны. У 1919 — [[1922]] гадах першы дырэктар [[Віленская беларуская гімназія|Віленскай беларускай гімназіі]]. Выступаў з публіцыстычнымі артыкуламі ў «[[Беларуская крыніца|Беларускай крыніцы]]», «[[Беларускае жыцьцё|Беларускім жыцьці]]», «[[Беларускія ведамасьці|Беларускіх ведамасьцях]]» і іншых. Аўтар успамінаў пра [[Іван Луцкевіч|Івана Луцкевіча]] (апублікаваныя ў зборніку: «Памяці Івана Луцкевіча. У першыя ўгодкі сьмерці яго», [[1920]]). У лістападзе [[1922]] годзе абраны дэпутатам ў [[Сэйм]] [[Польшча|Польшчы]], сябра Беларускага пасольскага клюбу. Прытрымліваўся прынцыпу беспартыйнасьці. У [[1925]] годзе пераяжджае ў [[БССР]]. Працаваў у рэдакцыях газэт «[[Савецкая Беларусь]]» і часопісу «[[Савецкае будаўніцтва]]»; у выдавецтвах; займаўся перакладамі. Арыштаваны [[ГПУ]] БССР [[11 жніўня]] [[1933]] году па [[справа Беларускага нацыянальнага цэнтру|справе «Беларускага нацыянальнага цэнтру»]]. [[9 студзеня]] [[1934]] году прысуджаны да расстрэлу. Расстраляны ў [[НКВД]] [[Менск|Менску]]. Рэабілітаваны [[16 жніўня]] [[1956]].
Згодна ўспамінаў [[Васіль Рагуля|Васіля Рагулі]] Кахановіч стаўшы паслом Сэйму пачаў моцна піць. На большасьць паседжаньняў прыходзіў на падпітку. Да няпрытомнасьці п’яны ў буфеце галоўнай станцыі ў [[Варшава|Варшаве]] забраў катлету нейкага спадара, а ў другога выпіў піва. На наступны дзень у “''Warszawskiej Porannej Gazecie''” з’явіўся артыкул Новічыньскага “''Wywłaszczenie kotletu bez odszkodowania''”. Пасьля гэтага інцыдэнту на сходзе [[Беларускі Пасольскі Клюб|Беларускага Пасольскага Клюбу]] Кахановіч напісаў заяву пра адмову ад мандату. Аднак ход ёй мусілі даць калі яго авантуры не спыняцца. Хутка адбыўся канфлікт Кахановіча з польскім афіцэрам у вагоне. Кахановіча ўгаварылі ехаць у [[Данцынг]], дзе сэнатар [[Аляксандар Назарэўскі]] з дапамогаю савецкага агента, нейкага Курляндскага, пасадзіў пасла на савецкі пераплаў. Мандаты пасла Кахановіч аддаў, наўзамен яму было выдадзена з касы Клюбу 300 рублёў золатам.
 
== Цікавосткі ==
 
Згодна ўспамінаў [[Васіль Рагуля|Васіля Рагулі]] Кахановіч, стаўшы паслом Сэйму, пачаў моцна піць. На большасьць паседжаньняў прыходзіў на падпіткунападпітку. Да няпрытомнасьцінепрытомнасьці п’яны ў буфеце галоўнай станцыі ў [[Варшава|Варшаве]] забраў катлету нейкага спадара, а ў другога выпіў піва. На наступны дзень у «''Warszawskiej Porannej Gazecie''» з’явіўся артыкул Новічыньскага «''Wywłaszczenie kotletu bez odszkodowania''». Пасьля гэтага інцыдэнту на сходзе [[Беларускі Пасольскі Клюб|Беларускага Пасольскага Клюбу]] Кахановіч напісаў заяву пра адмову ад мандату. Аднак ход ёй мусілі даць, калі яго авантуры не спыняцца. Хутка адбыўся канфлікт Кахановіча з польскім афіцэрам у вагоне. Кахановіча ўгаварылі ехаць у [[Данцынг]], дзе сэнатар [[Аляксандар Назарэўскі]] з дапамогаю савецкага агента, нейкага Курляндскага, пасадзіў пасла на савецкі пераплаў. Мандаты пасла Кахановіч аддаў, наўзамен яму было выдадзена з касы Клюбу 300 рублёў золатам.
 
== Творы ==
* Магілёўцы і незалежнасьць (мае ўспаміны) // Газэта «[[Наша Думка]]», Вільня, [[25 сакавіка]] [[1921]] №12 (Спадчына 6/1997)
* Здрада ў Вільні: (Да 10-х угодкаў Віленскай беларускай гімназіі) // Асьвета. [[1929]], №4.
 
 
{{Крыніца Мартыралёг Беларусі}}
Радок 17 ⟶ 20:
=== Літаратура ===
* ЭГБ, т. 4.
* [[Янка Багдановіч]] “На«На жыцьцёвым шляху”шляху», Менск, Мастацкая літаратура, [[1992]] с.81, 140
* [[Васіль Рагуля]] ”Успаміны”«Успаміны», [[Менск]]. Бацькаўшчына, [[1993]]
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Кахановіч, Міхаіл}}