Вікіпэдыя

Ежы Гедройц: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д робат дадаў: lt:Jurgis Vladislovas Giedraitis
- выява, афармленьне
Радок 1:
{{Асоба
|імя = Ежы Гедройц
|арыгінал імя =
|партрэт = Giedroyc-zdymak.jpg‎
|апісаньне =
|род дзейнасьці =
|дата нараджэньня = [[27 ліпеня]] [[1906]]
|месца нараджэньня = {{сьцяг Расеі}} [[Менск]], [[Расейская імпэрыя]]
|дата сьмерці = [[14 верасьня]] [[2000]]
|месца сьмерці = {{сьцяг Францыі}} Maissons LaffitteМэзон-Ляфіт пад [[Парыж]]ам, [[Францыя]]
}}
 
'''Ежы Гедройц''' ({{мова-pl|Jerzy Giedroyc}}) — публіцыст, палітык, заснавальнік і рэдактар парыскага грамадзка-палітычнага часопісу «Kultura» на польскай мове.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся [[27 ліпеня]] [[1906]] годагоду ў Менску, бацькі Ігнацы Гедройц і Францішка Стажыцкая. Вучыўся на юрыдычным (1924—1929) і гістарычным ([[1930]]—[[1931]]) факультэтах у [[Варшаўскі ўнівэрсытэт|Варшаўскім унівэрсытэце]]. Падчас вучобы — старшыня «Карапарацыі Партыя» і «Міжкарпаратыўнага Кола» уў [[Варшава|Варшаве]], дзеяч студэнцкай арганізацыі «Дзяржаўная думка», працаўнік замежнага аддзела Галоўнага студэнцкага камітэта Польскага саюза студэнцкай моладзі. Рэфэрэнт парлямэнтарны і па справах прэсы ў Міністэрстве сельскай гаспадаркі ([[1929]]—[[1935]]); кіраўнік аддзела прэзыдыюма ў Міністэрстве гандлю і прамысловасьці ([[1935]]—[[1939]]); рэдактар «Студэнцкага дня» і двутыднёвіка «Бунт маладых», пераўтворанага ў [[1936]] годзе ў тыднёвік «Polityka» ([[1930]]—[[1939]]). З пачаткам [[Другая Сусьветнаясусьветная вайна|II Сусьветнай вайны]] перабраўся ў [[Румынія|Румынію]]. Асабісты сакратар польскага пасла ў Румыніі Роджэра Рачынскага ([[1939]]—[[1940]]); кіраўнік польскага аддзела пры Чылійскай місіі ў [[Бухарэст|Бухарэсьце]] ([[1940]]); у якасьці супрацоўніка англійскай місіі займаўся польскімі справамі ў Румыніі (1941). У Стамбуле, куды быў вывезены англійскай місіяй (сакавік [[1941]]) запісаўся на службу ў войска і выехаў у [[Палестына|Палестыну]]. Салдат Самастойнай брыгады карпацкіх стралкоў, удзельнік лівійскай кампаніі і бітваў у Тобруку; кіраўнік (у рангу падпаручніка) аддзела часопісаў і вайсковых выдавецтваў Бюро прапаганды II Польскага корпуса ([[1941]]—[[1944]]); працаўнік Цэнтра вывучэння бранявой зброі ў [[Галіполі]] ([[Італія]]) ([[1944]]—[[1945]]); дырэктар Эўрапейскага дэпартамэнта Міністэрства інфармацыі [[урад Польшчы ў Лёндане|ўраду Польшчы ў Лёндане]] ([[1945]]).
 
== Літаратурная дзейнасьць ==
Заснавальнік Літаратурнага Інстытуту ў [[Рым]]е ([[1946]]), выдавец і галоўны рэдактар часопіса «Kultura» (з [[1947]]). У кастрычніку [[1947]] перанёс выдавецтва ў Maissons Laffitte пад Парыжам і разьвіў шырокую выдавецкую дзейнасьць, супрацоўнічаў з вядомымі польскімі публіцыстамі і пісьменьнікамі-эмігрантамі, сярод якіх [[Юзэф Чапскі]], [[Ежы Стэмпоўскі]], [[Канстанты А. Яленскі]], [[Юліўш Мерашэўскі]], [[Чэслаў Мілаш]], [[Вітальд Гамбровіч]], [[Густаў Херлінг-Грудзінскі]]. Ініцыятар ([[1953]]) выдання серыі Бібліятэкі Культуры (якая ахоплівае літаратурныя творы і кнігі палітычнага характару, а таксама дзёньнікі), з 1962 года — заснавальнік паўгодніка Гістарычныя сшыткі (з [[1972]] — квартальніка), матэрыялы якога датычаць найноўшай гісторыі Польшчы і Цэнтральнаэўрапейскіх краін.
 
Да верасьня [[2000]] г.году было выдадзена 511 тамоў Бібліятэкі Культуры, у тым 132 нумары Гістарычных сшыткаў і 636 нумароў Культуры. Ежы Гедройц — член рэдакцыйнага калегіума часопіса расійскіх дысідэнтаў Кантынент і рэдакцыйнага савета ўкраінскага квартальніка Віднова. Удзельнік шматлікіх, арганізаваных на Захадзе акцый у імя свабоды культуры.
 
Пасьлядоўна імкнуўся (на працягу 50 г.) да наладжвання добрасуседзкіх адносін паміж Польшчай і ўсходнімі суседзямі — [[Летува|Летувой]], [[Беларусь|Беларусьсю]]сю і [[Украіна|Ўкраінай]] — у пэрспэктыве здабыцьця гэтымі краінамі незалежнасьці. Ініцыятар і сябар створанага на пачатку 1982 году Фонду незалежнай дапамогі для польскай літаратуры і навукі. Аўтар шматлікіх артыкулаў і кнігі «Аўтабіяграфія на чатыры рукі» (апрацаваньне Кшыштафа Помяна — [[1994]]).
 
== Узнагароды ==
Доктар honoris causa [[Ягелонскі ўнівэрсытэт|Ягелонскага ўнівэрсытэта]] ([[1991]]), унівэрсытэта ў Фрыбургу ([[ШвейцарыяШвайцарыя]]), [[Уроцлаўскі ўнівэрсытэт|Уроцлаўскага ўнівэрсытэтаўнівэрсытэту]] ([[1998]]), [[Шчэцінскі ўнівэрсытэт|Шчэцінскага ўнівэрсытэтаўнівэрсытэту]] ([[2000]]), а таксама ганаровы член Польскага гістарычнага таварыства ([[1991]]). Лаўрэат узнагароды Польскага ПЭН-Клюбу ([[1989]]), узнагароды імя Сьв. Брата Альберта ([[1993]]), а таксама ўзнагароды часопіса «Палітыка» ([[1995]]) і ўзнагароды «Залатога Жазла» Фонду польскай культуры ([[1999]]).
Вайсковыя адзнакі: Ордэн Ганаровага Легіёна ([[1938]]), Афіцэрскі Крыж Румынскай Кароны ([[1930]]), Кавалерскі Крыж Бельгійскай Кароны ([[1938]]), эстонскі Ордэн Белай Зоркі ([[1932]])
Крытычна пазіраючы на адносіны, пануючыя ў Польшчы пасля [[1989]] г. адмовіўся прыняць вышэйшую польскую адзнаку — [[Ордэн Белага Арла]]. У [[1996]] г. адзначаны французскім Афіцэрскім Крыжам Ордэна Ганаровага Легіёна. У [[1997]] годзе атрымаў ганаровае грамадзянства [[Летува|Летувы]], а ў [[1998]] годзе — [[Ордэн Гедыміна]].
Да канца жыцця пражываў у Францыі.
Памёр [[14 верасьня]] [[2000]] годагоду ў Maissons LaffitteМэзон-Ляфіт.
 
== Памяць ==
Сейм Польшчы абвесьціў 2006 год годам Гедройца. 100-годзьдзе з дня нараджэннянараджэньня адзначалася пад эгідай ЮНЭСКА. У [[Менск]]у ў мікрараёне [[Брылевічы]] імем Гедройца названа вуліца.
У [[Менск]]у ў мікрараёне [[Брылевічы]] імем Гедройца названа вуліца.
 
== КрыніцыЛітаратура ==
* ''Матэрыял падрыхтаваны на падставе брашуры «Год Ежы Гедройца 2006», выдадзеная Польскім ІнстытутамПольскі ўінстытут Менску(Менск) пры падтрымцы МЗС Польшчы.''
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гедройц, Ежы}}
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Ежы_Гедройц»