Бастыён: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Робат: аўтафарматаваньне артыкула
артаграфія, стыль
Радок 1:
[[Выява:Bastion (PSF).jpg|міні|250пкс|Мураваны бастыён новаітальянскай школы]]
'''Бастыён''' - ([[Лацінская мова|лац.]] ''bastillio''; [[Француская мова|анг.]] ''bastion''; [[Ангельская мова|анг.]] ''bastion'') - выступаючая частка [[вал]]а абарончага збудаваньня паліганальнай формы (трохкутная, пяцівугольнаяпяцікутная, серпавідная ці ромбавідная). На ''бастыёне'' разьмяшчалася абарончая артылерыя для абстрэлу ворага на далёкай адлегласьці і флянкаваньня сумежных [[курціна]]ў і ''бастыёнаў''.
 
== Гісторыя разьвіцьця ==
 
Лічыцца, што першым вядомым архітэктарам, які распрацоўваў форму паліганальнага ''бастыёна'' і першы ўжыў яе на практыцы ў сваіх раньніх [[Кастэль|кастэлях]] у Броліо ([[1484]]) і Цівіта Кастэляна ([[1494]]) быў [[Флярэнцыя|флярэнцінец]] Джуліана да Сангала. Але першыя яго бастыёны заставаліся паліганальнымі па форме, тоеснымі цыліндрычным [[больвэрк]]ам ці [[бастэя]]м. Істотнай іх асаблівасьцю стаў караблепадобны вынас у бок знешняга вугла кастэлі. У [[1503]] годзе ў збудаваная ім цытадэлі Арэццо ''бастыёны'' набываюць больш выразную форму, сэрцападобную форму. Пачынаючы з [[1524]] года бастыёны распаўсюдзіліся па ўсёй паўднёвай [[Італія|Італіі]] і [[Сіцылія|Сіцыліі]], якія знаходзіліся пад пагрозай турэцкага нападу.
Прыкладна ззь сярэдзіны XVI стагодзьдзя італьянскія напрацоўкі ў фартыфікацыі пачынаюць актыўна распаўсюджвацца на астатняй тэрыторыі Эўропы. У [[1529]] годзе пачата ўзвядзеньнеўзьвядзеньне сістэмысыстэмы якасна новых абарончых умацаваньняў вакол [[Дрэздэн]]а. У [[1547]] годзе [[Вена]] ў стане надзвычай высокай небяспекінебясьпекі турэцкага нападу атрымлівае ланцуг бастыённых умацаванняўумацаваньняў італьянскага ўзору.
[[Выява:New_Castle_in_Sluck_Fuerstenhoff.jpg|міні|250пкс|[[Новы замак (Слуцак)|Новы замак]] у [[Слуцак|Слуцку]] з чатырма полымі землянымі бастыёнамі ў галяндзкай манеры]]
== Выгляд ==
 
Бастыёны сталі галоўным элемэнтам ва ўзнікшайўзьніклай аднайменнай бастыённай сістэмесыстэме фартыфікацыі. Эвалюцыя бастыёнаў ішла адпаведна развіцьцюразьвіцьцю фартыфікацыйных школ:
* у стараіталіянскай сістэмесыстэме - абмураваныя вузкія тупавугольныятупакутныя,
* у новаітальянскай - востравугольныявостракутныя абмураваныя,
* у галяндзкай - пашыраныя земляныя тупавугольныятупакутныя і г.д.
 
== Структура ==
Тыповы ''бастыён'' меў два бакі - [[фас]]ы, што былі звернутызьвернутыя ў напульны бок, два больш вузкія [[флянк]]і былі скіраваныскіраваныя ў бок сумежных [[курціна]]ў і ''бастыёнаў'', з асноўнай курцінай бастыён злучаўся шыяй або [[горжа]]й. Унутры у італьянскіх школах ''бастыёны'' былі [[казэмат]]аваныя. Фасы двух бастыёнаў і [[курціна]] між імі старалі т.зв. [[бастыённы фронт]].
 
== ГлядзіГлядзіце таксама ==
* [[Бастэя]]
* [[Бастыённы фронт]]
 
== Літаратура ==
*'' Архітэктура Беларусі. Энцыклапедычны даведнік.'' Мінск, 1993. ISBN 5-85700-078-5
 
== Вонкавыя спасылкі ==