Ржэў: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Czalex (гутаркі | унёсак)
д катэгорыя
артаграфія
Радок 1:
'''Ржэў''' (гістарычная назва '''Ржэва Валадзімерава''') — горад у [[Цьвярская вобласьць|Цьвярской вобласьці]] [[Расейская Фэдэрацыя|Расейскай Фэдэрацыі]].
{{Артаграфія}}
'''Ржэў''' (гістарычная назва '''Ржэва Валадзімірава''') — горад у [[Цвярская вобласць|Цвярской вобласці]] [[Расійская Федэрацыя|Расійскай Федэрацыі]].
 
Вядомы з [[11 стагодзьдзе|11 стагодзьдзя]]. З пачатку [[12 стагодзьдзе|12 стагодзьдзя]] — у складзе [[Смаленскае княства|Смаленскага княства]], з [[1209]] году — у складзе яго Таропецкага удзелуўдзелу (на чале з князем МсціславамМсьціславам Удатным?), з [[1225]] году — цэнтрцэнтар [[Ржэўскае княства|Ржэўскага княства]], спрэчнага паміж Смаленскам, [[НаўгародскаяНаўгародзкая рэспубліка|Ноўгарадам]], пазнейпазьней таксама [[ЦвярскоеЦьвярское Вялікае Княства|ЦверЦьвер'ю]] і [[ВКЛ]].
 
ЗЗь сярэдзіны [[1220-я|1220-х]] гадоў — сталы аб'ект шматлікіх [[беларусы|літоўскіх]] набегаў. У канцы [[13 стагодзьдзе|13 стагодзьдзя]] значная частка тэрыторыі Ржэўскага княства трапляе пад уладу ВКЛ, тут узнікаюцьузьнікаюць «гради литовстии: Селук, Осечен, Горышин, Рясна, Сижка, Туд», якія забяспечылізабясьпечылі ВКЛ выхад да [[Верхняя Волга|Верхняй Волгі]]. Шукаючы абароны ад ВКЛ, Ржэўскае княства прызнала ўладу [[Маскоўскае княства|Масквы]], што зрабіла Ржэў галоўным маскоўскім фарпостам у барацьбе з ВКЛ і ЦвярскімЦьвярскім вялікім княствам. У [[1335]] годзе [[Іван Каліта]] разам з ржэвічамі спаліў драўляныя літоўскія гарадкі на Верхняй Волзе, якія хутка былі адноўленыя. Асабліва ўзмацнілася змаганнезмаганьне ВКЛ за Ржэў пры [[Альгерд|Альгердзе]], каля [[1355]] году з дапамогайдапамогаю князя Івана СіжскагаСіскага горад быў захоплены, але ў [[1358]] годзе «волотьская рать да можайская взяли Ржеву, а Литву выслали вон». У [[1359]] годзе [[Андрэй Полацкі]] ізноў захапіў Ржэў, а ў [[1360]] годзе горад наведаў сам Альгерд, умацаваўшы яго. Стратэгічнае значэннезначэньне Ржэва тлумачылася тым, што ён аддзяляў ВКЛ ад ЦвярыЦьвяры, і належнасцьналежнасьць яго да Масквы спыняла камунікацыі паміж гэтымі дзяржавамі. У [[1368]] годзе серпухаўска-бароўскі князь [[УладзімірУладзімер Андрээвіч]] ізноў вярнуў Ржэў пад уладу Масквы, што было адной з прычынпрычынаў [[Паходы Альгерда на Маскву|вайны ВКЛ з Маскоўскай дзяржавай 1368 – 13721368—1372 гадоў]]. У выніку гэтай вайны Ржэў ізноў адышоў да ВКЛ. У [[1376]] годзе яго безвынікова спрабаваў адбіць УладзімірУладзімер Андрэевіч (зяць Альгерда). Аднак у канцы [[14 стагодзьдзе|14 стагодзьдзя]] горад ізноў вернуты Маскве, пад уладай якой знаходзіўся больш за паўстагодзьдзя. У [[1408]] годзе, калі [[СвідрыгайлаСьвідрыгайла]] уцёк у Маскоўскую дзяржаву, ён часова атрымаў Ржэў ў кіраваннекіраваньне. У [[1447]] годзе Ржэў быў захоплены вялікім князем цвярскімцьвярскім [[Барыс Аляксандравіч|Барысам Аляксандравічам]]. Аднак вялікі князь [[КазімірКазімер]] сам разлічваўразьлічваў завалодаць горадам — у [[люты|лютым]] [[1448]] году мажайскі князь Ф. Варатынскі, адзін з прэтэндэнтаў на маскоўскае вялікае княжаннекняжаньне, абяцаў у выпадку поспехупосьпеху перадаць яго КазіміруКазімеру. У тым жа годзе горад быў захоплены адным з атрадаў ВКЛ, што выклікала пагаршэннепагаршэньне стасункаў ззь ЦверЦьвер'ю. Каб не губляць надзейнага саюзнікахаўрусьніка, перад заключэннемзаключэньнем [[дагавордамова 1449 году|дагаворадамовы 1449 году]] з [[Васіль II Цёмны|Васілём II Цёмным]] КазімірКазімер вярнуў горад Барысу Аляксандравічу. Паводле дагавору, КазімірКазімер абяцаў «не вступатися в отчину вел.кн.московского во Ржеву с волостьми». У выніку ліквідацыі незалежнасцінезалежнасьці ЦвярыЦьвяры ў [[1485]] годзе Ржэў канчаткова трапіў пад уладу Масквы, што спрабаваў аспрэчваць вялікі князь АляксандрАляксандар у [[1494]] годзе. З канца [[15 стагодзьдзе|15 стагодзьдзя]] на працягу амаль двух стагодзьдзяў Ржэў — апорная база Маскоўскай дзяржавы ў войнах з ВКЛ. Мяжа, якая праходзіла прыкладна за 50 км ад горада, была канчаткова адсунутая далёка на паўднёвы захад у выніку [[Андрусаўскае перамір'езамірэньне 1667 году|Андрусаўскага перамір'язамірэньня 1667 году]] і [[Вечны мір 1686 году|«Вечнага міру» 1686 году]].
 
У выніку доўгага панавання ВКЛ над часткай тэрыторыі Верхняга Паволжа у непасрэднай блізкасці да Ржэва сфармавалася этнічная група [[тудаўляне]], якая захоўвала агульныя з [[беларусы|беларусамі]] моўныя і этнаграфічныя рысы да пачатку [[20 стагодзьдзе|20 стагодзьдзя]].
 
У выніку доўгага панаванняпанаваньня ВКЛ над часткай тэрыторыі Верхняга Паволжа у непасрэднай блізкасціблізкасьці да Ржэва сфармавалася этнічная група [[тудаўляне]], якая захоўвала агульныя ззь [[беларусы|беларусамі]] моўныя і этнаграфічныя рысы да пачатку [[20 стагодзьдзе|20 стагодзьдзя]].
 
{{Крыніца ЭВКЛ|[[Алесь Белы]]}}
 
=== Літаратура ===
* Белы А. «Краіна вытокаў» // Спадчына № 3-1993.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
 
{{Commons|Category:Rzhev|выгляд=міні}}
* [http://www.kamunikat.net.iig.pl/autary/biely/www/encyklapedyja/r.htm#4 Арыгінальны артыкул]
 
[[Катэгорыя:Гісторыя Ржэўскага княства]]
=== Літаратура ===
[[Катэгорыя:Гісторыя Маскоўскага княства]]
 
[[Катэгорыя:Гісторыя Вялікага Княства Літоўскага]]
* Белы А. «Краіна вытокаў» // Спадчына № 3-1993.
 
[[Катэгорыя:Гарады Расеі]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Вялікага Княства Літоўскага]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Маскоўскага княства]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Ржэўскага княства]]
 
[[ar:رجف]]