Пагост (тып паселішча): розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д →‎Літаратура: артаграфія
д артаграфія
Радок 1:
'''Пагост''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка на [[Русь|Русі]]. Упершыню адміністрацыйна-тэрытарыяльна дзяленьне на Русі ўсталявала [[княгіня Вольга]], падзяліўшы [[Наўгародзкая зямля|Наўгародзкую зямлю]] на пагосты, усталяваўшы для іх [[урок (даніна)|урокі]], пагост тым самым асацыяваўся ззь месцам прыпынку князя і яго лютвы падчас збору ўроку — [[Пагосьце|пагосьцем]] (свайго роду [[заезны двор]], ад слоў пагасьцяваць, гасьцяваць).
 
У наступным пагостамі сталі зваць адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі, якія складаюцца ззь некалькіх населеных пунктаў (аналяг сучасных [[сельскае селішча|сельскіх селішчаў]], муніцыпальных утарэньняўутварэньняў раённага ўзроўняўзроўню ў абласьцях), а таксама і [[населены пункт|населеныя пункты]], што зьяўляюцца цэнтрамі такіх адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак. Тэрмін ужываўся на сучасных беларускіх землях да [[18 стагодзьдзе|XVIII ст.]]
 
У ''пагосьце'' меліся абшчынныя [[могілкі]], цэнтральнае [[капішча]] (пасьля прыняцьця хрысьціянства — [[царква]]), праводзіліся [[веча]]выя сходы, [[Мірскі суд|мірскія суды]], агульныя для абшчыны сьвяты і [[абрад]]ы і інш. Гэтаксама ў пагост паступала даніна з навакольных паселішчаў.
 
Зьнікненьне пагоста як гістарычнага тыпу паселішча можна прымяркоўваць да пэрыяду канчатковага запрыгоньваньня абшчынных земляў (XIII—XIV[[13 стагодзьдзе|XIII]]—[[14 стагодзьдзе|XIV]] стст.). З гэтага часу пагост як тып паселішча трансфармуецца ў відавы тапонім, ва ўсходніх рэгіёнах [[Беларусь|Беларусі]] назва ''пагост'' захоўваецца за могілкамі. У адрозьненьні ад [[Расея|Расеі]], дзе пагост часам трансфармаўся ў цэнтар воласьці, на тэрыторыі Беларусі ва ўмовах фэадальна-прыгоньннай сыстэмы гаспадараньня на зьмену пагостам прыходзілі [[Сяло|сёлы]], як цэнтры вотчынных і памесных фэадальных уладаньняў. На месцы некаторых пагостаў узьніклі [[населены пункт|населеныя пункты]].
 
== Тыпы ==
Радок 12:
 
== Ляндшафтава-плянавальная структура ==
Цэнтар забудовы пагоста вызначаўся царкоўным дваром (цьвінтаром), побач зь якім знаходзіўся грамадзкі сьвіран (крама) і заезны дом. Радыяльна, па кірунках асноўных дарог фармаваліся вуліцы-канцы. Там, дзе дарогі не маглі быць вызначальнымі ў пляноўцы (пры даволі рэдкай сетцы камунікацыяў), двары ставіліся вакол цэнтру (царквы), утвараючы канцэнтрычную струтктуруструктуру забудовы.
 
== Літаратура ==