Вікіпэдыя

Батары: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Karybut (гутаркі | унёсак)
7645 правак
+ шаблён, вікіфікацыя
Радок 1:
{{Род
[[Image:PB Zeby CoA.png|thumb|200px|right|Герб Батараў]]
| Назва = Батары
'''Батары''', таксама '''Баторыі''', '''Батуры''' ({{мова-hu|Báthory}}) - вугорскі шляхоцкі род, адгалінаваньне [[Ґуткеледы|Ґуткеледаў]]. У Позьнім Сераднявеччы адыгрывалі значную ролю ў [[Вугорскае каралеўства|Вугорскім каралеўстве]], займаючы высокія вайсковыя, адміністратыўныя й касьцёльныя пасады. У раньні Новы час з роду выйшлі шэраг князёў [[Трансыльванія|Трансыльваніі]] й адзін кароль [[Польшча|Польшчы]] й вялікі князь літоўскі.▼
| Назва ў родным склоне = Батараў
| Назва роду на мове арыгіналу = Báthory
| Герб = PB Zeby CoA.png
| Шырыня выявы =
| Подпіс выявы = Герб Батараў
| Дэвіз =
| Дэвіз па-беларуску =
| Краіна паходжаньня = [[Вугоршчына]]
| Тытул =
| Тытулы =
| Прызнаныя ў =
| Першы з роду =
| Апошні з роду =
| Адгалінаваньне роду = [[Ґуткелед]]
| Адгалінаваньні ад роду =
}}
▲'''Батары''', таксама '''Баторыі''', '''Батуры''' ({{мова-hu|Báthory}}) - — вугорскі шляхоцкі род, адгалінаваньне [[Ґуткеледы|Ґуткеледаў]]. У Позьнім Сераднявеччы адыгрывалі значную ролю ў [[Вугорскае каралеўства|Вугорскім каралеўстве]], займаючы высокія вайсковыя, адміністратыўныя й касьцёльныя пасады. У раньні Новы час з роду выйшлі шэраг князёў [[Трансыльванія|Трансыльваніі]] й адзін кароль [[Польшча|Польшчы]] й вялікі князь літоўскі.
 
== Паходжаньне ==
 
Батары былі адгалінаваньнем роду Ґуткелед, заснавальнікамі якога былі браты Ґут і Келед, якія за кіраваньнем [[Пэтэр Урсэолё|Пэтэра Урсэоля]] ([[1038]]-—[[1046]]) перасялілся ў [[Вугоршчына|Вугоршчыну]] зь [[Нямеччына|Нямеччыны]].
 
Уласна Батары паходзяць ад Андраша Лысага з Ракамэжу, які ў [[1250]] быў патронам кляштару Сарвар у графстве Сатмар. У [[1279]] кароль [[Ласла IV]] узнагародзіў брата Андраша Ходаша й сыноў Андраша Дзёрдзя (?-—[[1307]]), Бэнэдэка (?-—[[1321]]) і [[Бэрэцк Батар|Бэрэцка]] (?-[[1322]]) за іхныя вайсковыя заслугі замкам [[Ньірбатар|Батар]] у графстве Сабальч. Батар да таго моманту быў уладаньнем Вайды сына Лянгаша, які ажаніўся са сваячкай Андраша, але не пакінуў нашчадкаў. У [[1310]] Батар стаў уласнасьцю толькі Бэрэцка пасьля дамоўленасьці таго з пляменьнікам Міхаем і стрыечным братам Відам. Ад таго моманту нашчадкі Брыцыюса пачалі звацца Батары.
 
== Адгалінаваньні ==
 
Ад нашчадкаў Бэрэцка пайшоў шэраг галін роду. Найстарэйшая галіна - — [[Батары-Шом'ё]] - — паходзіць ад сына Янаша, графа Сатмару, першынца Бэрэцка, Ласлы (?-[[1373]]). Ласла, граф Сабальчу, ажніўся з Ганнай Медзешы ды атрымаў у пасаг замак Шом'ёШом’ё. Брат Ласлы Дзёрдзь быў заснавальнікам роду Сімолін (пазьней [[Батары-Сімоліны]]). Далейшы падзел адбыўся пры праўнуках Ласлы: Янаш і Іштван сталі заснавальнікамі роду [[Батары-Санісьлёфі]], Міклаш жа працягнуў лінію Батары-Шом'ёШом’ё.
 
Малодшая галіна - — [[Батары-Эчэды]] - — паходзіць ад Лёкаша, малодшага сына Брыцыюса. Лёкаш валодаў землямі ў Сатмары, а пасьля атрымаў ад караля [[Карай Робэрт|Карая Робэрта]] яшчэ й Эчэд, дзе збудаваў замак Хршэі. Часам гэтая галіна яшчэ называецца Ньірбатар (Новыя Батары).
 
== Герб ==
 
Паводле легенды, адзін зь першых прадстаўнікоў роду Ґуткельдаў Вітус выклікаўся забіць цмока, які пасяліўся ў балотах ля замку Эчэд (насамрэч, збудаваны ў 14 стагодзьдзі) і паляваў на мясцовае насельніцтва. Вітус забіў яго трыма ўдарамі свае дзіды й ува ўзнагароды атрымаў Эчэд. Удзячныя людзі празвалі яго Батар (па-вугорску, мужны, паранаўнай - — батур, багатыр) і "«animus magnanimus"». У [[1325]] сыны Бэрэцка атрымалі герб зьвязаны з гэтай легендай: тры гарызантальныя зубы цмока, які кусае свой жа хвост.
 
== Сучаснасьць ==
Радок 32 ⟶ 49:
### Янаш, узгадваееца ў 1310
# Міклаш
## Ходаш, узгадваецца ў [[1270]]-—[[1291]], заснавальнік роду [[Сакаі]]
## Іштван, узгадваееца ў 1310
## Андраш Лысы з Ракамэжу, узгадваееца ў [[1250]]
### Дзёрдзь з Энчэнчу, узгадваееца ў [[1276]]-—[[1307]]
#### Янаш (?-—[[1355]]/[[1356]]), ж. - — N Дамахідзі
##### Скалястыка, узгадваееца ў 1356-[[1371]], м. - — Іштван Сэпэшы
##### Ана, узгадваееца ў 1356-[[1381]], м. - — Якаб Боґаці
#### Кляра, узгадваееца ў 1370
#### Міхай (?-1356—1356/[[1367]])
##### Пэтэр (?-1367—1367/[[1369]])
##### Міклаш, узгадваееца ў [[1355]]
##### Шыман, узгадваееца ў 1355
Радок 48 ⟶ 65:
== Глядзіце таксама ==
 
* [[Ґуткеледы]]
* [[Батары-Шом'ё]]
* [[Батары-Эчэды]]
* [[Батары-Сімоліны]]
 
== Вонкавыя спасылкі ==
 
* [http://genealogy.euweb.cz/hung/bathori1.html Радавод]
 
[[Катэгорыя:Вугорскія шляхецкія роды]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Батары»