Паўстаньне 1794 году: розьніца паміж вэрсіямі

 

== Паўстаньне ==

Пачалося паўстаньне [[24 сакавіка]] [[1794]] году. У гэты дзень на Рынкавай плошчы [[Кракаў|Кракава]] быў агалошаны Акт паўстаньня, якім Вышэйшым і Адзіным начальнікам узброеных сіл і кіраўніком усяго паўстаньня абвяшчаўся нашчадак старажытнага беларускага шляхецкага роду [[Тадэвуш Касьцюшка|Андрэй Тадэвуш Банавянтура Касьцюшка]]. Яму даручалася сфарміраваць вышэйшы заканадаўчы і адміністрацыйна-выканаўчы орган паўстаньня для ўсёй Рэчы Паспалітай — [[Найвышэйшая народная рада Рэчы Паспалітай|Вышэйшую народную раду]] (утворана [[21 траўня]]).

 

Палянецкім унівярсалам [[7 траўня]] Касьцюшка адмяніў асабістую залежнасьць сялян. Сяляне, якія пайшлі ў паўстаньне ([[касінер]]ы), вызваляліся ад прыгону. На тэрыторыі Беларусі ў паўстанцкіх атрадах сяляне складалі да адной трэці іх колькасьці. За кароткі тэрмін (з красавіка па верасень) на Беларусі ў паўстаньні прыняло ўдзел да 25 тысячаў чалавек. Найбольш буйныя бітвы беларускіх касьцюшкаўцаў адбыліся пад вёскамі Паляны (7 траўня), Солы (25 чэрвеня), Слонімам (4 жніўня), [[Любань]]ню (4 верасьня), вёскай Крупчыцы (17 верасьня). Пад Крупчыцамі адбылася самая вялікая бітва часоў паўстаньня: з абодвух бакоў у ёй прыняло ўдзел да 20 тысячаў чалавек.

 

 

Аднак пасьля некалькіх важкіх перамогаў лёс адвярнуўся ад паўстанцаў. Паўстанцам супрацьстаялі аб’яднаныя сілы Аўстрыі, Прусіі й Расеі, а многія так і не падтрымалі паўстаньне. Заклікі Касьцюшкі да простага народу выклікалі недавер сялян (бо Палянецкі ўнівярсал адно што рабіў сялян вольнымі, але не надзяляў іх зямлёй) і сабатаж памешчыкаў. [[Юльян Нямцэвіч|Нямцэвіч]], паплечнік Касьцюшкі, у сваіх успамінах пісаў наконт гэтага:

* {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://jivebelarus.net/at_this_day/events_calendar253.html| загаловак = Пачатак вызваленчага паўстаньня пад кіраўніцтвам Тадэвуша Касьцюшкі| фармат = | назва праекту = | выдавец = «Жыве Беларусь». Бібліятэка гістарычных артыкулаў| дата = 29 лістапада 2008 | мова = | камэнтар = }}

{{зноскі}}

 

[[be:Паўстанне 1794]]