Рагнеда: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат дадаў: bg:Рогнеда |
д дапаўненьне, артаграфія, выпраўленьне спасылак, стыль |
||
Радок 2:
[[Выява:Anton Losenko. Vladimir and Rogneda.jpg|міні|200пкс|Уладзімір і Рагнеда - карціна расейскага мастака А.П. Ласенкі, [[1770]]]]
'''Рагнеда''' ([[Варагі|па-вараску]]: ''Ragnhild'') ([[960]] (?) – [[1000]]) — [[Полацкае княства|
== Біяграфія ==
У Іпацьеўскім і Лаўрэўнцеўскім сьпісах «[[Аповесьць мінулых гадоў|Аповесьці мінулых гадоў]]» ёсьць зьвесткі, што ў [[980]] (паводле Цьвярскога летапісу — не пазьней [[976]]) Рагнеда павінна была стаць жонкай вялікага князя кіеўскага [[Яраполк Сьвятаславіч|Яраполка]]
Пазьней у гэтым жа годзе Ўладзімер зьдзейсьніў паход на [[Кіеўская Русь|Кіеў]], забіў свайго брата Яраполка і заняў велікакняскі прастол. Рагнеду ён перавёз у Кіеў (разам з другой сваёй жонкай, скандынаўкай Аловай). Пасьля нараджэньня першага сына Ізяслава і дачкі Прадславы Уладзімір падарыў Рагнедзе вёску Прадславіна ў навакольлі Кіева. Верагодна, тут нарадзіліся і іншыя дзеці Рагнеды. Сам князь жыў у Кіеве наездамі, у Прадславіне заяўляўся зусім рэдка. Новы кіеўскі князь быў паганінам, а гэтая рэлігія дазваляла мнагажэнства.
У [[988]] Уладзімір, каб прыняць хрысьціянства, вырашыў ажаніцца зь [[Бізантыйская імпэрыя|бізантыйскай]] царэўнай Аннай, а Рагнедзе прапанаваў развод і замужжа зь любым зь ягоных баяраў. Рагнеда адмовілася. Яе словы «Княгіняй была, не хачу быць рабыняй» настолькі ўразілі яе хворага сына Яраслава (прысутнічаў пры размове бацькоў), што ён, паводле легенды, вылечыўся ад паралічу ног. Верагодна, непасрэдна пасьля гэтых падзей Рагнеда зрабіла замах на жыцьцё мужа. Уначы, калі ён спаў, яна кінулася на Уладзіміра з кінжалам, князь прачнуўся і пасьпеў адвесьці ўдар. Спроба Рагнеды забіць мужа разглядаецца многімі дасьледчыкамі не як праява рэўнасьці, а як помста забойцу яе бацькоў і разбуральніку Полацка. Уладзімір наважыўся пакараць Рагнеду сьмерцю, але за маці ўступіўся старэйшы сын Ізяслаў. Тады Уладзімір саслаў жонку і сына ў Полацак.▼
▲У [[988]]
У [[990]] тут Рагнеда прыняла [[хрысьціянства]] і пастрыглася ў манашкі пад іменем Настасься. Яна шчыра прыняла гэту новую веру, пашырала яе сярод сваіх суродзічаў-крывічаў. Дзякуючы Рагнедзе з Полацку хрысьціянства пашырылася спачатку на Полаччыну, а потым на [[Смаленск|Смаленшчыну]] і іншыя крывіцкія землі. Пазьней для Рагнеды і яе сына быў пабудаваны горад [[Заслаўе]] (названы імем старэйшага сына Ізяслава). Тут у заснаваным ёю кляштары Рагнеда памерла. Яна была першай жанчынай-манашкай у Беларусі.▼
Праз колькі дзён Рагнедзе абвясцілі, што яна больш ніколі не ўбачыць сваіх дзетак, апроч Ізяслава, разам з якім іх выслалі ў Полацкую зямлю. Уладзімер жа неўзабаве абвянчаўся зь бізантыйскаю царэўнаю Ганнай, прыняў хрысьціянства і ўзяўся прыводзіць да веры ў Хрыста падуладныя землі.
Выхаваны ў духу хрысьціянскай маралі яе 11-гадовы сын Ізяслаў быў абраны на княжацкі трон у Полацку і тым самым была адноўленая [[дынастыя]] полацкіх князёў Рагвалодавічаў. Другі яе сын Яраслаў (за разумнае праўленьне празваны Мудрым) за 35 гадоў княжаньня ў [[Кіеў|Кіеве]] ўзьняў дзяржаву да вяршыні магутнасьці, пакінуў нашчадкам першы на Русі збор законаў — «[[Праўда Яраслава|Праўду Яраслава]]», пабудаваў у Кіеве [[Сафійскі сабор (Кіеў)|Сафійскі сабор]], заснаваў Кіеўскую мітраполію. Яго постаць найбольш яскравая ў дынастыі [[Рурыкавічы|Рурыкавічаў]].▼
▲У [[990]] тут Рагнеда прыняла [[хрысьціянства]] і пастрыглася ў манашкі пад
Акрамя Ізяслава і Яраслава Рагнеда нарадзіла [[Мсьціслаў Уладзімеравіч Харобры|Мсьціслава]] (які пазьней стаў князем [[Чарнігаўскае княства|чарнігаўскім]]), [[Усевалад Уладзімеравіч|Усевалада]] і дзьвюх дачок - [[Прадслава Ўладзімераўна|Прадславу]] (узяла шлюб з чэскім князям [[Баляслаў III Руды|Баляславам III Рудым]]) і [[Праміслава Ўладзімераўна|Праміславу]] (выйшла замуж за прынца [[Вугоршчына|вугорскага]] Ласла Сара Лысага). Дарэчы, унучкі Рагнеды таксама былі жонкамі эўрапейскіх манархаў: Настасься — вугорскага караля Андраша I, Лізабета — караля [[Нарвэгія|нарвэскага]] Гаральда III, а пасьля караля дацкага Свэна II. Наймалодшая Ганна стала каралевай [[Францыя|Францыі]], выйшаўшы замуж за Генрыка I Капэта.▼
Уладзімер даў Ізяславу дзедзічнае Полацкае княства, а для Рагнеды збудаваў у трыццаці вярстах ад Менску паселішча Ізяслаўль (цяпер горад [[Заслаўе]] пад Менскам) – ад імя старэйшага сына. Тут у заснаваным ёю кляштары Рагнеда памерла. Яна была першай жанчынай-манашкай у Беларусі.
== Дзеці ==
▲Выхаваны ў духу хрысьціянскай маралі
▲Акрамя Ізяслава і Яраслава, Рагнеда нарадзіла [[Мсьціслаў Уладзімеравіч Харобры|Мсьціслава]] (які пазьней стаў князем [[Чарнігаўскае княства|чарнігаўскім]]), [[Усевалад Уладзімеравіч|Усевалада]] і дзьвюх дачок - [[Прадслава Ўладзімераўна|Прадславу]] (узяла шлюб з чэскім князям [[Баляслаў III Руды|Баляславам III Рудым]]) і [[Праміслава Ўладзімераўна|Праміславу]] (выйшла замуж за прынца [[Вугоршчына|вугорскага]] Ласла Сара Лысага). Дарэчы, унучкі Рагнеды таксама былі жонкамі эўрапейскіх манархаў: Настасься — вугорскага караля Андраша I, Лізабета — караля [[Нарвэгія|нарвэскага]] Гаральда III, а пасьля караля дацкага Свэна II. Наймалодшая Ганна стала каралевай [[Францыя|Францыі]], выйшаўшы замуж за Генрыка I Капэта.
{{Крыніца Гісторыя Беларусі. Асобы}}
== Літаратура ==
{{кніга|аўтар = Тарасаў К.|частка = |загаловак = |арыгінал = Памяць пра легенды: Постаці беларускай мінуўшчыны / Маст. А.У.Александровіч і інш.|спасылка = |адказны = |выданьне = 2-е выд., дап.|месца = Мн.|выдавецтва = Полымя|год = 1993|том = |старонкі = |старонак = 270 с.|сэрыя = |isbn = 5-345-00706-3}}
== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://asoby.belinter.net/cont.php?x=r Арыгінальны артыкул]
{{зноскі}}
[[Катэгорыя:Выбітныя асобы Беларусі]]
| |||