|
У жніўні 1788 г. па ўсёй краіне пайшлі перадсоймавыя соймікі, дзе абіраліся паслы і шляхта пісала інструкцыі. Нечакана на гэтых выбарах перамаглі апазіцыйныя сілы (як прапрускай, тка і прарасейскай накіраванасьці), а прыхільнікі караля засталіся ў меньшасьці.<br>
==Храналёгія==
==Храналогія==
*06.10.[[1788]] –распачалася– распачалася першая кадэнцыя Сойма. Былі ўтвораныя дзьве канфэдэрацыі – польская і літоўская. Маршалкам польскай канфэдэрацыі стаў Станіслаў Малахоўскі, а маршалкам літоўскай – гэнэрал артылерыі Казімір Нестар Сапега.
*12.10.[[1788]] – была прачынаная нота прускага пасла Бухгольза з патрабаваннем не пачынаць вайну з Турцыяй. Гэтая нота разбіларазьбіла апазіцыюапазыцыю на два лагерылягеры – прыхільнікаў прускага і расейскага двара.
*24.10.[[1788]] – быў ухвалены праект ліквідацыі Вайсковага дэпартамэнадэпартамэнта і стварэннястварэньня Вайсковай камісіі у складзе 5 вайсковых і 12 цывільных асобаў пад кіраўніцтвам 4 гетманаў. Такім чынам, быў знішчанызьнішчаны падкантрольны расейкаму паслу вайсковы орган і створаны новы.
*9.12.[[1788]] - замест дэпартамента спраў iншаземных Пастаяннай Рады створана Дэпутацыя замежных спраў.
*25.01.[[1789]] – ухвалена 10 мільённая пазыка ў замежных краінаў.
*30.01.[[1789]] - зліквідаванаязьліквідаваная [[Пастаянная Рада]], што скампраментаваласкампрамэнтавала сябе прарасейскай палiтыкай.
*26.03.[[1789]] - Сойм ухвалiў падатак у памеры дзесятагадзясятага гроша пад назвай "Ofiara wieczysta stanu rycirskiego Obojga narodow na wojsko". Гэты падатак узымаўся, як дзесяць працэнтаў з уладанняўуладаньняў шляхецкiх i дваццаць працэнтаў з уладанняўуладаньняў духоўных асобаў.
*7.09.[[1789]] - была створана "Deputacja do poprawy formy rzadu", якая мусіла займацца стрварэннемстрварэньнем урадавага праектапраекту і сыстэмы ворганаў, якія прйышлібпрйышлі б на зьмену Пастаяннай Радзе.
*24.11.[[1789]] – створаныя "Цывiльна-вайсковыя парадкавыя камiсiі", на якія былі ўскладзены шматлікія функцыі па збору і падтрыманнюпадтрыманьню войска, кантролю за мясцовымі ўладамі, і шмат іншых абавязкаў. Гэтыя камісіі сталі сувязным ворганам паміж мясцовай і вышэйшай уладамі.
*24.03.[[1790]] – прыняты закон, які выключаў дробную шляхту з удзельнікаў павятовых соймікаў.
*16.12.[[1790]] – пачатак другой кадэнцыі Сойма. Пазбаўленьне чыншавай шляхты выбарчых правоў.
*18.04.[[1791]] – закон ад гарадах. Мяшчане атрымалi права карыстацца правам Neminem captivabimus ("асабiстай недатыкальнасцiнедатыкальнасьцi"), атрымалi магчымасцьмагчымасьць займаць духоўныя, сьвецкiя i вайсковыя пасады, набываць зямлю, шляхце ж было дазволена займацца мяшчанскiмi справамi. КралеўскiяКаралеўскiя гарады атрымалi большае самакiраваньне, права дасылаць на Сойм прадстаўнiкоў ("plenipotentow") да Скарбавай i Палiцэйскай камiсiй з правам дарадчага голаса ў пытаньнях, што тычылiся гарадоў, гандлю i г.д.
*03.05.[[1971]] – прыняты [[Канстытуцыя 3 траўня 1791 году|“Урадавы закон”]] - новая канстытуцыя Рэчы Паспалітай, якая ўводзіла шэраг зьменаў у жыцьцё краіны.
*15.06.[[1791]] – у Пінску збіраеццазьбіраецца генеральнаягэнэральная кангрэгацыя праваслаўных, якая павінна была выбраць сабе найвышэйшае духавенства, каб пазбавіцца залежнасьці ад маскоўскай патрыярхіі. Кангэрэгацыя абумовіла асноўныя прынцыпы жыцьця праваслаўных у Рэчы Паспалітай і стварыла КансісторыюКансысторыю – найвышэйшы органворган кіраваннякіраваньня праваслаўных.
*21.10.[[1791]] – прынята “Заручэнне“Заручэньне абодвух народаў” – дакументдакумэнт, якіяякі падцвярджаўпацьвярджаў захаваньне фэдэратыўнасьці Рэчы Паспалітай, і разьмяжоўваў асноўныя органыворганы гэтай дзяржавы.
*31.05.1792 – Вялікі Сойм самараспусціўся да перамогі ў вайне з Расеяй.
==Вынікі Сойма==
Сойм правёў шэраг радыкальных пераўтварэнняўпераўтварэньняў у розных сферахсфэрах жыццяжыцьця Рэчы Паспалітай і стварыў перадумовы для выхада з крызіса і эфектыўнагаэфэктыўнага развіццяразьвіцьця краіны. аднак у той жа час, Чатырохгадовы Сойм прымусіў суседнія манархіі паспяшаццапасьпяшацца ззь ліквідацыяй і падзелам небяспечнайнебясьпечнай суседкі.
==Літаратура==
| 