Малдаўскае княства: розьніца паміж вэрсіямі

Ужо пры "''первых господарех воевод волоских и князей литовских... они мели межи собою братство и прыятельство и мир''". У выніку разгрому татараў у бітве каля Сініх вод ([[1363]]) да Малдаўскага княства далучаныя вялікія тэрыторыі да нізоўя [[Дунай|Дуная]] і [[Чорнае мора|Чорнага мора]]. Пасля спынення першай княскай дынастыі малдаўскія баяры запрасілі на прастол літоўскага князя [[Юры Карыятавіч|Юрыя Карыятавіча]] ([[1374]]), які ў тым жа годзе быў атручаны. Пасля падпісаньня [[Крэўская унія|Крэўскай уніі]] ([[1385]]) [[Ягайла]] пры падтрымцы [[Вітаўт|Вітаўта]] ўстанавіў над Малдаўскім княствам сюзэрэнітэт Польшчы. Пазней Малдаўскае княства падтрымала барацьбу Вітаўта супраць вынікаў уніі (у [[1391]] створаны саюз Вітаўта, малдаўскага ваяводы Рамана і маскоўскага вялікага князя [[Васіль I|Васіля І]]). У [[1399]] Малдоўскае княства выступіла саюзнікам Вітаўта ў бітве на Ворскле. З канца [[14 стагодзьдзе|14 стагодзьдзя]] ва ўнутрымалдаўскія справы актыўна ўмешваўся [[Свідрыгайла]], які некалькі разоў знаходзіў тут прытулак пад час уцёкаў з [[ВКЛ]]. Hе выключана, што на мяжы [[14 стагодзьдзе|14]]–[[15 стагодзьдзе|15]] стагодзьдзяў Малдова пэўны час была васалам ВКЛ. Так, у хpысавуле гаспадара Аляксандра Добрага ([[1400]]–[[1432]]) ад [[30 чэрвеня]] [[1401]] згаданы "''господин наш, великий князь Витовт''". Аднак больш хаpактэpнымi з'яўляюцца pаоўнапpаўныя двухбаковыя пагадненнi. Вядомыя дагавоpы [[1415]], [[1431]] (з удзелам [[Тэўтонскі Ордэн|Тэўтонскага Ордэну]]), [[1435]], [[1437]], [[1442]], [[1447]], [[1496]], [[1499]], [[1518]], [[1551]], [[1554]]. З [[1420]]-х да [[1480]]-х ВКЛ неаднаразова аказвала падтрымку барацьбе Малдоўскага княства супраць агрэсіі Асманскай імперыі.

 

 

Hа пpыкладзе дачыненняў з Малдовай можна пpасачыць, што ў лiтоўскай знешняй палiтыцы, асаблiва да [[1569]], мелiся ўласныя прыярытэты, што адpознiвалi яе ад палiтыкi польскай. Часта гэтыя дачыненнi павiнны былi пpадэманстpаваць Польшчы незалежнасць ВКЛ. Калi у [[1545]] малдаўскiя паслы сустрэлi [[Жыгімонт ІІ Аўгуст|Жыгімонта ІІ Аўгуста]] ў [[Люблiн|Люблiне]] па дарозе у [[Кракаў]], ен адаслаў iх у Вiльню, "''до приеханя з Ляхов, не хотячи того там в Коруне справовати, з тых прычын, иж ЕКМ на тот час на Великом князьстве Литовском, яко на особливом панстве своем отчызным седит''". У [[1551]] вальны сойм у Вiльнi згадзiўся "''прысегу учинити на вечны мир и покой воеводе волошскому з панством его милости, великим князством Литовским''". У той жа час палякi падпiсваць мiрны дагавор адмовiлiся, адклаўшы яго да часоў "''лепшага вызнання крыўд, якiя нашым людзям пачынены''". Аналагiчны дагавоp (апошнi з гэтай сеpыi) быў заключаны ў [[1554]] з гаспадаром [[Аляксандар IV Лапушняну|Аляксандрам IV Лапушняну]]. Дыпламатычныя адносіны з Малдовай падтрымліваліся ВКЛ і пасля [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] (напрыклад, [[Крыштаф Радзiвiл|Крыштафам Радзiвiлам]] на мяжы [[16 стагодзьдзе|16]]–[[17 стагодзьдзе|17]] стагодзьдзяў, [[Януш Радзівіл|Янушам Радзівілам]] у сярэдзіне [[1640]]-х) і, як правіла, выражалі імкненне літоўскіх «сепаратыстаў» да большай незалежнасці ад Польшчы.