Кантрафорс: розьніца паміж вэрсіямі

 

'''Контрфорс''' (ад [[француская мова|францускага]] ''contreforce'' — процідзейная сіла) — вэртыкальная канструкцыя ў форме выступа, рабра, папярочнай сьценкі са зьнешняга ці ўнутранага (унутраны контрфорс) боку сьцяны. Рэдка сустракаюцца контфорсы ў выглядзе асобна стаячага слупа-апоры, адасобленага ад збудаваньня. Прызначаны для ўзмацненьня сьцяны ў найбольш напружаным месцы і перайманьня ціску распору скляпеньняў.

 

 

Шырокае распаўсюджаньне ''контфорс'', як элемэнт канструкцыі, атрымаў у [[гатычная архітэктура|гатычнай архітэктуры]], што было зьвязана з фарміраваньнем т.зв. ''каркаснай структуры'' будынка. Сэнс палягаў у пераразьмеркаваньні цяжару скляпеньняў на пяты скляпеньняў (у [[раманская архітэктура|раманскай архітэктуры]] цяжар мураваных скляпеньняў пераходзіў на ўсю сьцяну), якія абапіраліся на сьцены звонку узмоцненыя ''контрфорсамі''. у [[базылікальны храм|базылікальных храмах]], дзе галоўны нэф быў вышэй за бакавыя дзеля перадачы цяжару на вонкавыя контрфорсы выкарыстоўвалі дадатковыя канструкцыі - т.зв. ''[[аркбутан]]ы'', якія ўялялі сабою палову аркі стральчатай формы. У далейшым каркасныя канструкцыі з выкарыстаньнем ''контрфорсаў'' і ''аркбутанаў'' шырока выкарыстоўваліся ў архітэктуры [[нэаготыка|нэаготыкі]].

 

У [[ВКЛ]] (у праватнасьці, на тэрыторыі сучаснай Беларусі) былі распаўсюджаны чатырохслуповыя [[зальны храм|зальныя храмы]], у якіх шырока выкарыстоўваліся магутныя зьнешнія контрфорсы, аднак ня было патрэбы ва ўжываньні [[аркбутан]]аў (зальны храм мае роўнавысокія нэфы). Рэдкае выключэньне уяўляе сабою перабудаваны [[Вітаўт]]ам ў пачатку XV ст. касьцёл [[Касьцёл Сьвв. Станіслава й Уладыслава (Вільня)|Сьвятога Станіслава ў Вільні]] у стылі нямецкай катэдральнай готыкі. Ён меў высокі цэнтральны [[нэф]], цяжар скляпеньняў якога пераймалі і перадавалі на бакавыя ''контрфорсы'' шэрагі [[аркбутан]]аў.