Літоўска-маскоўская вайна 1368—1372 гадоў: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д +be:
д артаграфія
Радок 1:
{{Артаграфія}}
'''Пахо́ды Альге́рда на Маскву́''' ([[1368]][[1372]]) — серыясэрыя ваенных кампанійкампаніяў [[Вялікае княства Літоўскае|ВКЛ]] супраць [[Маскоўскае княства|Маскоўскага вялікага княства]], выкліканых спаборніцтвам паміж дзвюмадзьвюма буйнейшымі дзяржавамі [[Усходняя ЕўропаЭўропа|УсходняйЎсходняй ЕўропыЭўропы]] за палітычную гегемонію ў рэгіёне, у першую чаргу, за ўплыў на [[ЦвярскоеЦьвярское Вялікае Княства|ЦвярскоеЦьвярское вялікае княства]].
 
== Паход 1368 году ==
 
У [[жнівень|жніўні]] 1368 году вялікі князь маскоўскі Дзмітрый не прызнаў пераход вялікакняскай улады да Міхаіла Аляксандравіча (брата жонкі [[Альгерд|Альгерда]] Ульяны), прыхільніка ўмацавання дзяржаўнай самастойнасці Цвяры і збліжэння з ВКЛ і падтрымала выступленне супраць яго Міхаіла Васільевіча, прымусіўшы Міхаіла Аляксандравіча ўцячы у Літву. Увосень 1368 году войска ВКЛ на чале з Альгердам пры падтрымцы [[Смаленскае княства|Смаленска]] разбіла маскоўскія войскі ў [[Тросненская бітва 1368 году|Тросненскай бітве 1368 году]] і падступіла да [[Масква|Масквы]], аблога якой была беспаспяховай. У выніку першага паходу Альгерда («первой Литовщины» маскоўскіх летапісаў) улада Міхаіла Аляксандравіча над Цвярскім княствам была адноўленая. Іншым поспехам ВКЛ было вяртанне [[Ржэва|Ржэвы]], стратэгічнай крэпасці на [[Волга|Волзе]], якая незадоўга да гэтага была захоплена Масквой. Падзеі гэтага паходу ў легендарнай форме перадае [[Хроніка Быхаўца]].
 
== Паход 1370 году ==
Не змірыўшыся з вынікамі кампаніі 1368 году, у жніўні [[1370]] году Масква ізноў напала на Цвер, імкнучыся далучыць заходнюю частку княства, якая межавала з ВКЛ, каб прадухіліць магчымасць кантактаў паміж дзвюма дзяржавамі. Міхаіл Аляксандравіч ізноў уцёк у ВКЛ, але Альгерд, заняты канфліктамі з [[Тэўтонскі Ордэн|Ордэнам]] і [[Польшча|Польшчай]], не здолеў аказаць яму падтрымкі. Тады Міхаіл накіраваўся ў [[Арда|Арду]] і дамогся перадачы яму ярлыка на [[Уладзімірскае княства|вялікае княжанне Уладзімірскае]], якім традыцыйна валодалі маскоўскія князі. Жадаючы захаваць Цвер як процівагу Маскве, а не новы палітычны цэнтр Русі, Альгерд вырашыў дапамагчы Міхаілу і ў [[лістапад|лістападзе]] 1370 году распачаў другі паход на Маскву, аблога якой ([[8 снежнясьнежня|8]] [[16 снежнясьнежня|16]] снежнясьнежня) ізноў была няўдалай, пасля чаго было заключана перамір'е да [[29 чэрвеня]] [[1371]] году.
 
Не змірыўшыся з вынікамі кампаніі 1368 году, у жніўні [[1370]] году Масква ізноў напала на Цвер, імкнучыся далучыць заходнюю частку княства, якая межавала з ВКЛ, каб прадухіліць магчымасць кантактаў паміж дзвюма дзяржавамі. Міхаіл Аляксандравіч ізноў уцёк у ВКЛ, але Альгерд, заняты канфліктамі з [[Тэўтонскі Ордэн|Ордэнам]] і [[Польшча|Польшчай]], не здолеў аказаць яму падтрымкі. Тады Міхаіл накіраваўся ў [[Арда|Арду]] і дамогся перадачы яму ярлыка на [[Уладзімірскае княства|вялікае княжанне Уладзімірскае]], якім традыцыйна валодалі маскоўскія князі. Жадаючы захаваць Цвер як процівагу Маскве, а не новы палітычны цэнтр Русі, Альгерд вырашыў дапамагчы Міхаілу і ў [[лістапад|лістападзе]] 1370 году распачаў другі паход на Маскву, аблога якой ([[8 снежня|8]] – [[16 снежня|16]] снежня) ізноў была няўдалай, пасля чаго было заключана перамір'е да [[29 чэрвеня]] [[1371]] году.
 
== Перамір'е ==
Пад час перамір'я бакі спрабавалі атрымаць ваенную і дыпламатычную падтрымку Арды і [[канстантынопальская патрыярхія|канстантынопальскай патрыярхіі]]. Маскве ўдалося не дапусціць стварэння асобнай праваслаўнай мітраполіі ВКЛ, чаго дамагаўся Альгерд. У [[чэрвень|чэрвені]] 1371 году Альгерд накіраваў у Маскву пасольства з прапановай аб заключэнні сталага міра, якому ўдалося дамовіцца аб заручынах дачкі Альгерда Алены з серпухаўска-бароўскім князем Уладзімірам Андрэевічам, бліжэйшым саюзнікам Дзмітрыя і працягнуць перамір'е да [[26 кастрычніка]] 1371 году, пасля чаго меркавалася заключыць “вечны”«вечны» мір.
 
Пад час перамір'я бакі спрабавалі атрымаць ваенную і дыпламатычную падтрымку Арды і [[канстантынопальская патрыярхія|канстантынопальскай патрыярхіі]]. Маскве ўдалося не дапусціць стварэння асобнай праваслаўнай мітраполіі ВКЛ, чаго дамагаўся Альгерд. У [[чэрвень|чэрвені]] 1371 году Альгерд накіраваў у Маскву пасольства з прапановай аб заключэнні сталага міра, якому ўдалося дамовіцца аб заручынах дачкі Альгерда Алены з серпухаўска-бароўскім князем Уладзімірам Андрэевічам, бліжэйшым саюзнікам Дзмітрыя і працягнуць перамір'е да [[26 кастрычніка]] 1371 году, пасля чаго меркавалася заключыць “вечны” мір.
 
== Паход 1372 году ==
 
Аднак вясной 1372 году Масква ізноў пачала падрыхтоўку да ўтаргнення ў Цвер. Каб прадухіліць яго, [[7 красавіка]] 1372 году, адначасова з выступленнем Міхаіла Аляксандравіча на [[Дзмітраў]], войскі ВКЛ на чале з [[Кейстут|Кейстутам]] і [[Андрэй Полацкі|Андрэем Полацкім]] напалі на [[Пераяслаў Залескі]]. Кампанія 1372 году працягвалася паходамі літоўска-цвярскога войска на спрэчныя паміж Цвер'ю і Масквой гарады [[Кашын]] і [[Таржок]]. [[12 ліпеня]] 1372 году цвярское і літоўскае войскі на чале з Альгердам злучыліся ля [[Любуцк|Любуцка]] для трэцяга паходу на Маскву. Туды ж падышлі асноўныя сілы маскоўскага войска. Не маючы дастатковых сіл, каб схіліць ваенны поспех на свой бок, у сярэдзіне [[ліпень|ліпеня]] ВКЛ, Цвер і Масква падпісалі [[Любуцкі дагавор 1372 году]].
 
== Вынікі ==
 
У выніку паходаў Альгерда было праведзена размеркаванне сфер уплыву паміж ВКЛ і Масквой, ваенных дзеянняў паміж якімі не вялося да [[1406]] году.
 
== Крыніцы ==
 
{{Крыніца ЭГБ|[[Алесь Белы]]}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
 
* [http://www.kamunikat.net.iig.pl/autary/biely/www/encyklapedyja/p.htm#1 Арыгінальны артыкул]
 
=== Літаратура ===
* Белы А. “Краiна«Краіна вытокау”вытокаў» // Спадчына. 1993. № 3.
 
* Белы А. “Краiна вытокау” // Спадчына. 1993. № 3.
* Клюг Э. Княжество Тверское (1247—1485). Тверь, 1994.