Жаргон: розьніца паміж вэрсіямі

Нарэшце, у апублікаванай у [[1912]] годзе ў «Беларускім зборніку» (9 выпуск) «Спробе слоўніка ўмоўных моваў Беларусі» Е. Р. Раманаў зьмясьціў звод усіх вывучаных да таго часу беларускіх умоўных моваў. Раманаў спрабаваў высьветліць паходжаньне гэтых моваў разам з гісторыяй узьнікненьня саміх моваў. Так, ён лічыў, што пасьля падзеньня [[БізантыяБізантыйская імпэрыя|Бізантыі]] на [[Русь]] хлынулі натоўпы грэцкіх і афонскіх манахаў, якія зьбіралі ахвяраваньні на храмы і манастыры; пасьля гэтага і зьявіліся на нашай зямлі «кубракі» і «лабары» з такімі ж мэтамі, мова якіх была часткова падобнай на афонскую («афінскую»). Усе гэтыя лемезні, лементы, гаўрыднікі мелі, на думку Раманава, агульнае паходжаньне. Ён прыводзіць цэлыя выразы на ўмоўных мовах, напрыклад: ''Гурь маньку́ хавбо́в'' 'Дай мне грошай' (Дрыбін); ''Похли́м ке́ро ке́рить'' 'Пайшлі піва піць' (тамсама); ''Клёво хве́сить'' 'Добра сьпявае' ([[Шклоў]]). Навукоўца адзначае і перамены, якія адбываліся ва ўжываньні ўмоўных моваў: напрыклад, было заўважана, што жабрацкая моладзь («любкі» Магілёўскай губэрні) з усё меншай ахвотай вывучала любецкі лемент, аддаючы перавагу адверніцкай гаворцы, г. зн. звычайнай [[беларуская мова|беларускай мове]], але з дабаўленнем або ўстаўкай у словы пэўных гукавых элемэнтаў (''хер, ку, шу, ша, це, уймуд'' і г. д.). Такая гаворка, напрыклад, поўнасьцю выцесьніла «лемент» з мовы жабракоў Слуцкага павету Менскай губэрні. Е. Р. Раманаў параўнаў беларускія ўмоўныя мовы з расейскімі й польскімі. У другой палове [[20 стагодзьдзе|20 стагодзьдзя]] спробу параўнаць ўсходнеславянскія ўмоўныя мовы зрабіў В. Д. Бандалетаў.