Румбольд Валімонтавіч: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
+
Радок 28:
|Колер загалоўку =
}}
'''Румбольд Валімонтавіч''', ('''Рамбольд Валімунтавіч'''; (1371 — лістапад 1432) — дзяржаўны дзяяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. [[Старосты жамойцкія|Староста генэральны жамойцкі]] (1409—1411), [[Маршалкі вялікія літоўскія|маршалак земскі]] (1412—1432), [[Ваяводы віцебскія|намесьнік віцебскі]] (упамінаецца ў 1422{{Заўвага|Як староста віцебскі выступае ў [[Мельнскі мір|Мельніцкай дамовеумове]] 1422 году}}).
 
МеўВотчынныя сынаўладаньні Міхала, якізнаходзіліся ў сярэдзіне[[Дзяволтва|Дзяволтве]], XVмеў стагодзьдзямаёнткі атрымаў адў [[СьпісСьвіслач вялікіх князёў літоўскіх(горад)|вялікага князяСьвіслацкай]] воласьці і [[Казімер ЯгелончыкЖамойць|КазімераЖамойці]]<ref>{{Літаратура/Літоўская 7знаць сялянскіх(2014)|к}} сем’яў уС. Вількамірскім старостве288—289.</ref>. Трымаў палову [[Блужы|Блужаў]] у [[Крэўскае староства|Крэўскім старостве]]<ref>Vitoldiana. № 23. S. 30—31.</ref><ref>Ochmański J. Powstanie i rozwój latyfundium biskupstwa wileńskiego (1387—1550): Ze studiów nad rozwojem wielkiej własności na Litwie i Białorusi w średniowieczu. Poznań, 1963. S. 56—57.</ref>{{Заўвага|Другую палову Блужаў трымаў за выслугу [[Андрэй Друцкі]] (памёр у 1399 годзе [[Бітва на Ворскле|на Ворскле]]), а пазьней яго беспатомныя нашчадкі, гэтую палову як вымарачную Вітаўт 19 красавіка 1411 году перадаў [[Віленскі капітул|Віленскаму капітулу]]}}.
 
== Імя ==
Радок 35 ⟶ 37:
Менскі дасьледнік Алёхна Дайліда, які адзначае імавернасьць повязі [[Ліцьвіны|ліцьвінаў]] з палабскімі [[Люцічы|люцічамі]], аднак больш імаверным лічыць іх германскае паходжаньне, разьвівае [[Германскія мовы|германскую]] (перадусім усходнегерманскую) этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў. Паводле Алёхны Дайліды, імя Румбольд (Ромвальт) складаецца з двух фармантаў: -ром- (германскія імёны Romard, Romoin), які тлумачыцца ад германскага hruom 'слава, славутасьць', і -валд- (-вольт-) (усходнегерманскія імёны Valdemarus, Arvaldus, Sigisvultu), які тлумачыцца ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'<ref>{{Літаратура/Пачаткі Вялікага княства Літоўскага (2019)|к}} С. 17—18.</ref>. Такім парадкам, імя Румбольд азначае «слаўны ўладаю» (або «слаўны адвагаю», калі другі фармнт bald 'сьмелы, адважны') і адпавядае германскаму імю Romualt (або Rumbold)<ref>{{Літаратура/Пачаткі Вялікага княства Літоўскага (2019)|к}} С. 23.</ref>.
 
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: ''Rombald'' (1407 год), ''Rombolt Volimontonis'' (1409 год), ''Rambold'' (1409 год), ''Rumpold capitaneus Samagittarum'' (1411 год), ''Rumpold ducatus nostri marschalkus'' (1412 год), ''Rambold'' (1414 год), ''Rumbold marschalkus tocius Lythuanie'' (1415 год), ''RumboldusRumpoldus'' (142927 годверасьня 1422 году)<ref>Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku. — Poznań, 2004. S. 11.</ref>, ''Rumbold marschalkus terre nostre Lythuanie'' (1430 год), ''Rumpold'' (1432 год)<ref>{{Літаратура/Старажытныя ліцьвіны|1к}} С. 190.</ref>, ''Rombolth'' (15 кастрычніка 1432 год)<ref>Дополнения к Актам историческим, относящимся к России : Собраны в иностранных архивах и библиотеках и изданы Археографической Комиссией. — СПб., 1848. [https://books.google.by/books?id=D0dFAAAAYAAJ&pg=PA517&dq=Rombolth&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjaiPyspv_8AhXYi_0HHf-YBx4Q6AF6BAgEEAI#v=onepage&q=Rombolth&f=false С. 517].</ref>, ''Lampert alias Rambalt Wolymunthowicz'', ''Ramold'', ''Rumpoldus'', ''Rombold'', ''Rammolt'', ''Romolt'', ''Romald''<ref>{{Літаратура/Літоўская знаць (2014)|к}} С. 289.</ref>.
 
== Біяграфія ==
Зь літоўскага баярскага роду, сын [[Валімонт Бушкавіч|Валімонта Бушкавіча]]. Меў братоў [[ЯўнутКезгайла Валімонтавіч|ЯўнутаКезгайлу]], [[КезгайлаЯўнут Валімонтавіч|КезгайлуЯўнута]], [[Шадзібор Валімонтавіч|Шадзібора]], [[СудзівойГудзігерд Валімонтавіч|СудзівояГудзігерда]] і [[ГудзігердСудзівой Валімонтавіч|ГудзігердаСудзівоя]]. У лісьце інфлянцкага магістра ад 1416 году як «брат Румбольда» ўпамінаецца літоўскі баярын Зігебут<ref>{{Літаратура/Пачаткі Вялікага княства Літоўскага (2019)|к}} С. 23.</ref> (''Segebut''<ref>Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 5. — Riga, 1867. [https://books.google.by/books?id=fYVTAAAAcAAJ&pg=RA2-PA121&dq=Segebut+1416+Reimboldes&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwifl7Wel_r8AhUtwQIHHcyUDFwQ6AF6BAgHEAI#v=onepage&q=Segebut%201416%20Reimboldes&f=false P. 121].</ref>)<ref>Semkowicz W. O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle roku 1413 // Miesięcznik Heraldyczny. Nr. 1—2, 1914. S. 12, 14.</ref>.
 
АдзінУпершыню ўпамінаецца ў акце [[Віленска-Радамская унія|Віленска-Радамскай уніі]] (1401 год). Быў адным з [[Паны-рада|радцаў]] вялікага князя [[Вітаўт]]а. У 1409 годзе ўпамінаецца пад хрысьціянскім імем Лямбэрт. Паводле [[Ян Длугаш|Яна Длугаша]], у чэрвені 1409 году на загад Вітаўта выправіўся з войскам у [[Жамойць]], дзе заняў усе нямецкія замкі і ўзяў у палон ордэнскага [[Войт|фогта]] Жамойці [[Міхаіл Кухмайстэр|Міхайла Кухмайстра]] і такім спосабам вярнуў гэтую зямлю пад уладу [[ВКЛ]]<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/rus5/Dlugos/frametext2.htm Ян Длугош. Грюнвальдская битва]. — М. Изд. АН СССР. 1962. С. 46.</ref>{{Заўвага|Ян Длугаш пазначыўдатаваў гэтыя падзеі пад 1408 годам, назваўшы Румбольда маршалкам, але як маршалак ён выступае толькі ад 1412 году, і падзеі адбываліся ў 1409 годзе}}. Ачольваў дэлегацыю ВКЛ на [[Канстанцкі сабор|Канстанцкім саборы]] (1414—1418).
 
У 1412, 1416, 1429 і 1430 гадох езьдзіў з пасольствамі ў Польшчу. У 1413 годзе браў удзел у разьвязаньні справы Бэнэдыкта Макры. Ачольваў дэлегацыю ВКЛ на [[Канстанцкі сабор|Канстанцкім саборы]] (1414—1418).
 
Падтрымліваў [[Сьвідрыгайла|Сьвідрыгайлу]]. У лістападзе 1432 году быўяго разам з братам [[Яўнут Валімонтавіч|Яўнутам]] пакараныпакаралі сьмерцю на загад [[Жыгімонт Кейстутавіч|Жыгімонта Кейстутавіча]].
Адзін з [[Паны-рада|радцаў]] вялікага князя [[Вітаўт]]а. У 1409 годзе ўпамінаецца пад хрысьціянскім імем Лямбэрт. Паводле [[Ян Длугаш|Яна Длугаша]], у чэрвені 1409 году на загад Вітаўта выправіўся з войскам у [[Жамойць]], дзе заняў усе нямецкія замкі і ўзяў у палон ордэнскага [[Войт|фогта]] Жамойці [[Міхаіл Кухмайстэр|Міхайла Кухмайстра]] і такім спосабам вярнуў гэтую зямлю пад уладу [[ВКЛ]]<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/rus5/Dlugos/frametext2.htm Ян Длугош. Грюнвальдская битва]. — М. Изд. АН СССР. 1962. С. 46.</ref>{{Заўвага|Ян Длугаш пазначыў гэтыя падзеі пад 1408 годам, назваўшы Румбольда маршалкам, але як маршалак ён выступае толькі ад 1412 году, і падзеі адбываліся ў 1409 годзе}}. Ачольваў дэлегацыю ВКЛ на [[Канстанцкі сабор|Канстанцкім саборы]] (1414—1418).
 
Меў сына Міхала, які ў сярэдзіне XV стагодзьдзя атрымаў ад [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Казімер Ягелончык|Казімера]] 7 сялянскіх сем’яў у [[Вількамір]]скім старостве.
Падтрымліваў [[Сьвідрыгайла|Сьвідрыгайлу]]. У лістападзе 1432 году быў разам з братам [[Яўнут Валімонтавіч|Яўнутам]] пакараны сьмерцю на загад [[Жыгімонт Кейстутавіч|Жыгімонта Кейстутавіча]].
 
Быў фундатара алтара Румбольда ў [[Касьцёл Сьвятых Станіслава і Ўладзіслава (Вільня)|Віленскай катэдры]]<ref>{{Літаратура/Літоўская знаць (2014)|к}} С. 290.</ref>.
Меў сына Міхала, які ў сярэдзіне XV стагодзьдзя атрымаў ад [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Казімер Ягелончык|Казімера]] 7 сялянскіх сем’яў у Вількамірскім старостве. Трымаў палову [[Блужы|Блужаў]] у Крэўскім старостве<ref>Vitoldiana. № 23. S. 30—31</ref><ref>Ochmański J. Powstanie i rozwój latyfundium biskupstwa wileńskiego (1387—1550): Ze studiów nad rozwojem wielkiej własności na Litwie i Białorusi w średniowieczu. Poznań, 1963. S. 56—57.</ref>{{Заўвага|Другую палову Блужаў трымаў за выслугу Андрэй Друцкі (памёр у 1399 годзе на Ворскле), а пазьней яго беспатомныя нашчадкі, гэтую палову як вымарачную Вітаўт 19 красавіка 1411 году перадаў Віленскаму капітулу}}.
 
== Заўвагі ==