Францішак Сыман: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Метка: Спасылкі на неадназначнасьці
крыніца — https://ru.wikipedia.org/wiki/Сымон,_Францишек?oldid=124769529
Радок 4:
 
== Жыцьцяпіс ==
Сын валынскіх шляхцічаў Пятра Сымана і Аўгустыны зь Серачынскіх. У 1856 року з [[Наваград-Валынскі|Наваград-Валынскай]] дваранскай вучэльні паступіў у [[Жытомір]]скую рыма-каталіцкую духоўную сэмінарыю. У 1859 року пераведзены ў [[Імпэратарская рымска-каталіцкая духоўная акадэмія|Каталіцкую духоўную акадэмію]] ў [[Пецярбург]]у, дзе ў 1862 атрымаў ступень акадэміка багаслоўя. Працягнуў навучаньне тэалёгіі ў [[Мюнхэнскі ўнівэрсытэт|Мюнхэнскім унівэрсытэце]], дзе ў 1864 абараніў доктарскую дысэртацыі па тэалёгіі. 9 кастрычніка таго ж году прыняў капланскія пасьвечаньні ў Рыме.
Сын валынскіх шляхцічаў Пятра Сымана і Аўгустыны зь Серачынскіх. Выхоўваўся і навучаўся ў [[Наваград-Валынскі|Наваградзе-Валынскім]], [[Жытомір]]ы, [[Пецярбург]]у і [[Мюнхэн]]е. Капланскія пасьвечаньні прыняў у Рыме ў 1864. Пасьля быў прафэсарам тэалёгіі ў духоўнай сэмінарыі ў Жытоміры і Духоўнай акадэміі ў Пецярбургу. Сьпярўа выкладаў біблійную археалёгію, пасьля гісторыю касьцёлу, урэшце да канца 1877 року — Сьвятое пісьмо. У той самы час стаў канонікам луцка-жытомірскай катэдры. У 1884—1897 роках выконваў функцыі рэктара Пецярбурскай Духоўнай акадэміі.
 
З 1865 року быў выкладчыкам Санкт-Пецярбурскай акадэміі. Сьпярша выкладаў біблійную археалёгію; у 1866—1870 узначальваў катэдру царкоўнай гісторыі і кананічнага права; у 1870—1877 роках — катэдру Сьвятога пісьма. У 1876 року стаў канонікам Луцка-Жытомірскай катэдры.
У 1891 стаў [[Тытулярны біскуп|тытулярным біскупам]] Зянопалісу і [[Дапаможны біскуп|дапаможным біскупам]] [[Магілёўская архідыяцэзія (гістарычная)|Магілёўскай архідыяцэзіі]]. Біскупскія сьвечаньні прыняў 27 сакавіка 1892 у Пецярбургу з рук [[Аляксандар Казімер Берасьневіч|Аляксандра Берасьневіча]]. З прычыны благога стану здароўя мэтрапаліта [[Шыман Марцін Казлоўскі|Шымана Казлоўскага]] у 1892—1897 роках выконваў абавязкі фактычнага [[Апостальскі адміністратар|адміністратара Рыма-Каталіцкага касьцёлу]] ў Расеі. На гэтай пасадзе наведваў каталіцкія парафіі на тэрыторыі Расейскай імпэрыі, бараніў правы і аўтаномію Касьцёла, процістаяў ягонай канчатковай русіфікацыі.
 
З 1883 року выкладаў грэцкую мову і дагматычнае багаслоўе ў духоўнай сэмінарыі ў Жытоміры. У 1883 атрымаў сан катэдральнага прэлата.
 
У 1884—1897 роках выконваў функцыі рэктара Пецярбурскай Духоўнай акадэміі.
 
У 1890 року атрымаў сан прэлата Папскага двара. 17 сьнежня 1891 стаў [[Тытулярны біскуп|тытулярным біскупам]] Зянопалісу і [[Дапаможны біскуп|дапаможным біскупам]] [[Магілёўская архідыяцэзія (гістарычная)|Магілёўскай архідыяцэзіі]]. Біскупскія сьвечаньні прыняў 27 сакавіка 1892 у Пецярбургу з рук [[Аляксандар Казімер Берасьневіч|Аляксандра Берасьневіча]]. З прычыны благога стану здароўя мэтрапаліта [[Шыман Марцін Казлоўскі|Шымана Казлоўскага]] у 1892—1897 роках выконваў абавязкі фактычнага [[Апостальскі адміністратар|адміністратара Рыма-Каталіцкага касьцёлу]] ў Расеі. На гэтай пасадзе наведваў каталіцкія парафіі на тэрыторыі Расейскай імпэрыі, бараніў правы і аўтаномію Касьцёла, процістаяў ягонай канчатковай русіфікацыі.
 
Пасьля 1866 у [[Менская дыяцэзія (гістарычная)|Менскай дыяцэзіі]] каля трыццаці пробашчаў пачалі ўводзіць у сваіх касьцёлах расейскую мову, некаторыя з прычыны ціску ўладаў, а некаторыя — дзеля іхняга залагоджваньня. Вернікі пратэставалі супраць гэтага, адмаўляючыся наведваць такія касьцёлы. Апостальскі пасад нават выдаў дэкрэт з асуджэньнем практыкі пробашчаў, але там і надалей ужывалася расейская мова.
Радок 13 ⟶ 19:
 
[[Файл:Grób archipresbyterów kościoła N.P. Maryi - Franciszek Albin Symon, Czesław Wadolny - Cmentarz Rakowicki - 2021.jpg|зьлева|значак|Магіла Францішка Сымана на Ракавіцкіх могілках Кракава]]
Пасьля гэтага біскуп Францішак Сыман аб’ехаў амаль усе вакантныя парафіі, праінфармаваўшы кожнага з новапрызначаных пробашчаў пра дамову між расейскім урадам і Апостальскім пасадам. На пытаньні, якімі ж мовамі вучыць дзяцей катэхізісу, чытаць Эвангельле, прамаўляць казань, задаваць пытаньні пры сакрамантах, абвяшчаць сьвяты, посты і да т. п., Сыман адказваў, што ўгода тычыцца толькі літургічных набажэнстваў, а ўсё астатняе мае адбывацца мовай парафіянаў. Такім парадкам расейская мова зноў была выцесьненая з усёй дыяцэзіі. Урад спадзяваўся, што архібіскуп Казлоўскі, вярнуўшыся на пасаду, скасуе ўказаньні свайго намесьніка, але гэтага ня сталася. Расейцы адпомсьцілі Сыману пазьней: калі ў 1897 року яго прызначылі [[Сьпіс біскупаў Плоцку|плоцкім біскупам]], улады не зацьвердзілі прызначэньня і выслалі таго ў [[Адэса|Адэсу]]. Толькі ў 1901 року Францішак Сыман выехаў з Расеі і адмовіўся ад далейшых спробаў заняць біскупскую пасаду ў Плоцку. У якасьці кампэнсацыі за страчанае біскупства Папа рымскі надаў яму пасаду тытулярная архібіскупа [[Анталья|Аталеі]] і візытатарам для палянійныхпольскіх каталіцкіх парафій у Злучаных Штатах Амэрыкі. Расейскі ўрад прызначыў яму пажыцьцёвую пэнсію 2500 рублёў у год і ''«права пражываньня, дзе яму падабаецца, аднак з забаронай правядзеньня будзь-йкойякой дзейнасьці ў Расеі»''<ref>{{артыкул|аўтар = |загаловак = Ks. Franciszek Albin Symon|арыгінал = |спасылка = https://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=klw&datum=19120801&seite=7&zoom=33&query=%22symon%22&ref=anno-search|аўтар выданьня = |выданьне = [[Kurier Lwowski]]|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1 жніўня 1912|выпуск = |том = |нумар = 349|старонкі = 3—4|isbn = }}</ref>.
 
У 1913 асеў у Кракаве, дзе да канца жыцьця быў [[архіпрэсьбітэр]]ам пры [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Кракаў)|парафіяльным касьцёле Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі]]. Пахаваны ў Кракаве на [[Ракавіцкія могілкі|Ракавіцкіх могілках]]<ref>{{артыкул|аўтар = J. S. Pietrzak.|загаловак = Zgon arcypasterza-patrioty|арыгінал = |спасылка = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=108365&from=publication|аўтар выданьня = |выданьне = Nowości Illustrowane|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1918|выпуск = |том = |нумар = 22|старонкі = 2—4|isbn = }}</ref>.