Полацкі летапіс: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д →‎Крыніцы: пачатак
 
Радок 1:
{{Літаратурны твор
| Назва=Полацкі летапіс
| Жанр=[[летапіс]]
| Напісаны=XII ст.
}}
'''ПолацкіПо́лацкі летапісле́тапіс'''  — [[летапіс]], існаваньне якога гіпатэтычна дапускаецца шэрагам гісторыкаў, але які не захаваўся. Мог быць складзены ў [[Полацак|Полацку]] ў XII ст. На думку [[Сяргей Салаўёў|С.  М.  Салаўёва]], [[Уладзімер Пашута|У.  Ц.  Пашуты]], [[Леанід Аляксееў|Л.  В.  Аляксеева]], урыўкі з гэтага летапісу ёсьць у [[Кіеўскі летапіс|Кіеўскім летапісе]].
 
На думку прыхільнікаў [[Гіпотэза|гіпотэзы]], на карысьць існаваньня такога летапісу сьведчыць апавяданьне ў Кіеўскім летапісе (пад 1159) пра вяртаньне на полацкі сталец, раней выгнанага палачанамі кн. [[Рагвалод-Васіль Рагвалодавіч|Рагвалода-Васіля Барысавіча]]. Апавяданьне складзенае відавочцам зь яскравымі дэталямі. Другім [[доказ]]ам, на іхнюю думку, зьяўляецца фрагмэнт (пад 1180) з [[Іпацьеўскі летапіс|Іпацьеўскага сьпісу]] пра паход [[Сьпіс кіеўскіх князёў|кіеўскіх]], [[Сьпіс чарнігаўскіх князёў|чарнігаўскіх]] і [[Сьпіс полацкіх князёў|полацкіх князёў]] сумесна з [[Наўгародзкая рэспубліка|наўгародцамі]] пад [[Друцак (вёска)|Друцак]], залежны ад [[Сьпіс смаленскіх князёў|смаленскіх князёў]] (тым часам смаленскім кн. быў [[Давыд Расьціславіч]]). Пра тутэйшы, полацкі запіс сьведчыць дэталізацыя  — дакладная дата падзеі, падрабязны пералік князёў.
'''Полацкі летапіс''' — [[летапіс]], існаваньне якога гіпатэтычна дапускаецца шэрагам гісторыкаў, але які не захаваўся. Мог быць складзены ў [[Полацак|Полацку]] ў XII ст. На думку [[Сяргей Салаўёў|С. М. Салаўёва]], [[Уладзімер Пашута|У. Ц. Пашуты]], [[Леанід Аляксееў|Л. В. Аляксеева]], урыўкі з гэтага летапісу ёсьць у [[Кіеўскі летапіс|Кіеўскім летапісе]].
 
Пра існаваньне летапісаньня ў Полацку наогул паведамляў [[Васіль Тацішчаў|В.  М.  Тацішчаў]] (пачатак XVIII ст.), які ў сваёй працы «''Гісторыя Расійская''» узгадваў пра [[Сьпіс (тэкст)|сьпіс]], які належаў пецярбурскаму архітэктару [[Пётар Яропкін|П.  М.  Яропкіну]], і дзесяць разоў спасылаўся на зьмест сьпісу, які, аднак, не дайшоў да нашых дзён  — зьнікнуў падчас пажараў у [[Масква|Маскве]] ў 1812 годзе. Гісторык выпісаў толькі некаторыя фрагмэнты, у т.л.тым ліку летапісны артыкул 1217  г., пра астатняе В.  М.  Тацішчаў заўважыў: ''«…много о полоцких, витебских и других князей писано, токмо я не имел времени всего выписать и потом не достал…»''<ref>Татищев В. Н. … С. 269.</ref>.
На думку прыхільнікаў [[Гіпотэза|гіпотэзы]], на карысьць існаваньня такога летапісу сьведчыць апавяданьне ў Кіеўскім летапісе (пад 1159) пра вяртаньне на полацкі сталец, раней выгнанага палачанамі кн. [[Рагвалод-Васіль Рагвалодавіч|Рагвалода-Васіля Барысавіча]]. Апавяданьне складзенае відавочцам зь яскравымі дэталямі. Другім [[доказ]]ам, на іхнюю думку, зьяўляецца фрагмэнт (пад 1180) з [[Іпацьеўскі летапіс|Іпацьеўскага сьпісу]] пра паход [[Сьпіс кіеўскіх князёў|кіеўскіх]], [[Сьпіс чарнігаўскіх князёў|чарнігаўскіх]] і [[Сьпіс полацкіх князёў|полацкіх князёў]] сумесна з [[Наўгародзкая рэспубліка|наўгародцамі]] пад [[Друцак (вёска)|Друцак]], залежны ад [[Сьпіс смаленскіх князёў|смаленскіх князёў]] (тым часам смаленскім кн. быў [[Давыд Расьціславіч]]). Пра тутэйшы, полацкі запіс сьведчыць дэталізацыя — дакладная дата падзеі, падрабязны пералік князёў.
 
Магчыма, што ў Полацкай зямлі было створанае, а потым трапіла ў [[Кіеў]] і «Паданьне пра Ўсяславічаў», зафіксаванае ў Лаўрэнцьеўскім сьпісе пад 1128 годам. На думку [[Юры Заяц|Ю.  А.  Зайца]], яно зьяўляецца пераказам тэксту гістарычнае песьні, пашыранай на тэрыторыі [[Полацак|Полаччыны]] ў кан. XI  — пач. XII ст.
Пра існаваньне летапісаньня ў Полацку наогул паведамляў [[Васіль Тацішчаў|В. М. Тацішчаў]] (пачатак XVIII ст.), які ў сваёй працы «''Гісторыя Расійская''» узгадваў пра [[Сьпіс (тэкст)|сьпіс]], які належаў пецярбурскаму архітэктару [[Пётар Яропкін|П. М. Яропкіну]], і дзесяць разоў спасылаўся на зьмест сьпісу, які, аднак, не дайшоў да нашых дзён — зьнікнуў падчас пажараў у [[Масква|Маскве]] ў 1812 годзе. Гісторык выпісаў толькі некаторыя фрагмэнты, у т.л. летапісны артыкул 1217 г., пра астатняе В. М. Тацішчаў заўважыў: ''«…много о полоцких, витебских и других князей писано, токмо я не имел времени всего выписать и потом не достал…»''<ref>Татищев В. Н. … С. 269.</ref>.
 
== Крыніцы ==
Магчыма, што ў Полацкай зямлі было створанае, а потым трапіла ў [[Кіеў]] і «Паданьне пра Ўсяславічаў», зафіксаванае ў Лаўрэнцьеўскім сьпісе пад 1128 годам. На думку [[Юры Заяц|Ю. А. Зайца]], яно зьяўляецца пераказам тэксту гістарычнае песьні, пашыранай на тэрыторыі [[Полацак|Полаччыны]] ў кан. XI — пач. XII ст.
{{Крыніцы}}
 
== Літаратура ==
* {{Кніга|загаловак=Гістарыяграфія гісторыі Беларусі: вучэб. дапаможнік|аўтар=Белазаровіч В. А.|выдавецтва=Установа Адукацыі «Гродзенскі Дзярж. Ун-т імя Я.Купалы»|месца=[[Горадня|Гродна]]|год=2006|старонак=345|старонкі=33, 34|isbn=985-417-858-7}};
* ''Майоров А. В.'' О Полоцкой летописи В.  Н.  Татищева // Труды отдела древнерусской литературы Института русской литературы (Пушкинский дом). СПб., 2005, Т. 57;
* ''Татищев В. Н.'' История Российская.  — М.-Л., Изд-во АН СССР, т. II. 1962;
* ''Powierski Jan''. Księżniczka pomorska w Połocku // Pomorze słowiańskie i jego sąsiedzi X—XV w.  — Gdańsk, 1995. S. 93—119.
 
{{Беларускія летапісы}}