Вікіпэдыя

Аліта: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дНяма апісаньня зьменаў
артаграфія, афармленьне
Радок 40:
|Сайт =
}}
'''Алі́та''' ([[Летувісскаялетувіская мова|па-летувісскулетувіску]]: ''Alytus'') –— шосты па велічыні горад [[Летува|Летувы]], цэнтар [[Рэгіёны Літвы|этнакультурнага рэгіёну]] [[Дзукія]]. Насельніцтва налічвае каля 70 тыс. чалавек, зь якіх 94,7% -— [[летувісы]]. Горад знаходзіцца на рацэ [[Нёман]], недалёка ад мяжы з [[Польшча]]й і [[Беларусь]]сю. Зьяўляецца адміністрацыйным цэнтрам [[Аліцкі павет|Аліцкага павету]] Летувы.▼
 
▲'''Алі́та''' ([[Летувісская мова|па-летувісску]]: ''Alytus'') – шосты па велічыні горад [[Летува|Летувы]], цэнтар [[Рэгіёны Літвы|этнакультурнага рэгіёну]] [[Дзукія]]. Насельніцтва налічвае каля 70 тыс. чалавек, зь якіх 94,7% - [[летувісы]]. Горад знаходзіцца на рацэ [[Нёман]], недалёка ад мяжы з [[Польшча]]й і [[Беларусь]]сю. Зьяўляецца адміністрацыйным цэнтрам [[Аліцкі павет|Аліцкага павету]] Летувы.
 
== Гісторыя ==
Першыя гістарычныя зьвесткі аб Аліце адносяцца да [[1377]] годагоду, калі яна ўзгадваецца як абарончы замак пры ўпадзеньні ракі [[Алітупа|Алітупы]] ў Нёман. У той час Аліта мела назву ''Алітэн'' і адносілася да [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэна]].▼
 
Пасьля [[Грунвальдзкая бітва|Грунвальдскай бітвы]] замак адышоў да [[ВКЛВялікае княства Літоўскае|Вялікага Княствакняства Літоўскага]]. [[15 чэрвеня]] [[1581]] годагоду кароль [[Стэфан Баторы]] падараваў Аліце [[МагдэбургскаеМагдэбурскае права]].▼
▲Першыя гістарычныя зьвесткі аб Аліце адносяцца да [[1377]] года, калі яна ўзгадваецца як абарончы замак пры ўпадзеньні ракі [[Алітупа|Алітупы]] ў Нёман. У той час Аліта мела назву ''Алітэн'' і адносілася да [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэна]].
 
▲Пасьля [[Грунвальдзкая бітва|Грунвальдскай бітвы]] замак адышоў да [[ВКЛ|Вялікага Княства Літоўскага]]. [[15 чэрвеня]] [[1581]] года кароль [[Стэфан Баторы]] падараваў Аліце [[Магдэбургскае права]].
 
Пасьля трэцяга падзелу [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] заходняя частка горадагораду належыла [[Прусія|Прусіі]], а ўсходняя [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]].
 
Пасьля Напалеонаўскіх войнаў Аліта поўнасьцю перайшла пад кантроль Расеі, але адміністрацыйны падзел горадагораду быў скасаваны толькі пасьля [[Паўстаньне 1863-18641863—1864 гадоў|паўстаньня Кастуся Каліноўскага ў 1863 годзе]].
 
У [[19 стагодзьдзе|ХІХ]] стагодзьдзі Аліта ўваходзіла ў склад [[Царства Польскае|Царства Польскага]]. У канцы ХІХ стагодзьдзя Аліта атрымала статус абарончага горадагораду, тут прайшла [[чыгунка]], былі пабудаваныя абарончыя пабудовы.
 
Пад час [[Першая Сусьветная вайна|Першай Сусьветнай вайны]] Аліта была занятая [[ГерманіяНямеччына|нямецкімі]] войскамі. [[12 лютага]] [[1919]] годагоду ў Алісе адбыліся баі паміж летувісскімлетувіскім войскам і Чырвонай Арміяй.
 
Пасьля польска-летувісскіхлетувіскіх баёў і падпісаньня пагадненьня паміж [[Польшча]]й і Летувой у 1919 годзе Аліта трапіла ў склад Летувы. У [[1940]] годзе Аліта апынулася ў складзе [[СССР]]. З [[1941]] да [[1944]] годагоду горад знаходзіўся ў нямецкай акупацыі, а потым зноў трапіў у склад СССР да [[1991]] годагоду.
 
[[be:Горад Алітус]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Аліта»