Руская Праўда: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Stary Jolup (гутаркі | унёсак)
 
д кірылічная «і» using AWB
Радок 2:
'''Руская Праўда''' ([[Старажытнаруская мова|стар.-руск.]] ''правда роусьская'', альбо ''правда рускаа'', тут «праўда» у значэньні лац. Iustitia, грэч. Δικαίωμα) — зборнік прававых нормаў [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русі]], датаваны рознымі гадамі, пачынаючы з 1016 году. Зьяўляецца асноўнай пісьмовай крыніцай [[Рускае права|рускага права]]. Зьвязаны з [[Яраслаў Уладзімеравіч|Яраславам Мудрым]].
 
Помнік ўкраінскага мовы<ref>[[Васіль Німчук]] [https://archive.org/stream/stukr_03#page/n7/mode/2up Пам’ятки української мови] // Брус М.&nbsp;П.&nbsp;Історична граматика української мови. Частина 3. Хрестоматійні матеріали / У 3 частинах.&nbsp;— Навчально-методичний посібник.&nbsp;— IваноІвано-Франківськ: ПП Голіней О. М., 2016.&nbsp;— C. 8.</ref><ref>Німчук В. В. [https://archive.org/stream/hrestomatija2015#page/n141/mode/2up Руська правда ХІ&nbsp;— ХІІ ст. за списком 1282 року] / Німчук В. [http://chtyvo.org.ua/authors/Nimchuk_Vasyl/Istoriia_ukrainskoi_movy_Khrestomatiia_X-XIII_st/ Хрестоматія з історії української мови X—XIII&nbsp;ст.] // Інститут української мови НАН України|НАН України. Інститут української мови.&nbsp;— [[Кіеў]]; [[Жытомір]]: Полісся, 2015.&nbsp;— С. 143.&nbsp;— (Зібрання пам’яток української мови найдавнішого періоду (Х—ХІІІ ст.).&nbsp;— Назва обкл.: Історія української мови. Хрестоматія X—XIII&nbsp;ст.</ref>. З усіх вядомых помнікаў ХІ ст. спэцыфічныя рысы ўкраінскага мовы ў найбольшай ступені праявіліся ў «Рускай праўдзе»<ref>[[iarchive:stukr_03stukr 03/page/n69|«Руська Правда» ХІ — ХІІ ст. Давня українська писемна спадщина. Писемні пам’ятки ХІ століття]] / Брус М.&nbsp;П.&nbsp;Історична граматика української мови. Частина 3. Хрестоматійні матеріали / У 3 частинах.&nbsp;— Навчально-методичний посібник.&nbsp;— IваноІвано-Франківськ: ПП Голіней О. М., 2016.&nbsp;— 92 c.&nbsp;— C. 70.</ref>.
 
Першаадкрывальнікам Рускай Праўды для гістарычнай навукі зьяўляецца [[Васіль Тацішчаў]], які выявіў Кароткую яе рэдакцыю.
Радок 11:
Руская праўда — найбольш вядомы зборнік старажытнага рускага права, важная крыніца для дасьледаваньня сярэднявечнай гісторыі права і грамадзкіх адносін Русі і сумежных славянскіх народаў.
Арыгінала Рускай Праўды неня знойдзена, затое захавалася значная колькасьць яе сьпісаў з XIII—XVIII стст.стагодзьдзях да гэтага часу адкрыта іх больш 100. Гісторыя і паходжаньне Рускай праўды і яе сьпісаў, іх падзяляюць на тры рэдакцыі (кароткую, падрабязную і скарочаную), да гэтага часу яшчэ не цалкам дасьледавана. Рускую праўду (кароткую рэдакцыю) адкрыў В. Тацішчаў 1738 ў тэксьце Наўгародзкага летапісу, напісанай у 1440-ых гадах, надрукаваў яе А. Шлецэр (1767). Пасьля адкрыта некалькі сьпісаў кароткай Рускай Праўды, найстарэйшымі ззь якіх зьяўляюцца акадэмічны і археаграфічны, абодва з таго самага часу. Сярод сотні сьпісаў падрабязнай Рускай праўды старэйшымі зьяўляюцца Сынадальны (захаваны ў тэксьце Кормчай кнігі з 1282 году) і Троіцкі (знойдзены ў тэксьце юрыдычнага зборніку «Мерка Справядлівая», сьпісанага ў другой палове 14 ст.). Падрабязную рускую праўду ўпершыню апублікаваў 1792 годзе І. Болцін. Ад гэтых двух асноўных сьпісаў Рускай Праўды некалькі адрозьніваюцца сьпісы сярэдняй Рускай Праўды (вядомыя з тэксту Кормчай кнігі з 17 ст.), якая, на думку большасьці дасьледчыкаў, была толькі скарачэньнем вялізнай рэдакцыі (Г. Максімейка, А. Зімін); і адбываецца з 15-17 ст. (М. Ціхаміраў і інш. адносяць сярэднія да другой палове 12 ст.і лічаць яе за аснову для падрабязнай рэдакцыі).
 
== Крыніцы ==