Фізычны факультэт БДУ: розьніца паміж вэрсіямі

'''Фізычны факультэт [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]'''  — адзін з самых вялікіх факультэтаў галоўнай [[Вышэйшая навучальная ўстанова|ВНУ]] [[Беларусь|Беларусі]]. Створаны ў [[1958]] годзе. У складзе факультэту 11 катэдраў, 1310 навукова-дасьледчых лябараторыяў, «Беларускі міжвузаўскі цэнтар» і [[абсэрваторыя]]. На факультэце вядуцца фундамэнтальныя і прыкладныя дасьледаваньні, а таксама прамысловыя, тэхналягічныя і іншыя распрацоўкі.

Факультэт бярэ пачатак ад фізыка-матэматычнага аддзяленьня пэдагагічнага факультэту БДУ, утворанага ў 1932 годзе. У 1933 годзе зь фізыка-матэматычнага аддзяленьня быў створаны фізыка-матэматычны факультэт. У 1938 годзе фізыка-матэматычны факультэт уключаў 4 катэдры: катэдру агульнай фізыкі (заг.  — дацэнт Ільля Некрашэвіч), катэдру тэарэтычнай фізыкі (заг. катэдры  — дацэнт [[Фёдар Фёдараў]]), катэдру рэнтгенафізыкі (заг.  — дацэнт Іосіф Шапіра), катэдру электрамагнітных ваганьняў (заг.  — прафэсар Яўген Сьняткоў). У 1941 годзе, у сувязі з вайной і акупацыяй, фізыка-матэматычны факультэт прыпыніў сваю дзейнасьць і зь верасьня 1943 году функцыянаваў на станцыі Сходня пад Масквой, дэканам з таго моманта да 1950 году быў Фёдар Фёдараў. У 1944 годзе супрацоўнікі вярнуліся ў Менск. Першыя пасьляваенныя выпускі складалі 5—10 чалавек штогод<ref>{{Артыкул|загаловак=Физический факультет БГУ им. В. И. Ленина. К юбилею университета|выданьне=Вестник БГУ. Серия 1|год=1971|нумар=3}}</ref>. У 1950-я гг. на аддзяленьні фізыкі навучалася толькі 50 студэнтаў. У 1953 гадзе акадэмікі АН БССР [[Антон Сеўчанка]], [[Барыс Сьцяпанаў (фізык)|Барыс Сьцяпанаў]] і крыху пазьней [[Міхаіл Ельяшэвіч]] пераехалі ў Менск і пачалі працаваць у БДУ. Зь іхнімі імёнамі зьвязанае стварэньне буйных навуковых школ. Імі адпаведна ўсталёўваецца сувязь паміж будовай і спэктральна-люмінесцэнтнымі ўласьцівасьцямі злучэньняў урану, разьвіваецца спэктраскапія адмоўных плыняў сьвятла, разьвіваюцца мэтады разьліку ваганьняў малекулярных комплексаў<ref>{{Артыкул|загаловак=Развитие исследований по физико-математическим наукам в Белорусском гоударственномгосударственном университете имени В. И. Ленина.|выданьне=Вестник БГУ. Серия 1|год=1978|нумар=3}}</ref>. У 1953 годзе створаная катэдра спэктральнага аналізу, для спэцыялізацыі на катэдру былі накіраваныя 20 студэнтаў<ref>{{Артыкул|загаловак=Кафедре лазерной физики и спектроскопии — 50 лет|выданьне=Вестнік БДУ. Серия 1: Физ. Мат. Информ|год=2003|нумар=3}}</ref>

У кастрычніку [[1958]] году фізыка-матэматычны факультэт разьдзяліўся на фізычны факультэт і матэматычны факультэт (апошні у 1975 годзе перайменаваны ў мэханіка-матэматычны факультэт). Першым дэканам факультэту стаў Міхаіл Халімановіч. У [[1960-я|1960]]—1970 гады фізычны факультэт актыўна разьвіваўся. У 1971 годзе на дзённым аддзяленьні вучыліся 1875 студэнтаў, існавала таксама вячэрняе аддзяленьне, на якім вучыліся 455 студэнтаў. На базе навукова-дасьледчых лябараторыяў фізычнага факультэту ў 1971 годзе ствараецца Навукова-дасьледчы інстытут прыкладных фізычных праблемаў пад кіраўніцтвам акадэміка [[Антон Сеўчанка|Антона Сеўчанкі]]. У 1976 годзе на базе 4-х катэдраў фізычнага факультэту быў створаны [[факультэт радыёфізыкі і электронікі БДУ|факультэт радыёфізыкі і электронікі]]. У 1984—2003  гг. загадчыкам катэдры тэарэтычнай фізыкі быў прафэсар [[Леанід Баркоўскі]]. У 1986 пры падтрымцы загадчыка катэдрай ядзернай фізыкі [[Станіслаў Шушкевіч|Станіслава Шушкевіча (малодшага)]] ствараецца [[Інстытут ядзерных праблемаў]], які ўзначаліў прафэсар катэдры ядзернай фізыкі [[Уладзімер Барышэўскі]].

У 2018 годзе катэдра атамнай фізыкі і фізычнай інфарматыкі ліквідаваная, супрацоўнікі перайшлі ў склад катэдры фізычнай оптыкі і прыкладной інфарматыкі. 17 сьнежня 2018 году загадам рэктара БДУ дэканам факультэта прызначаны кандыдат фізіка-матэматычных навук Міхаіл Ціваноў, які да гэтага з'яўляўсяз’яўляўся загадчыкам кафедры энергафізікі.<ref>[https://www.bsu.by/be/main.aspx?guid=235071&detail=968443 Дэканам фізічнага факультэта БДУ прызначаны Міхаіл Сяргеевіч Ціваноў]. Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт. 17 сьнежня 2018.</ref>.

# Катэдра агульнай фізыкі (заснаваная ў 1938; загадчык  — дацэнт Анатоль Слабадзянюк<ref>{{Спасылка|url=httphttps://physics.bsu.by/ruby/departmentsstructure/gheneralfaculties/kafedry/kafedra-obshchey-fiziki-physicsd/membershead|загаловак=СписокСупрацоўнікі сотрудниковкафедры агульнай фізікі|выдавец=ФизическийБеларускі факультетдзяржаўны БГУўніверсітэт|мова=rube|дата=29 сакавіка 2022}}</ref>).

# Катэдра біяфізыкі (засн. ў 1973; заг.  — д. б. навук Рыгор Марціновіч<ref name="departments">{{Спасылка|url=httphttps://physics.bsu.by/ru/departments/biophysics/main-page|загаловак=Кафедра биофизикиКафедры|выдавец=Физический факультет|дата=929 студзенясакавіка 20182022|мова=ru}}</ref>).

# Катэдра вышэйшай матэматыкі і матэматычнай фізыкі (засн. ў 1961; заг.  — прафэсаркандыдат Наталля Абрашынафіз.-Жадаеваматэматычных навук Ірына Рушнова<ref>[{{спасылка|url=http://www.bsu.by/beby/main.aspx?guidstructure/faculties/kafedry/kafedra-vysshey-matematiki-i-matematicheskoy-fiziki-d/head|загаловак=51031 ПерсаналiiСупрацоўнікi кафедры вышэйшай матэматыкі і матэматычнай фізікі БДУ]|выдавец=Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт|дата=29 сакавіка 2022}}</ref>).

# Катэдра лязэрнай фізыкі і спэктраскапіі (засн. ў 1953; заг.  — прафэсар Аляксей Толсцік<ref>{{Артыкул|спасылка=http://www.gazeta.bsu.by/2018/02/farmiravanne-shkoly-fizichnaj-optyki-u-bdu-da-115-goddzya-z-dnya-naradzhennya-akademika-a-n-seuchanki/|загаловак=Фарміраванне школы фізічнай оптыкі ў БДУ. Да 115-годдзя з дня нараджэння акадэміка А. Н. Сеўчанкі|выданьне=Унiверсiтэт|год=2018|аўтар=Анатоль Мінько.}}</ref>).

# Катэдра кампутарнага мадэляваньня (засн. ў 1988; заг.  — дацэнт А. Г. Алег Раманаў<ref>[{{Спасылка|url=https://webbsu.archive.orgby/webby/20140719231724structure/http:faculties/kafedry/www.physics.bsu.by/ru/departments/computerkafedra-kompyuternogo-modelirovaniya-simulationsd/membershead|загаловак=Супрацоўнікі Списоккафедры сотрудников]камп’ютэрнага —мадэлявання|выдавец=Беларускі Физическийдзяржаўны факультетўніверсітэт|дата=29 БГУсакавіка 2022}}</ref>).

# Катэдра тэарэтычнай фізыкі і астрафізыкі (засн. ў 1938; заг.  — прафэсар Аляксандар Фурс<ref>{{Спасылка|url=https://bsu.by/main.aspx?guid=83711|загаловак=Александр Николаевич Фурс|выдавец=БГУ|дата=27 мая 2018}}</ref>).

# Катэдра фізыкі цьвёрдага цела (засн. ў 1957; заг.  — прафэсар Уладзімер ВуглоўУглоў<ref name="departments"/>).

# Катэдра фізыкі паўправаднікоў і нанаэлектронікі (засн. ў 1966; заг.  — прафэсар Уладзімер Аджаеў<ref>{{Спасылка|url=https://bsu.by/beby/main.aspx?guid=51041structure/faculties/kafedry/kafedra-fiziki-poluprovodnikov-i-nanoelektroniki-d/head|загаловак=КафедраСупрацоўнікі кафедры фізікі паўправаднікоў і нанаэлектронікі|выдавец=Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт|дата=29 сакавіка 2022}}</ref>).

# Катэдра фізычнай оптыкі і прыкладной інфарматыкі<ref name="departments"/> (засн. ў 1953; заг. — дацэнт Рыгор Піцэвіч<ref>{{Спасылкаспасылка|url=httphttps://physics.bsu.by/ruby/departmentsstructure/physical-opticsfaculties/mainkafedry/kafedra-pagefizicheskoy-optiki-i-prikladnoy-informatiki-d/head|загаловак=КафедраСупрацоўнікі фізычнайкафедры фізічнай оптыкі і прыкладной інфарматыкі|датавыдавец=9Беларускі маядзяржаўны 2018ўніверсітэт|мовадата=ru29 сакавіка 2022}}</ref> (засн. ў 1953; заг). — прафэсар Анатоль Мінько)

# Катэдра энэргафізыкі (засн. ў 1965; заг.  — канд. фіз.-мат. навук АляксандарІван МазанікСвіта<ref>[http{{спасылка|url=https://energy.bsu.by/infoby/employeesstructure/ Сотрудники].{{reffaculties/kafedry/kafedra-ru}}energofiziki-d/head|загаловак=Супрацоўнікі Кафедракафедры энергофизики.энергафізікі|выдавец=Беларускі Праверанадзяржаўны 18ўніверсітэт|дата=29 сакавіка 20192022}}</ref>).

# Катэдра ядзернай фізыкі (засн. ў 1961; заг.  — дацэнт А. І. Андрэй Цімошчанка<ref>[{{спасылка|url=https://webbsu.archive.orgby/webby/20140312171553structure/http:faculties/kafedry/www.physics.bsu.by/ru/departments/nuclearkafedra-yadernoy-fiziki-physicsd/members сотрудникиhead|загаловак=Супрацоўнікі кафедры ядернойядзернай физикифізікі|дата=29 БГУ]{{ref-ruсакавіка 2022}}</ref>).

# Біяфізыкі і біятэхналёгіяў.

# Высокаэнэргетычнай іённай імплантацыі і функцыянальнай дыягностыкі.

# Нелінейнай оптыкі і спэктраскапіі.

# Спэктраскапіі паўправаднікоў.

# Фізыкі і тэхнікі паўправаднікоў.

# Фізыкі іённа-плязмавай мадыфікацыі цьвёрдых целаў.

# Фізыкі электронных матэрыялаў.

# БіяаналітычныхСпэктраскапічных сыстэм.

* [[Аляксандар Вайтовіч]]  — беларускі фізык, акадэмік, палітык

* [[Віктар Гайсёнак]]  — беларускі фізык, дзяржаўны дзяяч і дыплямат

* [[Мікалай Казак (фізык)|Мікалай Казак]]  — савецкі і беларускі фізык, акадэмік НАН Беларусі

* [[Леў Камароў]]  — беларускі фізык, прафэсар, загадчык катэдры тэарэтычнай фізыкі (1973—1983)

* [[Віктар Кіслы]]  — заснавальнік [[Wargaming.net]]<ref>[https://charter97.org/ru/news/2016/2/21/192103/ Пять фактов о создателе World of Tanks] // [[Хартыя’97]] {{ref-ru}}</ref>

* [[Анатоль Красоўскі]]  — беларускі бізнэсмэн

* [[Леанід Лознэр]]  — сузаснавальнік [[EPAM Systems]]<ref>[http://www.inc.com/managing/articles/200609/interviewepamsystems.html Inc. 500 Interview: EPAM Systems] // inc.com {{ref-en}}</ref>

* [[Анатоль Мікалаевіч Рубінаў]]  — беларускі фізык, акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі

* [[Васіль Стражаў]]  — беларускі фізык, пэдагог

* [[Фёдар Фёдараў]]  — беларускі фізык-тэарэтык, адзін з заснавальнікаў беларускай тэарэтычнай фізыкі

* [[Андрэй Філатаў]]  — беларускі барабаншчык

* [[Юры Хадыка]]  — беларускі фізык і грамадзка-культурны дзеяч

* [[Станіслаў Шушкевіч]]  — беларускі навукоўца і палітык (скончыў фізыка-матэматычны факультэт)

* [{{спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20090517061415/http://physfak.org/ |загаловак=Неафіцыйны сайт фізычнага факультэта БДУ]|url=http://physfak.org|дата копіі=17 мая 2009}}