Марыя Прымачэнка: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Са старонкі прыбраны файл Maria_Prymachenko._Flowers_for_Peace._1965.jpg, бо ён быў выдалены з Commons удзельнікам Túrelio. Прычына: Copyright violation: Painting; artist died in 1997. |
дапаўненьне |
||
Радок 1:
{{Мастак|
дата нараджэньня={{Дата ў старым стылі|30 сьнежня|1908|12 студзеня 1909}}|
дата сьмерці={{Памёр|18|8|1997|гадоў=88}}|
}}
{{Цёзкі}}
'''Мары́я Аксе́нцеўна Прымачэ́нка''' ({{Мова-укр|Марія Оксентіївна Примаченко}}; {{Дата ў старым стылі|30 сьнежня|1908|12 студзеня 1909}}, вёска [[Балотня (Іванкаўскі раён)|Балотня]], [[Іванкаўская воласьць]], [[Радамышальскі павет]], [[Кіеўская губэрня]] — 18 жніўня 1997, тамсама) — украінская народная [[маляр]]ка ў жанры [[Наіўнае мастацтва|наіўнага мастацтва]]; ляўрэатка [[Нацыянальная прэмія Ўкраіны імя Тараса Шаўчэнкі|Нацыянальнай прэміі Ўкраіны імя Тараса Шаўчэнкі]]. Заслужаная дзяячка мастацтваў УССР, [[Народны мастак Украіны|народная малярка Ўкраіны]] (1988)<ref name="mundm"/>.
== Жыцьцяпіс ==
Марыя Прымачэнка нарадзілася
Першыя творы Марыя Прымачэнка былі створаныя на картоне і паперы па матывах традыцыйных насьценных роспісаў, вышывак. У 1935 годзе на працы Марыі зьвярнула ўвагу кіеўская мастачка Тацяна Флору падчас збору твораў для выставы народнага мастацтва. У 1935—1936 гг Марыя працавала ў цэнтральных экспэрымэнтальных майстэрнях пры Кіеўскім дзяржаўным музэі ў групе майстроў разам з Тацянай Пату, Параскай Уласенка, Натальляй Воўк<ref name="hrono"/><ref name="mundm">{{Спасылка|url=https://www.mundm.kiev.ua/COLLECTN/PRIMA.HTM|загаловак=Народний художник України Марія Примаченко|аўтар=Шестакова, О.|мова=uk|дата=24 сакавіка 2022}}</ref>, займалася маляваньнем, вышыўкай ды керамікай<ref name="sutori"/>. У 1936 року Марыя Прымачэнка запрошаная ў Школу народных майстроў пры [[Нацыянальны мастацкі музэй Украіны|Кіеўскім музэі ўкраінскага мастацтва]]. На I рэспубліканскай выстаўцы народнай творчасьці ў гэтым жа годзе творам майстрыхі была адведзеная цэлая заля. Яна атрымала дыплём выстаўкі першай ступені. Ейныя творы выстаўляліся ў [[Масква|Маскве]], [[
Падчас навучаньня Марыя пазнаёмілся з будучым мужам Васілём Марынчуком. Пад час Другой сусьветнай вайны вярнулася ў родную вёску<ref name="hrono"/>. У сакавіку 1941 року ў
У 1960 годзе падчас Дэкады ўкраінскага мастацтва і літаратуры працы Марыі выстаўляліся на выставе дэкаратыўнага мастацтва, пасьля чаго яе ўзнагародзілі ордэнам Пашаны<ref name="hrono"/>. У 1970 г. стала заслужаным дзеячам мастацтваў УССР, у 1988 г. — народным мастаком Украіны<ref name="mundm"/>.
Памерла 18 жніўня 1997 г. Пахаваная ў в. Балотня<ref name="mundm"/>.
== Творчасьць ==
Творчасьць Прымачэнкі ўвабрала разнастайную школу народнага мастацтва, шматвекавую культуру народу. Яе стыль характарызуецца як [[прымітывізм]], наіўнае мастацтва<ref>{{Спасылка|url=https://artstorepro.com/authors/mariya_primachenko/index.php|загаловак=Примаченко Мария|выдавец=ArtStorePro|мова=ru|дата=23 сакавіка 2022}}</ref>. Працавала ў тэхніцы акварэлі (у 1930-я) і гуашы (ад 1960-х гг)<ref name="mundm"/>. Агульная колькасьць графічных работ больш за 800<ref name="Google">{{Спасылка|url=https://artsandculture.google.com/entity/m03csjpf?hl=uk|загаловак=Марія Примаченко|выдавец=Google|мова=uk|дата=23 сакавіка 2022}}</ref>.
У 1960—1965 гадох працавала над цыклем «Людзям на радасьць», у які ўвайшлі працы «Сланечнік», «Блакітны вазон з кветкамі», «Жар-птушка», «Голуб на каліне», «Паўлін у кветках», «Леў». За яго Марыі ў 1966 г. прысуджаная Дзяржаўная прэмія УССР Тараса Шаўчэнкі. Займалася ілюстрацыямі дзіцячых кніг<ref name="hrono"/>. У 1970-я больш малявала бытавыя сцэны, сюжэты для работ брала ў сваім жыцьці. У гэты час пачала рабіць на сваіх працах надпісы, якія тлумачылі зьмест<ref>{{Спасылка|url=https://gazeta.ua/ru/articles/culture-newspaper/_vpervye-vystavili-vmeste-150-kartin-marii-primachenko/225678|загаловак=Впервые выставили вместе 150 картин Марии Примаченко | праект=Gazeta.ua|мова=ru|аўтар=Лауда, Л.|дата публікацыі=7 мая 2008}}</ref>.
Каля 650 твораў захоўваецца ў Музэі украінскага народнага дэкаратыўнага мастацтва<ref name="Google"/>. Творы маляркі захоўваліся ў гісторыка-краязнаўчым музэі [[Іванкаў|Іванкава]] Кіеўскай вобласьці, зьнішчаным 27 лютага 2022 року ў часе [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (2022)|расейскага нападу]].▼
Аўтар невялікіх вершаў<ref name="sutori"/>.
▲Творы маляркі захоўваліся ў гісторыка-краязнаўчым музэі [[Іванкаў|Іванкава]] Кіеўскай вобласьці, зьнішчаным 27 лютага 2022 року ў часе [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (2022)|расейскага нападу]].
== Ушанаваньне памяці ==
Радок 26 ⟶ 36:
== Літаратура ==
*
*
*
* ''Михайлова, Р. Д.''
* {{Кніга|загаловак=Марія Приймаченко
*
* {{Кніга|аўтар=Дорошенко, Е.|загаловак=1984. Сто памятных дат. Художественный календарь. Ежегодное иллюстрированное издание|месца=М.|год=1984}}
== Вонкавыя спасылкі ==
*
*
*
*
▲* [http://www.dt.ua/3000/3680/65782/ «Добрі люди і добрі звірі» Сторіччя Марії Примаченко: бестіарій художниці як феномен першомистецтва «Дзеркало тижня» № 11 (739) 28 березня — 4 квітня 2009]
*
▲* [http://chytanka.com.ua/ebooks/index.php?action=search_show_list&painter_name=%CF%F0%E8%EC%E0%F7%E5%ED%EA%EE%20%CC%E0%F0%B3%FF Книги з ілюстраціями Марії Примаченко на сайті Читанка]
*
▲* [http://tyzhden.ua/Publication/4160 Марія Прима «Український тиждень» № 47 (56) за 21.11.2008]
* {{Кніга|спасылка=http://uartlib.org/allbooks/mariya-priymachenko-komplekt-listivok/|загаловак=Мария Примаченко : Maria Primachenko : [Компл. открыток]|адказны=Автор-сост. Е.И. Шестакова|месца=Ленинград|выдавецтва=Аврора|год= 1979|старонак= 16}}
▲* [http://gazeta.ua/index.php?id=277282 Марії Примаченко забороняли ходити до зоопарку gazeta.ua]
*
▲* [http://uartlib.org/allbooks/meine-welt-maria-prymatschenko-malerei-wiktor-maruschtschenko-fotografie-katalog/ Каталог виставки Марії Примаченко і Віктора Марущенко. «Meine Welt». Maria Prymatschenko — Malerei. Wiktor Maruschtschenko — Fotografie. Katalog Berlin, Kommunale Galerie, 2000.]
{{Бібліяінфармацыя}}
|