Мары-Катрын д’Ануа: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Створана старонка са зьместам ''''Мары-Катрын д'Ануа''' (''фр.'' Marie-Catherine d'Aulnoy; 1651, Барнэвіль-ля-Бэртран, Нармандыя, Францыя — 14 студзеня 1705, Парыж, Францыя) — француская арыстакратка, баранэса, пісьменьніца, казачніца, аўтарка вядомых казак "Златавалоска" і "Прынц Маркасэн"<ref>...'
 
Дададзеныя катэгорыі
Радок 1:
'''Мары-Катрын д'Ануа''' (''[[Француская мова|фр]].'' Marie-Catherine d'Aulnoy; 1651, Барнэвіль-ля-Бэртран, [[Нармандыя]], [[Францыя]] — 14 студзеня 1705, [[Парыж]], [[Францыя]]) — француская [[Арыстакратыя|арыстакратка]], баранэса, [[пісьменьніца]], [[казачніца]], [[Аўтар|аўтарка]] вядомых [[Казка|казак]] "Златавалоска" і "Прынц Маркасэн"<ref><small>Émile Gérard-Gailly, Promenade sur le Mont Canisy: Bénerville, Tourgéville, Deauville, Saint-Arnoult, Bruxelles, La Renaissance du livre, 1960, p. 8.</small></ref>.{{Пісьменьнік|Імя=Мары-Катрын д'Ануа|Арыгінал імя=Marie-Catherine d'Aulnoy|Імя пры нараджэньні=Мары-Катрые Лё Жумэль дэ Барнэвіль, баранэса д'Ануа (Marie-Catherine Le Jumel de Barneville, baronne d’Aulnoy)|Дата нараджэньня=1651|Месца нараджэньня=Барнэвіль-ля-Бэртран, Нармандыя, Францыя|Дата сьмерці=14 студзеня 1705|Месца сьмерці=Парыж|Род дзейнасьці=Пісьменьніца, казачніца|Гады актыўнасьці=1690-1705|Напрамак=Прэцыёзная літаратура|Жанр=Казка|Мова=Француская|Дэбют=1690|Значныя творы=«Златавалоска» (1697), «Прынц Маркасэн» (1698)}}
 
== Жыцьцяпіс ==
 
Мары-Кэтрын Лё Жумель дэ Барнэвіль належыць да нарманскай дробнай [[Шляхта|шляхты]]. Ейны бацька, саюзнік вялікіх сем'яў Нармандыі, доўгі час служыў у арміі Людовіка[[Люі XIV]] і залічваў да сваіх сваякоў слынны род д'Эстутэвіляў<ref><small>Nieres-Chevrel, Isabelle, 1941- ... et Perrot, Jean, 1937- ..., Dictionnaire du livre de jeunesse: la littérature d'enfance et de jeunesse en France, Paris, Electre-Ed. du Cercle de la Librairie, dl 2013, 989 p. (ISBN 978-2-7654-1401-8 et 2765414017, OCLC 862208705, lire en ligne [archive]), p. 52</small></ref>.
 
Як было прынята ў той час, ейная сям'я арганізавала [[шлюб]], і 8 сакавіка 1666 году, ва ўзросьце 15 або 16 гадоў, яна выйшла замуж за Франсуа дэ Ла Мота<ref><small>Édouard Charton, Le Magasin pittoresque, t. 38, Paris, Jouvet & Cie, 1870, 414 p., p. 67.</small></ref>. Больш чым на дваццаць гадоў старэйшы за яе, муж меў рэпутацыю п'яніцы і гулёны, збаёдаў большу.большую частку іх ўласнасьці і [[Пасаг|пасагу]] жонкі. Ад яго ў баранэсы было чацвёра дзяцей<ref><small>Nieres-Chevrel, Isabelle, 1941- ... et Perrot, Jean, 1937- ..., Dictionnaire du livre de jeunesse : la littérature d'enfance et de jeunesse en France, Paris, Electre-Ed. du Cercle de la Librairie, dl 2013, 989 p. (ISBN 978-2-7654-1401-8 et 2765414017, OCLC 862208705, lire en ligne [archive]), p. 52</small></ref>.
 
Праз тры гады, у 1669 годзе, вырашыўшы пазбавіцца ад ненавіснага мужа Мары-Катрын, ейная маці і два саўдзельнікі скарысталіся падазрэньнем у растраце мужа баранэсы і адкрыта абвінавацілі яго ў [[Абражаньне маястату|абражаньні маястату]], злачынстве, якое каралася [[Сьмяротная кара|сьмяротным пакараньнем,]] у той час<ref><small>Édouard Charton, Le Magasin pittoresque, t. 38, Paris, Jouvet & Cie, 1870, 414 p., p. 67.</small></ref>.
 
Але па пастанове суда барон быў вызвалены, а так званыя «сябры» ягонай жонкі былі прысуджаныя да абезгалоўліваньня за паклёп. Мадам д’Ануа выратавалі толькі неверагодныя абставіны — яна змагла ўцячы па таемныхтаемнай лесьвіцы і схавацца пад катафалкам у бажніцы<ref><small>François Ravaisson, Archives de la Bastille: documents inédits recueillis & publiés, t. 7, Paris, A. Durand & Pedone-Lauriel,, 1874, 503 p., p. 336.</small></ref>.
 
Цягам пятнаццаці гадоў мадам д’Ануа знаходзілася ў вымушанай [[Эміграцыя|эміграцыі]] ў [[Эўропа|Эўропе]]<ref><small>Gaston Ducaunnès-Duval, «Comment on voyageait au xviie siècle», Revue philomathique de Bordeaux et du Sud-Ouest, Bordeaux, Société philomathique, 1936, p. 34-39.</small></ref>. У 1675 годзе жыла ў [[Ангельшчына|Ангельшчыне]]; у Францыю яна змагла вярнуцца толькі праз 10 гадоў, дзякуючы памілаваньню [[Люі XIV]] для прыдворных асобаў.
 
У 1690 годзе мадам д’Ануа адкрыла ўласны літаратурна-палітычны салён у [[Парыж|Парыжы]] (салён знаходзіўся пад падазрэньнем у паліцыі як магчымае гняздо шпіянажу), а таксама наведвала знакаміты літаратурны салён маркізы дэ Лямбэр<ref><small>Anne Defrance, Les contes de fées et les nouvelles de Madame d’Aulnoy, 1690-1698: l’imaginaire féminin à rebours de la tradition, Genève, Droz, 1998, 361 p., p. 47.</small></ref>.
 
Мадам д’Ануа была прынятая ў Акадэмію Рыкавраці ў [[Падуя|Падуі]]<ref><small>Édouard Charton, Le Magasin pittoresque, t. 38, Paris, Jouvet & Cie, 1870, p. 67.</small></ref>.
 
Памерла 14 студзеня 1705 году ў [[Парыж|Парыжы]]<ref><small>Jeanne Roche-Mazon, «Madame d’Aulnoy n’aurait-elle pas été en Espagne?», Revue de Littérature Comparée, no 7, 1927, p. 724-736.</small></ref>.
 
== Творчасьць ==
 
Сярод твораў баранэсы д'АльнуаАнуа пабожныя разваагіразвагі (Sentiments d'une Ame penitente і Le Retour d'une Ame à Dieu), [[Гістарычны раман|гістарычныя раманы]] (Histoire d'Hippolyte, comte de Duglas, 1690; Histoire de Jean de Bourbon, Prince de Carency, 1692; Le Comte de Warwick , 1703), [[Дзёньнік пісьменьніка|дзёньнікі]] з падарожжаў па [[Гішпанія|Гішпаніі]]: Memoires de la cour d'Espagne, Relation du voyage d'Espagne (1691) і England: Mémoires de la cour d'Angleterre (1695). Гішпанскія рэпартажы сталі фактычнай крыніцай для Вікоара[[Віктор ГюгоЮго|Віктора Юго]] пры напісаньні [[Драма|драмы]] «Ruy Blas»<ref><small>Sophie Raynard, La Seconde Préciosité: floraison des conteuses de 1690 à 1756, Tübingen, Gunter Narr Verlag, 2002, 512 p. (ISBN 978-3-8233-5542-7, p. 63.</small></ref>.
 
Аднак найбольшую вядомасьць і прызнаньне прынеслі баранэсе [[Казка|казкі]], першапачаткова нават больш папулярныя, чым тагачасны зборнік казак [[Шарль Пэро|Шарля Пэро]]<ref><small>Sophie Raynard, La Seconde Préciosité: floraison des conteuses de 1690 à 1756, Tübingen, Gunter Narr Verlag, 2002, 512 p. (ISBN 978-3-8233-5542-7, p. 63.</small></ref>. Першапачаткова казкі чыталі і камэнтавалі ў салёнах. Баранеса д'Альнуа напісала 24 казкі, якія зьявіліся ў двух чатырохтомных зборніках «Les Contes des Fées» (1697) i «Contes Nouveaux ou Les Fées à la Mode» (1698)<ref><small>Adolphe de Lescure (dir.) (préf. Adolphe de Lescure), Les contes des fées, ou les Fées à la mode: contes choisis publiés en deux volumes, t. 1, Paris, Librairie des bibliophiles, 1882, 199 p., 2 vol.; in-16.</small></ref> .
 
Сярод літаратурных каштоўнасьцяў казак Мары-Катрын д'АлнуаАнуа гісторыкі літаратуры згадваюць, між іншым, паэтычнасьць, арыгінальнасць формы і тонка падкрэсьленае маральнае пасланьне<ref><small>Anne Defrance, Les contes de fées et les nouvelles de Madame d’Aulnoy, 1690-1698: l’imaginaire féminin à rebours de la tradition, Genève, Droz, 1998, 361 p., 23 cm (ISBN 978-2-600-00278-3, OCLC 499270413, p. 47.</small></ref>.
 
Ейную літаратурную творчасьць часта параўноўваюць з творчасьцю [[Жан дэ Ляфантэн|Жана дэ Ляфантэна]] за завуаляваную крытыку двара і францускага грамадзтва [[17 стагодзьдзе|17 стагодзьдзя]]<ref><small>Sophie Raynard, La Seconde Préciosité: floraison des conteuses de 1690 à 1756, Tübingen, Gunter Narr Verlag, 2002, 512 p. (ISBN 978-3-8233-5542-7, p. 63.</small></ref>.
 
Яна лічыцца папярэдніцай жанру [[Літаратурная казка|літаратурнай казкі]]<ref><small>Anne Defrance, Les contes de fées et les nouvelles de Madame d’Aulnoy, 1690-1698: l’imaginaire féminin à rebours de la tradition, Genève, Droz, 1998, 361 p., 23 cm (ISBN 978-2-600-00278-3, OCLC 499270413, p. 47.</small></ref>.
 
== Творы ==
Радок 51:
• Mémoires de la cour d'Angleterre, Paris, Barbin, 2 vol., 1695.
 
• Les Contes des Fées, Paris, Barbin, 4 vol., 1698. Зьмест:
 
''Gracieuse et Percinet;
Радок 87:
''Serpentin vert.''
 
• Contes nouveaux ou Les Fées à la mode, Paris, Vve de T. Girard, 1698, 4 vol. in-12. Зьмест:
 
''La Princesse Carpillon;''Курсіўны тэкст'';
 
''La Grenouille bienfaisante;''
Радок 115:
• Le Comte de Warwick, La Compagnie des Libraires associez, 1703.
 
• Mme d’Aulnoy, Contes des Fées, suivis des Contes nouveaux ou Les Fées à la mode, Nadine Jasmin (éd.), Paris, Champion, « Bibliothèque des génies et des fées », 2004.
 
== Крыніцы ==
<references />
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1651 годзе]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Францыі]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў 1705 годзе]]
[[Катэгорыя:Памерлі 14 студзеня]]
[[Катэгорыя:Францускія пісьменьніцы]]
[[Катэгорыя:Францускія літаратаркі]]
[[Катэгорыя:Казкі]]