Сант’яга-дэ-Чылі: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
афармленьне |
крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Santiago?oldid=1070847523 |
||
Радок 6:
|Код мовы назвы краіны = es
|Краіна = Чылі
|Герб =
|Сьцяг =
|Гімн =
|Дата заснаваньня = 1536
Радок 71:
|Колер = {{Колер|Чылі}}
}}
'''Сант’я́га-дэ-Чы́лі''' альбо '''Сант’я́га''' ({{мова-es|Santiago de Chile}}) — [[сталіца]] [[Чылі]] і самы буйны горад краіны. Насельніцтва
Устойлівы эканамічны рост Сант’яга за апошнія некалькі дзесяцігодзьдзяў ператварыў яго ў сучасны мэгаполіс. У горадзе на сёньня маюцца шмат [[рэстарацыя]]ў, тэатраў, шырокая
== Гісторыя ==
У мінулым на тэрыторыі сучаснага гораду пражывалі плямёны [[інкі|інкаў]]. У сьнежні 1540 году ў даліну ракі [[Мапоча]] з Пэру прыбылі гішпанскія каляністы пад правадырствам канкістадору [[Пэдра дэ Вальдывія|Пэдра дэ Вальдывіі]], які апасьля стаў першым губэрнатарам [[Генэрал-капітанства Чылі|Чылі]], які 12 лютага 1541 году
[[Файл:Fundacion de Santiago.jpg|значак|зьлева|Залажэньне гораду Выльдывіям працы мастака [[Пэдра Ліра|Пэдра Ліры]].]]
Вальдывія празь некалькі месяцаў адышоў на поўдзень разам з сваім войскам, распачаўшы [[Араўконская вайна|Араўконскую вайну]]. Такім чынам Сант’яга застаўся без абароны, чым вырашылі скарыстацца карэнныя народы ў ваколіцах, атакаваўшы новае места. 11 верасьня 1541 году горад быў зруйнаваны, але гішпанскі гарнізон, які складаўся з 55 чалавек, здолеў абараніць форт. Супрацівам кіравала [[Інэс дэ Суарэс]], каханка Вальдывіі. Апасьля нападу горад марудна адбудоўваўся, бо значна большую ролю пачаў набываць новазакладзенае места [[Кансэпсьён]], дзе месьціўся на той час каралеўскі суд у Чылі. Тым ня меш, сталася небясьпека, зь якой сутыкаўся Кансэпсьён, часткова праз ягоную блізкасьць да тэрыторыяў, дзе ўсьцяж трывала Араўконская вайна. Апрача таго пасьлядоўнасьць разбуральных землятрусаў не дазволіла функцыянаваць суду ў Кансэпсьёне, таму ён быў зачынены і пэўны час Чылі ня мела ўласнага суду. Новы суд быў арганізаваны толькі ў 1609 годзе і ягоная сядзіба гэтым часам месьцілася ў Сант’яга. У першыя гады існаваньня гораду гішпанцы адчувалі сур’ёзны недахоп харчаваньня і іншых прыпасаў, праз аддаленнасьць ад іншых гішпанскіх местаў. На зважаючы на ўсе цяжкасьці і перашкоды горад стала павялічваўся і мацьнеў. У 1580 годзе пачалі ўзвышацца першыя буйныя будынкі ў горадзе, гэтак яшчэ ў 1561 годзе быў закладзены падмурак [[Сант’ягаўская катэдра|Катэдры]], а таксама будынак [[Царква Сан-Францыска (Сант’яга-дэ-Чылі)|Царквы Сан-Францыска]] ў 1572 годзе. Разьвіцьцю горада ў XVI—XVII стагодзьдзях перашкаджала сэрыя катастрофаў, як то землятрус, эпідэмія воспы ў 1575, 1590, 1608 і 1618 гадах, паводка Мапочы і, нарэшце, разбуральны землятрус 13 траўня 1647 году, падчас якога загінулі больш за 600 чалавек, а колькасьць пацярпелых пераўзвысіла 5000 чалавек.
[[Файл:Puente de Calicanto, Santiago de Chile.jpg|значак|зьлева|Мост Каліканта, узьведзены над ракой [[Мапоча]].]]
У 1767 годзе [[Люіс Мануэль дэ Саньярту]] распачаў працы па будаўніцтве мосту Каліканта і набярэжных умацаваньняў з мэтай абароны ад паводак. Не зважаючы на тое, што аб’екты былі скончаныя, але апірышчы мосту ўвесь час пашкоджваліся ракой. У 1780 годзе губэрнатар [[Агустын дэ Хаўрэгі]] загадзіў італьянскага архітэктара Хаакіна Таэскі, які, сярод іншых важных работ, спраектаваў фасад катэдры, [[Палац дэ Ля-Манэда]], канал Сан-Карляс і скончыў будаўніцтва набярэжныя ўмацаваньні за часам ураду [[Амброзіё О’Гігінз]]а. Гэтак жа за ўрадам О’Гігінза таксама была ўведзеная ў эксплюатацыю дарога ў [[Вальпараіса]] ў 1791 годзе, якая злучала сталіцу з галоўным портам краіны. 18 верасьня 1810 году была абвешчана [[Першая ўрадавая хунта Чылі|Першая ўрадавая хунта]] ў Сант’яга, якая заклала пачатак працэсу ўсталяваньня незалежнасьці Чылі. Не зважаючы на тое, што ў гэты час у горадзе былі створаныя [[нацыянальны інстытут імя Хасэ Мігеля Карэры|Нацыянальны інстытут]] і [[Нацыянальная бібліятэка Чылі|Нацыянальная бібліятэка]], пасьля цяжкай паразы прыхільнікаў незалежнасьці ў [[бітва пры Ранкагуа|бітве пры Ранкагуа]] ў 1814 годзе, установы былі зачыненыя. Раялісты кіравалі Сант’яга і дзяржавай да 1817 году пакуль паўстанцы не атрымалі перамогу ў [[бітве пры Чакабука|бітве пры Чакабуцы]] і не занялі места. Аднак, канчаткова перамога ў вайне не была гарантаваная, бо ў наступным годзе гішпанскія сілы атрыміла шэраг перамог. Тым ня менш, іхны паход на Сант’яга быў спынены, а Чылі атрымала [[Вайна за незалежнасьць Чылі|незалежнасьць ад гішпанскае кароны]]. З сканчэньнем вайны пасаду галоўнага кіраўніка Чылі заняў герой вайны за незалежнасьць [[Бэрнарда О’Гігінз]], сын былога губэрнатара Амброзіё О’Гігінза. Зачыненыя ўстановы былі зноўку адчыненыя.
Два новыя землятрусы адбыліся ў горадзе, то бок адно 19 лістапада 1822 году, а іншае 20 лютага 1835 году. Тым ня менш, на хуткае павелічэньне гораду гэта не паўплывала, то бок у 1820 годзе ў горадзе налічвалася 46 тысяч, а ўжо ў 1854 годзе колькасьць насельніцтва складала крыху больш за 69 тысяч чалавек. Паводле перапісу насельніцтва ў 1865 годзе ў месце налічвалася 115 тысяч жыхароў. Расьлі гарадзкія прадмесьці на поўдзень і на захад ад сталіцы. У горадзе былі закладзеныя [[Чылійскі ўнівэрсытэт]], Звычайная школа настаўнікаў, Школа мастацтваў і рамёстваў, Музэй выяўленчага мастацтва і Нацыянальны музэй натуральнай гісторыі. У 1851 годзе была наладжаная першая тэлеграфная сыстэма, якая злучыла сталіцу з портам Вальпараіса<ref>Anson Uriel Hancock (1893). [https://books.google.com/books?id=mUBGAAAAMAAJ&pg=PA17 «A History of Chile»]. C. H. Sergel. — С. 17.</ref>. Значныя зьмены горад зьведаў за часам кіраваньня лібэральнага мэра [[Бэнх’ямін Вікуньня Макена|Бэнх’яміна Вікуньні Макены]]. У 1873 годзе эўрапейскія майстры стварылі парк О’Гігінза, які адразу стаў гарадзкой славутасьцю, дзякуючы садам, азёрам і сьцяжынкамі паміж імі. Быў узьведзены муніцыпальны опэрны тэатар, а ў 1875 годзе ў горадзе ладзілася міжнародная выстава. Сант’яга стаў галоўным вузлом нацыянальнай чыгуначнай сыстэмы, злучыўшы Вальпараіса і паўночныя рэгіёны краіны. Дарогі месты былі забрукаваныя, а гарадзкі трамвай абслугоўваў 45 тысяч чалавек штодня.
== Гарады-сябры ==
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.gobiernosantiago.cl/ Афіцыйны сайт].
[[Катэгорыя:Сант’яга-дэ-Чылі| ]]
| |||