Гамлет: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
File
Jarash (гутаркі | унёсак)
правісела тры гады
Радок 1:
{{Літаратурны твор}}
[[File:Hamlet.jpg|thumb|upright]]
[[Файл:Dante Gabriel Rossetti - Hamlet and Ophelia.JPG|міні|259пкс|[[Дантэ Габрыэль Расэці]], ''Гамлет і Афелія'']]
 
Радок 5:
 
== Крыніцы ==
Легенда пра дацкага прыца Гамлета, які помсьціць за забойства свайго бацькі ягонаму брату, была вядомая задоўга да Шэксьпіра. Асноўныя элемэнты сюжэту трагедыі ўжо прысутныя ў адпаведнымтрэцім эпізодзе «[[Дзеі данаў|Дзеяў данаў]]» [[Саксон Граматык|Саксона Граматыка]] (глядзіце [[Амлет (пэрсанаж)|Амлет]]).
 
== Пэрсанажы ==
Радок 22:
 
== Сюжэт ==
У калеўскім замку [[Эльсінор]] афіцэрамафіцэры некалькі начэй зьяўляеццабачаць прывід, падобны да нядаўна памерлага караля. Яны расказваюць пра гэта Гарацыё, той выходзіць зь імі на варту й спрабуе загаварыць з прывідам, але той не адказвае. Гарацыё і афіцэры вырашаюць на наступную ноч паклікаць Гамлета.
 
Гамлет падаўлены сьмерцю бацькі, а таксама тым, што меней чым праз два месяцы пасьля ягонае сьмерці новы кароль, брат памёрлага, абвяшчае пра намер ажаніцца з ягонаю ўдавою, маці прынца.
 
Лаэрт зьбіраецца ў [[Францыя|Францыю]], а перад ад'ездамад’ездам навучае сваю сястру Афэлію асьцярожна ставіцца да залётаў Гамлета, бо ня ўпэўнены ў ягоных намерах.
 
На наступную ноч Гамлет выходзіць на варту і бачыць прывіда, які кліча яго за сабою. Сябры спрабуюць спыніць Гамлета, але той усё ж ідзе. Застаўшыся зь ім сам-насам, прывід ягонага бацькі расказвае, што ён не памер ад укуса зьмяі, як усе лічаць, а быў атручаны братам, і заклікае сына да помсты. Гамлет ня ўпэўнены, што гэта сапраўды дух ягонага бацькі, а не пякельная здань, і хоча высьветліць, ці праўду ён сказаў. Для гэтага ён прыкідваецца вар'ятамвар’ятам. Палоній вырашае, што прынц звар'яцеўзвар’яцеў ад каханьня да ягонае дачкі, і расказвае пра гэта каралю й каралеве.
 
У Эльсінор прыбываюць Разэнкрац і Гільдэнстэрн, даўнія прыяцелі Гамлета. Кароль і каралева падвучваюцьпадбухторваюць іх цікаваць за прынцам, але той хутка разумее гэта. Тымчасам у замак прыбываюць акторы, і Гамлет вырашае выкарыстаць іх, как выпрабаваць караля. Кароль і Палоній падслухваюць размову Гамлета з Афэліяй. Насуперак іх чаканьням, Гамлет адвяргае Афэлію ды кажа ёй ісьці ў манашкі. Клаўдзій вырашае паслаць Гамлета ў [[Англія|Англію]].
 
[[Файл:JWW_Ophelia_1889.jpg|міні|зьлева|275пкс|[[Джон Ўільям Ўотэрхаўз]], Афэлія ([[1889]])]]
 
Гамлет навучае актораў паставіць п'есуп’есу, якая павінная напомніць Клаўдыю пра ягоны ўчынак, калі ён сапраўды вінаваты. Клаўдзій выходзіць на сярэдзіне п'есып’есы, і ягоны пляменьнік ўпэўніваецца, што прывід сказаў праўду. Гамлет ідзе да маці і рэзка зь ёю размаўляе. Напужаная, яна кліча на дапамогу, і яе крык падтрымлівае Палоній, які хаваецца за шпалераю ў пакоі. Прыняўшы Палонія за караля, Гамлет забівае яго. Пасьля гэтага Клаўдзій вырашае, што Гамлет павінны ехаць у Англію адразу ж, і дасылае разам зь ім Разэнкранца й Гільдэнстэрна, якія вязуць тайны загад Клаўдзія забіць Гамлета.
 
Афэлія вар'яцеевар’яцее, верагодна з-за сьмерці бацькі. З Францыі вяртаецца Лаэрт, і патрабуе ў Клаўдзія адказу за сьмерць Палонія. Клаўдзій запэўнівае Лаэрта, што сам ён ня вінаваты. Піраты прыносяць Гарацыё ліст ад Гамлета, згодна якому карабель, на якім плыў прынц, быў захоплены, а сам ён трапіў у палон і вяртаецца ў Данію. Гарацыё выходзіць яму насустрач. Клаўдзій расказвае Лаэрту, што Палонія забіў Гамлет. Атрымаўшы навіну, што Гамлет вяртаецца, кароль і Лаэрт дамоўляюццадамаўляюцца зладзіць фехтавальнае спаборніцтва, на якім Лаэрт зможа забіць Гамлета. Прыходзяць весткі, што Афэлія патанула, упаўшы ў раку.
 
Вяртаючыся, Гамлет і Гарацыё бачаць пахаваньне Афэліі. Прысутны там Лаэрт накідваецца на Гамлета, але кароль супакойвае юнака, нагадаўшы пра іхнюю дамову. Гамлет расказвае Гарацыё, што, западозрыўшы няладнаенядобрае, прачытаў каралеўскае пісьмо пакуль Разэнкранц і Гільдэнстэрн спалі, і падмяніў яго новым, у якім гаворыласяказалася, што забіць трэба саміх пасланцаў.
 
Калі Гамлет згаджаецца ўдзельнічаць у фехтавальным спаборніцтве, кароль і Лаэрт намазваюць атрутаю [[рапіра|рапіру]] апошняга, а кароль у дадатак труціць віно ў келіху, зь якога мусіць піць Гамлет. Гамлет першы раз раніць Лаэрта, і каралева п'еп’е за здароўе сына зь ягонага келіху. Лаэрт раніць Гамлета атручанай рапірай, затым у ходзе бою яны абменьваюцца зброяй і рану атручанай рапіраю атрымоўвае таксама Лаэрт. Гертруда кажа, што віно атручана, і памірае. Лаэрт расказвае, як кароль падвучыўпадбухторыў яго атруціць рапіру, прабачае Гамлету забойства бацькі і просіць прабачыць яго. Гамлет дае яму прабачэньне, і Лаэрт памірае таксама. Гамлет забівае караля атручанай рапірай, і сам памірае ад раны. Уваходзяць паслы з Англіі, абвяшчаючы, што Разэнкранц і Гільдэнстэрн мёртвыя. Салют у гонар памерлага прынца завяршае п'есуп’есу.
 
== Кінавэрсіі ==
Радок 52:
 
=== Мастацтва ===
* П'есаП’еса і фільм [[Том Стопард|Тома Стопарда]] «[[Разэнкранц і Гільдэнстэрн мёртвыя]]» даюць пастмадэрнісцкую трактоўку трагедыі з пункту гледжаньня другасных персанажаў.
* Раман [[Джон Апдайк|Джона Апдайка]] «Гертруда й Клаўдзій» ўяўляе з сябе [[прыквэл]] да «Гамлета».
* Эпізоды трагедыі натхнялі многіх мастакоў, у тым ліку [[Джон Ўільям Ўотэрхаўз|Джона Ўільяма Ўотэрхаўза]] і [[Дантэ Габрыэль Расэці|Дантэ Габрыэля Расэці]].
Радок 60:
 
=== Пераклады ===
Як клясычны твор сусьветнага ўзроўню, «Гамлет» быў перакладзены на 67 моваў сьвету<ref>[http://www.spellboundblog.com/2007/02/27/worldcat-identities-visualizing-library-catalog-data/ WorldCat Identities: Visualizing Library Catalog Data]{{ref-en}} (27 лютага 2007)</ref>. Поўны пераклад на [[беларуская мова|беларускую мову]] выканаў [[Юрка Гаўрук]] (1935, 1964).
 
== Крыніцы ==