Прыматы: розьніца паміж вэрсіямі

За выключэньнем людзей, якія засяляюць ўсе кантыненты, прыматы жывуць у трапічных і субтрапічных рэгіёнах [[Паўночная Амэрыка|Паўночнай]] і [[Паўднёвая Амэрыка|Паўднёвай Амэрыцы]], [[Афрыка|Афрыцы]] й [[Азія|Азіі]]<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/476264/primate Primate]. Encyclopædia Britannica Online.</ref>. Прыматы значна адрозьніваюцца адзін ад аднаго паводле вагі, так [[шчуравы лемур мадам Бэртэ]] важыць усяго 30 грамаў, а [[горная гарыла]] — 200 кг. Паводле выкапнёвых сьведчаньняў, прымітыўныя продкі прыматаў, магчыма, існавалі ў канцы [[крэйдавы пэрыяд|крэйдавага пэрыяду]] каля 65 мільёнаў гадоў назад. Найстарэйшым зь вядомых прыматаў зьяўляецца [[Палеоцэн]] ''[[Plesiadapis]]'', які існаваў прыкладна 55—58 мільёнаў гадоў таму<ref>Helen J Chatterjee, Simon Y.W. Ho , Ian Barnes & Colin Groves (2009). "Estimating the phylogeny and divergence times of primates using a supermatrix approach". BMC Evolutionary Biology 9: 259.</ref>.

 

 

Прыматы валодаюць шырокім дыяпазонам характарыстык. Некаторыя прыматы,у ключаючы чалавекападобных малпаў і [[бабуіны|бабуінаў]], зьяўляюцца ў першую чаргу наземнымі, а не драўнянымі жывёламі, але ўсе віды валодаюць прыстасаваньнямі для лажаньня на дрэвах. Мэтады перасоўваньня, якія выкарыстоўваюцца прыматамі ёсьць скокі з дрэва на дрэва, хаджэньне на двух ці чатырох [[канцавіна]]х, перасоўваньне пешшу. Прыматы характарызуюцца наящнасьцю вялікага [[галаўны мозаг|галаўнога мозгу]] ў адносінах да іншых сысуноў, а таксама больш шырокім выкарыстаньнем стэрэаскапічнага зроку за кошт [[нюх]]у, дамінуючай [[сэнсорная сыстэма|сэнсорнай сыстэмы]] ў большасьці сысуноў. Гэтыя асаблівасьці адзначаюцца ў больш разьвітых малпаў і значна ў меншай ступені ў лоры й лемураў. Трохкаляровы зрок склаўся ў некаторых прыматаў, у большасьці зь іх таксама маецца супрацьпастаўлены [[палец]], а некаторыя маюць [[хвост]]. Прыматы маюць больш павольныя тэмпы разьвіцьця, чым у іншых аналягічных памерам сысуноў і дасягаюць сталасьці пазьней, але маюць таксама й павялічаную [[працягласьць жыцьця]]. У залежнасьці ад віду дарослыя асобы могуць жыць у адзіноце, быць павязаны ў пары або ў групах да сотні чальцоў.