Нацыянальны мастацкі музэй Рэспублікі Беларусь: розьніца паміж вэрсіямі

Будынак Нацыянальнага мастацкага музэю Беларусі праектаваўся як Дзяржаўная карцінная галерэя (аўтар праектапраекту [[Міхаіл Бакланаў]]).

З пачаткам вайны калекцыю рыхтавалі да эвакуацыі. Але вывезьці не пасьпелі. Акупаваны Менск наведвалі Г. Пасэ ій К. Мюльман. Г. Пасэ — дырэктар [[Дрэздэнская галерэя|Дрэздэнскай галерэі]] і асоба, упаўнаважаная па стварэньні асабістага музэю [[Гітлер]]а на яго радзіме, у [[Лінц]]ы. К. Мюльман — асоба, ўпаўнаважаная па ўліку культурных і мастацкіх каштоўнасьцяў на ўсходніх землях. Наведалі Менск і прадстаўнікі таварыства «Спадчына», якое ўзначальваў [[Гімлер]]. Лепшыя прадметы прыкладнога мастацтва і палотны былі канфіскаваныя Г. Пасэ, каштоўныя калекцыі адпраўлены ў [[Трэці Райх|Райх]] і ў [[Кёнігсбэрг]]. Да верасьня 1941 году збор мастацкай галерэі быў практычна страчаны. У гэты час [[Вільгельм Кубэ]] скардзіцца [[Альфрэд Розэнбэрг|А. Розэнбэргу]], што Менск пазбавіўся мільённых каштоўнасьцяў, бо «''каштоўныя палотны, мэбля XVIII—XIX стст., вазы, вырабы з мармура, гадзіньнікі і г. д. [[СС]] аддае на разрабаваньне [[вэрмахт]]у''».

Збор мастацкай галерэі перастаў існаваць, і яго страту можна назваць незваротнай. Лёс даваеннага збору ДКГ дагэтуль невядомы. Пошук яго ўскладняе адсутнасьць вопісаў. У «Вопісе музэйных каштоўнасьцяў, вывезеных гітлераўцамі ў Нямеччыну і ў краіны яе саўдзельнікаў і зьнішчаных у выніку разбойніцкіх дзеяньняў» 1944 году, складзенай музэйнымі супрацоўнікамі па памяці, значацца 223 творы расейскага жывапісу, 32 — заходнеэўрапейскага, мэбля з «Сіняй спальні» [[Аляксандар II|Аляксандра II]] ў [[Зімовы палацы|Зімовым палацы]], 60 абразоў XVI—XVIII стагодзьдзяў, 89 твораў скульптуры, 48 слуцкіх паясоў, 480 прадметаў расейскага парцаляну, 800 — заходнеэўрапейскага, 30 прадметаў старажытнага урэцкагаўрэцкага шкла, 200 «посьцілак» ручной працы беларускіх ткачых, сотні твораў беларускіх мастакоў канца XIX — пачатку XX стагодзьдзя.

Пасьля вайны уў [[Беларусь]] вярнулася толькі невялікая частка твораў, якія знаходзіліся напярэдадні вайны на выстаўках у [[Расея|Расеі]] (напрыклад, бюст князя [[Пётар Румянцаў-Задунайскі|П. А. Румянцава-Задунайскага]] працы [[Фядот Шубін|Ф. Шубіна]]), або знойдзеных савецкімі салдатамі ў канцы вайны ў гарадах Усходняй [[Прусія|Прусіі]] (калекцыя партрэтаў з [[Нясьвіж]]а). Некаторыя працы былі знойдзеныя ў Менску («Шахцёр зь лямпачкай» М. Касаткіна, «Восень» І. Левітана, «Раніца вясны» У. Кудрэвіча выявілі ў недабудаваным будынку ЦК КПБ).

Будаўніцтва Мастацкай галерэі зь дзесяцьцю прасторнымі залямі, разьмешчанымі на двух паверхах, было завершана ў 1957 годзе. Будынак стаўся адным зь першых музэйных будынкаў у гісторыі савецкай архітэктуры. 5 лістапада прадстаўленьнем новай экспазыцыі і Ўсебеларускай выставы ўрачыста адкрыўся ''Дзяржаўны мастацкі музэй БССР'' (так стала звацца былая ''Мастацкая галерэя'' з 10 ліпеня 1957 году). Калекцыя музэю тады ўжо дасягала трох тысячтысячаў твораў расейскага, савецкага і беларускага мастацтва.