Таджыкістан: розьніца паміж вэрсіямі

|ГодАцэнкіНасельніцтва = 20092016

|МесцаЎСьвецеПаводлеНасельніцтва = 9798-е

|Насельніцтва = 7 349 145{{лік|8352000}}

З пачатку нашай эры на зьмену грэка-бактрыйцам прыходзяць інда-скіфы й кушаны, дзякуючы апошнім тэрыторыя сучаснага Таджыкістану ўключаная ў [[Кушанскае царства]]. Гэтая дзяржава працягвала традыцыю спалучэньня элемэнтаў грэцкай і мясцовых усходнеіранскіх культураў. Першае дзяржаўнае ўтварэньне на тэрыторыі сучаснага Таджыкістану заснаваў [[Ісмаіл Самані]] ў [[875]] годзе (цэнтрам стаў горад [[Бухара]])<ref>{{Кніга|спасылка=http://www.unesco.org/new/fileadmin/MULTIMEDIA/FIELD/Moscow/pdf/ethical_review_cis_book_kubar_russian.pdf|загаловак=Этическая экспертиза биомедицинских исследований в государствах-участниках СНГ (социальные и культурные аспекты)|месца=Санкт-Петербург|год=2007|выдавецтва=Феникс|старонкі=317}}</ref>. Да [[1220]] году тэрыторыятэрыторыі сучаснага Таджыкістану ўваходзілаўваходзілі ў розныя Пэрсыдзкія імпэрыі. Ад(дзяржаву [[1220Караханіды|Караханідаў]], дадзяржаву каракітаяў, дзяржаў Газневідаў і [[1370Гурыды|Гурыдаў]])<ref>Адзярыха годуВ. У. Таджыкістан // {{Літаратура/БелЭн|15к}} С. 376.</ref>. У [[1220]] годзе тэрыторыя Таджыкістану была ў складзезаваяванаыя Мангольскай імпэрыіімпэрыяй [[Чынгісхан]]а<ref>Баранчиков Е. В., Алексеева Н. Н. и др. ТАДЖИКИСТАН // Большая российская энциклопедия. Электронная версия (2017); https://bigenc.ru/geography/text/4178539 Дата обращения: 22.08.2021</ref>

З [[19 стагодзьдзе|ХІХ]]1868 стг. Бухарскае ханства — васал [[Расейская імпэрыя|Расеі]]<ref>Imshenetsky, Aleksandr Ilyich , Sinor, Denis , Smith, David Roger , Hambly, Gavin R.G. and Allworth, Edward. "Tajikistan". Encyclopedia Britannica, 2021, https://www.britannica.com/place/Tajikistan. Accessed 22 August 2021.</ref>, у складзе ханства заставалася паўднёвая й усходняя частка Таджыкістану. Адбывалася працяглая цюркізацыя краіны, аселае насельніцтва вызначалася назваю ''сарты''. Па [[рэвалюцыя 1917 году ў Расеі|рэвалюцыі]] ў Расеі ў Бухарскім ханстве пад ціскам Расеі абвяшчаецца [[Бухарская Народная Сацыялістычная Рэспубліка]]<ref>{{Спасылка|url=https://www.tajik-gateway.org/wp/history/|загаловак=История Таджикистана: от неолита до Бактрии и Согда - к современности|выдавец=Tajik Development Gateway|мова=ru|дата=22 жніўня 2021}}</ref>, якая пазьней амаль цалкам уваходзіць у склад новаўтворанай [[Узбэцкая ССРСавецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Узбэцкай ССР]], дзе тэрыторыя сучаснага Таджыкістану існавала як АССР. З [[1936]] году ў рамках палітыкі нацыянальнага разьмежаваньня — асобная саюзная рэспубліка (гл. ''[[Таджыцкая Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка]]''). У [[1961]] годзе была вернутая гістарычная назва сталіцы краіны — Душанбэ, раней вядомая як Сталінабад. Незалежнасьць абвешчаная [[9 верасьня]] [[1991]] году, але неўзабаве ў краіне пачалася грамадзянская вайна паміж камуністычнымі сіламі ды ісламісцкай апазыцыяй. Заканчэньне вайны ў [[1997]] годзе адбылося пры садзейніцтве Расеі — апазыцыя была ўключаная ва ўрад, а Эмамалі Рахмон застаўся прэзыдэнтам.

Таджыкістан — адна з самых бедных краінаў [[Садружнасьць Незалежныхнезалежных Дзяржаўдзяржаваў|СНД]]. Разьвіваюцца выключна лёгкая і харчовая прамысловасьць. У краіне ёсьць вялікія радовішчы [[баксыты|баксытаў]], [[уран (хімічны элемэнт)|урану]], [[золата]], у нязначнай колькасьці [[нафта|нафты]], [[прыродны газ|прыроднага газу]], [[волава]] ды іншых каляровых мэталаў.

У лютым [[2005]] году колькасьць насельніцтва краіны складала 7 163 506{{лік|7163506}} чалавек. Большая частка зь іх [[таджыкі]] (79,9%), потым [[узбэкі]] (15,3%), [[расейцы]] (1,1%) і [[кіргізы]] (1,1%). Прадстаўнікі іншых этнічных групаў складаюць 2,6% насельніцтва. Асноўная рэлігія краіны — [[іслам]], [[сунізм]] (85% насельніцтва), [[шыізм]] (5%), іншыя веравызнаньні (10%).