Паўстаньне 1794 году: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
+
Радок 1:
[[Файл:Rp 1794.jpg|250пкс|міні|справа|Мапа паўстаньня]]
{{Бітвы паўстаньня 1794 году}}
'''Паўста́ньне 1794 году''', або '''''паўстаньне ў Польшчы, Беларусі і Летуве''''' — узброены выступ супраць расейскай акупацыі й прускай інтэрвэнцыі, за аднаўленьне [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] у межах 1772 году й за ажыцьцяўленьне пастановаў [[Чатырохгадовы Сойм|Чатырохгадовага сойму]]<ref>{{Літаратура/Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае (2012)|к}} С. 302.</ref>. Лёзунг паўстаньня — «Свабода, Адзінства, Незалежнасьць!»
 
== Перадумовы ==
Радок 20:
Аднак пасьля некалькіх важкіх перамогаў лёс адвярнуўся ад паўстанцаў. Паўстанцам супрацьстаялі аб’яднаныя сілы Аўстрыі, Прусіі й Расеі, а многія так і не падтрымалі паўстаньне. Заклікі Касьцюшкі да простага народу выклікалі недавер сялянаў (бо Палянэцкі ўнівэрсал адно што рабіў сялянаў вольнымі, але не надзяляў іх зямлёй) і сабатаж памешчыкаў. [[Юльян Нямцэвіч|Нямцэвіч]], паплечнік Касьцюшкі, у сваіх успамінах пісаў наконт гэтага:
 
<blockquote>«''Шляхта, якая прывыкла без перашкодаў карыстацца маёмасьцю сваіх сялянаў, супраціўлялася выкананьню загаду Начальніка — Касьцюшкі высылаць пятага селяніна з касой у армію. Нават сельскі народ, які так доўга быў у няволі, па большай частцы не прадбачыў лепшай долі ня ведаючы яе, быў абыякавым. Дарэмна Касьцюшка сваім Ўнівэрсалам з-пад Палянца ад 7 траўня 1794 г. аб’явіў сельскі народ свабодным, аб’яўляў яму свабоду. Унівэрсалы гэтыя або не дайшлі, або ім ня верылі''».<ref>Niemcewicz J. U. Pamiętniki czasów moich. Paryż, 1848. S. 207.</ref>.</blockquote>
 
Гэтая характарыстыка, дадзеная Нямцэвічам адносінам памешчыкаў і прыгонных сялянаў да паўстаньня, адлюстроўвала сапраўднае становішча й у значнай ступені тлумачыла пазьнейшыя няўдачы паўстаньня. У сялянаў Рэчы Паспалітай на працягу стагодзьдзяў выхоўвалася рабская псыхалёгія, яны, пакорлівыя сваім панам, не былі гатовыя да актыўных дзеяньняў у якасьці сьвядомых барацьбітоў за свае правы, за сваю свабоду. Усё гэта ўлічваў Касьцюшка й у кожным звароце да народу стараўся абудзіць яго сьвядомую актыўнасьць, умацаваць веру ў перамогу.
Радок 52:
 
== Літаратура ==
* {{Літаратура/Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае (2012)}}
* {{кніга|аўтар = [[Язэп Юхо|Юхо Я.А.]]|частка = |загаловак = Кароткі нарыс гісторыі дзяржавы і права Беларусі. Вучэб. дапам.|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = {{Менск (Мн.)}}|выдавецтва = Універсітэцкае|год = 1992|том = |старонкі = с. 225-233225—233|старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}
* {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://jivebelarus.net/at_this_day/events_calendar253.html| загаловак = Пачатак вызваленчага паўстаньня пад кіраўніцтвам Тадэвуша Касьцюшкі| фармат = | назва праекту = | выдавец = «Жыве Беларусь». Бібліятэка гістарычных артыкулаў| дата = 29 лістапада 2008 | мова = | камэнтар = }}
* *[[Вадзім Гігін|Гигин В.]] [http://beldumka.belta.by/isfiles/000167_570557.pdf Гигин В. Суворов vs Костюшко] // [[Беларуская думка. — 2009(1960)|Беларуская думка]]№ 10, 2009. — С. 86-9586—95.]
 
== Вонкавыя спасылкі ==
* {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://jivebelarus.net/at_this_day/events_calendar253.html| загаловак = Пачатак вызваленчага паўстаньня пад кіраўніцтвам Тадэвуша Касьцюшкі| фармат = | назва праекту = | выдавец = «Жыве Беларусь». Бібліятэка гістарычных артыкулаў| дата = 29 лістапада 2008 | мова = | камэнтар = }}
* {{YouTube|RtMazgulaeI|Гісторыя пад знакам Пагоні. Паўстанне Касцюшкі}}