|commons =
}}
'''Пётра (Пётар) Цімафе́евіч Мсьцісла́вец''' (пачатак XVI стагодзьдзя — пасьляпа 1602) — беларускі<ref>[http://slounik.org/120802.html Мсціславец Пётар] // {{Літаратура/Чалавек і грамадства: Энцыклапедычны даведнік.грамадзтва (Менск: Беларуская Энцыклапедыя, 1998. ISBN 985-11-0108-7)|к}}</ref> і ўсходнеславянскі першадрукар дыі гравёр.
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў [[Амсьціслаў|Амсьціславе]] ў сям’і купца Цімафея і Эўдакіі, у якіх апроч Пятра было двое дзяцей. Па сконе бацькі стрыечны брат маці — майстра будаўнік Васіль узяў хлопчыка да сябе вучнем. Магчыма разам зь дзязькам Пётра і апынуўся ў [[Масква|Маскве]].
У 1564 годзе разам з [[Іван Фёдараў|Іванам Фёдаравым (Хведаровічам)]] выдаў у Маскве «Апостал» — першую датаваную расейскую друкаваную кнігу. У 1565 годзе таксама разам з Іванам Фёдаравым зрабіў два выданьні «Часоўніка» — кнігі якая выкарыстоўвалася ў тым ліку і для пачатковага навучаньня грамаце. У 1566 годзе празпразь ганеньнізьвінавачваньні Мсьціславецў разам«пашырэньні зьерасі», Фёдаравымпагрозы вымушаныяфізычнай расправы і руйнаваньне друкарні<ref>[[Іван Саверчанка|Саверчанка І.]] Хто заснаваў кнігадрукаванне ў Маскве? // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 36.</ref> першадрукары мусілі былі пакінуць Маскву і вярнуцца ў [[Вялікае Княства Літоўскае |ВКЛ]]. ▼
== Друкарская дзейнасьць ==
▲У 1564 годзе разам з [[Іван Фёдараў|Іванам Фёдаравым (Хведаровічам)]] выдаў у Маскве «Апостал» — першую датаваную расейскую друкаваную кнігу. У 1565 годзе таксама разам з Іванам Фёдаравым зрабіў два выданьні «Часоўніка» — кнігі якая выкарыстоўвалася ў тым ліку і для пачатковага навучаньня грамаце. У 1566 годзе праз ганеньні Мсьціславец разам зь Фёдаравым вымушаныя былі пакінуць Маскву і вярнуцца ў [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]].
На Айчыне на грошы і ў Заблудаўскім[[Заблудаў]]скім маёнтку [[Рыгор Хадкевіч|Рыгора Хадкевіча]] яныразам з Івана Фёдаравым заснавалізаснаваў новую друкарню, дзе яны карысталіся ўратаванымі з Масквы шрыфтам, дошкамі, застаўкамі і літарамі. У 1568—1569 гадох разам зь Фёдаравым у [[Заблудаўская друкарня|Заблудаўскай друкарні]] выдаўяны выдалі «[[Эвангельле Вучыцельнае|Эвангельле вучыцельнае]]» — зборнік размоўразмоваў і павучэньняў з тлумачэньнем эвангельскіх тэкстаў.
ЛетамУлетку 1569 году Пётра пакінуў Івана Фёдарава і пана прапановепрапанову братоў Зарэцкіх ад’ехаў у [[Вільня|Вільню]], дзе на грошы і ў доме віленскіх купцоў, братоў Кузьмы і Лукі [[Мамонічы|Мамонічаў]] пабудаваў новую [[Друкарня Мамонічаў|друкарню]] і стварыў новы шрыфт, дошкі, застаўкі і літары. У 1575 годзе ў віленскай друкарні Мамонічаў Мсьціславец выдаў «Эвангельле Напрастольнае». Мсьціславец першыПершым зрабіў шрыфт падобны да буйнога паўуставу, у наступным яго капіявалі паўсюдна дзе друкавалі «Эвангельле Напрастольнае». У 1576 годзе ў віленскай друкарні Мамонічаў Мсьціславец выдаў «[[Псалтыр]]», які карыстаўся вялікім попытам у ВКЛ, Маскоўшчыне, ва ўкраінскіх землях.
Мсьціславец уУ пасьляслоўях да гэтых двух выданьняў пералічвае імёны сваіх фундатараў — двух Зарэцкіх і двух Мамонічаў. З удзячнасьцю піша пра Зарэцкіх, пра тое як здолелі пасунуць яго да пачатку самастойнай працы — «''понежа понудили есте нас недостойных выше наглея меры на сие дело''». Таксама з удзячнасьцю піша пра Мамонічаў, якія забясьпечылі яго памяшканьнем у сваім доме і ва ўсім «''изобильно его довольствовали''». Пра сваю працу кажа вельмі сьціпла — не жадае Боскага пакараньня за марнагубства дадзенага Богам таленту.
Тады ж у віленскай друкарні Мамонічаў Мсьціславец выдаў «Часоўнік». У тым жа годзе Мамонічы паз палітычных матывахматываў вырашыліпастанавілі прыпыніць працу сваёй друкарні. ВерагоднаВідаць, гэта супярэчыла ўмовам паміж імі і Пётрам Мсьціслаўцам, ёнякі быў незадаволены спыненьнем выдавецкай дзейнасьці. Мсьціславец зьвярнуўсяЗьвярнуўся ў суд длядзеля падзелападзелу друкарскай маёмасьці, папаводле [[вырак]]у ён павіненмусіў быў атрымаць ўсеўсё друкарскае абсталяваньне і 30 [[капа (грошы)|коп]] грошаў, а Кузьма Мамоніч кнігі: Эвангельлі, Псалтыры і Часоўнікі. Але вырак суда ня быў выкананы, і друкарня стаяла апячатаная. У 1577 годзе суд, верагоднавідаць паводле пазапыту запыцеПётры Мсьціслаўца, пацьвердзіў мінулагодні вырак наконт друкарскай маёмасьці.
Далейшы лёс паводле крыніцаў не прасочваецца. Але ведаючы, што Мамонічы не атрымалі нічога з маёмасьці Пятра Мсьціслаўца: ані шрыфтоў, ані дошак, ані літар, — а таксама ведаючы, што значная частка яго друкарскага матэрыялу, выкарыстаная ў астроскіх выданьнях 1590-х гадоў і пачатку 17 стагодзьдзя, магчыма ўявіць, што Пётар Мсьціславец зноў далучыўся да Івана Фёдарава і працаваў разам зь ім у друкарні, якую каля 1578 году ў [[Астрог (горад)|Астрогу]] заснаваў [[Канстантын Астроскі (малодшы)|Канстанцін Астроскі]]. Такім чынам жыцьцёвыя шляхі ПятраПётры Мсьціслаўца і Івана Фёдарава зноў перакрыжаваліся, але няне на вялікі час. ПасьляПа таготым, як Іван Фёдараў у 1582 годзе пакінуў Астрог, верагоднавідаць, менавіта Пётра Мсьціславец узначаліў [[Астроская друкарня|астроскую друкарню]], бо вялікае выданьне «Кніга аб постнічастве» [[Васіль Вялікі|Васіля Вялікага]] 1594 году і «Часаслоў» 1602 году надрукаванынадрукаваныя ў Астрозе ня толькі яго віленскім шрыфтам, з выкарыстаньнем яго віленскіх дошак, вялікіх і малых заставак, буйных літар, але ў іх бачнывідаць і яго тэхнічныя прыёмы, аналягічныя віленскім. ▼
Далейшы лёс Пётра Мсьціслаўца па крыніцах не прасочваецца.
Дакладная дата сьмерці невядоманевядомая, але , верагодназ усяго відаць, пасьляпа 1602 годугодзе. ▼
▲Але ведаючы, што Мамонічы не атрымалі нічога з маёмасьці Мсьціслаўца: ані шрыфтоў, ані дошак, ані літар, — а таксама ведаючы, што значная частка яго друкарскага матэрыялу, выкарыстаная ў астроскіх выданьнях 1590-х гадоў і пачатку 17 стагодзьдзя, магчыма ўявіць, што Мсьціславец зноў далучыўся да Івана Фёдарава і працаваў разам зь ім у друкарні, якую каля 1578 году ў [[Астрог (горад)|Астрогу]] заснаваў [[Канстантын Астроскі (малодшы)|Канстанцін Астроскі]]. Такім чынам жыцьцёвыя шляхі Пятра і Івана зноў перакрыжаваліся, але ня на вялікі час. Пасьля таго, як Фёдараў у 1582 годзе пакінуў Астрог, верагодна, менавіта Мсьціславец узначаліў [[Астроская друкарня|астроскую друкарню]], бо вялікае выданьне «Кніга аб постнічастве» [[Васіль Вялікі|Васіля Вялікага]] 1594 году і «Часаслоў» 1602 году надрукаваны ў Астрозе ня толькі яго віленскім шрыфтам, з выкарыстаньнем яго віленскіх дошак, вялікіх і малых заставак, буйных літар, але ў іх бачны і яго тэхнічныя прыёмы, аналягічныя віленскім.
▲Дакладная дата сьмерці невядома, але, верагодна, пасьля 1602 году.
== Крыніцы ==
== Літаратура ==
* {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}
* Зернова А.С. Первопечатник Петр Тимофеев Мстиславец // Исследования и материалы. Сб. IX. М., «Книга», 1964. С. 77—111. ▼
* {{Літаратура/Чалавек і грамадзтва (Менск, 1998)}}
▲* Зернова А. С. Первопечатник Петр Тимофеев Мстиславец // Исследования и материалы. Сб. IX. — М., «Книга», 1964. С. 77—111.
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Мсьціславец, Пётра}}
|