Пётра Мсьціславец: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
стыль, дапаўненьне
 
Радок 20:
|commons =
}}
'''Пётра (Пётар) Цімафе́евіч Мсьцісла́вец''' (пачатак XVI стагодзьдзя — пасьляпа 1602) — беларускі<ref>[http://slounik.org/120802.html Мсціславец Пётар] // {{Літаратура/Чалавек і грамадства: Энцыклапедычны даведнік.грамадзтва (Менск: Беларуская Энцыклапедыя, 1998. ISBN 985-11-0108-7)|к}}</ref> і ўсходнеславянскі першадрукар дыі гравёр.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў [[Амсьціслаў|Амсьціславе]] ў сям’і купца Цімафея і Эўдакіі, у якіх апроч Пятра было двое дзяцей. Па сконе бацькі стрыечны брат маці — майстра будаўнік Васіль узяў хлопчыка да сябе вучнем. Магчыма разам зь дзязькам Пётра і апынуўся ў [[Масква|Маскве]].
 
У 1564 годзе разам з [[Іван Фёдараў|Іванам Фёдаравым (Хведаровічам)]] выдаў у Маскве «Апостал» — першую датаваную расейскую друкаваную кнігу. У 1565 годзе таксама разам з Іванам Фёдаравым зрабіў два выданьні «Часоўніка» — кнігі якая выкарыстоўвалася ў тым ліку і для пачатковага навучаньня грамаце. У 1566 годзе празпразь ганеньнізьвінавачваньні Мсьціславецў разам«пашырэньні зьерасі», Фёдаравымпагрозы вымушаныяфізычнай расправы і руйнаваньне друкарні<ref>[[Іван Саверчанка|Саверчанка І.]] Хто заснаваў кнігадрукаванне ў Маскве? // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 36.</ref> першадрукары мусілі былі пакінуць Маскву і вярнуцца ў [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]].
== Друкарская дзейнасьць ==
У 1564 годзе разам з [[Іван Фёдараў|Іванам Фёдаравым (Хведаровічам)]] выдаў у Маскве «Апостал» — першую датаваную расейскую друкаваную кнігу. У 1565 годзе таксама разам з Іванам Фёдаравым зрабіў два выданьні «Часоўніка» — кнігі якая выкарыстоўвалася ў тым ліку і для пачатковага навучаньня грамаце. У 1566 годзе праз ганеньні Мсьціславец разам зь Фёдаравым вымушаныя былі пакінуць Маскву і вярнуцца ў [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]].
 
На Айчыне на грошы і ў Заблудаўскім[[Заблудаў]]скім маёнтку [[Рыгор Хадкевіч|Рыгора Хадкевіча]] яныразам з Івана Фёдаравым заснавалізаснаваў новую друкарню, дзе яны карысталіся ўратаванымі з Масквы шрыфтам, дошкамі, застаўкамі і літарамі. У 1568—1569 гадох разам зь Фёдаравым у [[Заблудаўская друкарня|Заблудаўскай друкарні]] выдаўяны выдалі «[[Эвангельле Вучыцельнае|Эвангельле вучыцельнае]]» — зборнік размоўразмоваў і павучэньняў з тлумачэньнем эвангельскіх тэкстаў.
 
ЛетамУлетку 1569 году Пётра пакінуў Івана Фёдарава і пана прапановепрапанову братоў Зарэцкіх ад’ехаў у [[Вільня|Вільню]], дзе на грошы і ў доме віленскіх купцоў, братоў Кузьмы і Лукі [[Мамонічы|Мамонічаў]] пабудаваў новую [[Друкарня Мамонічаў|друкарню]] і стварыў новы шрыфт, дошкі, застаўкі і літары. У 1575 годзе ў віленскай друкарні Мамонічаў Мсьціславец выдаў «Эвангельле Напрастольнае». Мсьціславец першыПершым зрабіў шрыфт падобны да буйнога паўуставу, у наступным яго капіявалі паўсюдна дзе друкавалі «Эвангельле Напрастольнае». У 1576 годзе ў віленскай друкарні Мамонічаў Мсьціславец выдаў «[[Псалтыр]]», які карыстаўся вялікім попытам у ВКЛ, Маскоўшчыне, ва ўкраінскіх землях.
 
Мсьціславец уУ пасьляслоўях да гэтых двух выданьняў пералічвае імёны сваіх фундатараў — двух Зарэцкіх і двух Мамонічаў. З удзячнасьцю піша пра Зарэцкіх, пра тое як здолелі пасунуць яго да пачатку самастойнай працы — «''понежа понудили есте нас недостойных выше наглея меры на сие дело''». Таксама з удзячнасьцю піша пра Мамонічаў, якія забясьпечылі яго памяшканьнем у сваім доме і ва ўсім «''изобильно его довольствовали''». Пра сваю працу кажа вельмі сьціпла — не жадае Боскага пакараньня за марнагубства дадзенага Богам таленту.
 
Тады ж у віленскай друкарні Мамонічаў Мсьціславец выдаў «Часоўнік». У тым жа годзе Мамонічы паз палітычных матывахматываў вырашыліпастанавілі прыпыніць працу сваёй друкарні. ВерагоднаВідаць, гэта супярэчыла ўмовам паміж імі і Пётрам Мсьціслаўцам, ёнякі быў незадаволены спыненьнем выдавецкай дзейнасьці. Мсьціславец зьвярнуўсяЗьвярнуўся ў суд длядзеля падзелападзелу друкарскай маёмасьці, папаводле [[вырак]]у ён павіненмусіў быў атрымаць ўсеўсё друкарскае абсталяваньне і 30 [[капа (грошы)|коп]] грошаў, а Кузьма Мамоніч кнігі: Эвангельлі, Псалтыры і Часоўнікі. Але вырак суда ня быў выкананы, і друкарня стаяла апячатаная. У 1577 годзе суд, верагоднавідаць паводле пазапыту запыцеПётры Мсьціслаўца, пацьвердзіў мінулагодні вырак наконт друкарскай маёмасьці.
 
Далейшы лёс паводле крыніцаў не прасочваецца. Але ведаючы, што Мамонічы не атрымалі нічога з маёмасьці Пятра Мсьціслаўца: ані шрыфтоў, ані дошак, ані літар, — а таксама ведаючы, што значная частка яго друкарскага матэрыялу, выкарыстаная ў астроскіх выданьнях 1590-х гадоў і пачатку 17 стагодзьдзя, магчыма ўявіць, што Пётар Мсьціславец зноў далучыўся да Івана Фёдарава і працаваў разам зь ім у друкарні, якую каля 1578 году ў [[Астрог (горад)|Астрогу]] заснаваў [[Канстантын Астроскі (малодшы)|Канстанцін Астроскі]]. Такім чынам жыцьцёвыя шляхі ПятраПётры Мсьціслаўца і Івана Фёдарава зноў перакрыжаваліся, але няне на вялікі час. ПасьляПа таготым, як Іван Фёдараў у 1582 годзе пакінуў Астрог, верагоднавідаць, менавіта Пётра Мсьціславец узначаліў [[Астроская друкарня|астроскую друкарню]], бо вялікае выданьне «Кніга аб постнічастве» [[Васіль Вялікі|Васіля Вялікага]] 1594 году і «Часаслоў» 1602 году надрукаванынадрукаваныя ў Астрозе ня толькі яго віленскім шрыфтам, з выкарыстаньнем яго віленскіх дошак, вялікіх і малых заставак, буйных літар, але ў іх бачнывідаць і яго тэхнічныя прыёмы, аналягічныя віленскім.
Далейшы лёс Пётра Мсьціслаўца па крыніцах не прасочваецца.
 
Дакладная дата сьмерці невядоманевядомая, але, верагодназ усяго відаць, пасьляпа 1602 годугодзе.
Але ведаючы, што Мамонічы не атрымалі нічога з маёмасьці Мсьціслаўца: ані шрыфтоў, ані дошак, ані літар, — а таксама ведаючы, што значная частка яго друкарскага матэрыялу, выкарыстаная ў астроскіх выданьнях 1590-х гадоў і пачатку 17 стагодзьдзя, магчыма ўявіць, што Мсьціславец зноў далучыўся да Івана Фёдарава і працаваў разам зь ім у друкарні, якую каля 1578 году ў [[Астрог (горад)|Астрогу]] заснаваў [[Канстантын Астроскі (малодшы)|Канстанцін Астроскі]]. Такім чынам жыцьцёвыя шляхі Пятра і Івана зноў перакрыжаваліся, але ня на вялікі час. Пасьля таго, як Фёдараў у 1582 годзе пакінуў Астрог, верагодна, менавіта Мсьціславец узначаліў [[Астроская друкарня|астроскую друкарню]], бо вялікае выданьне «Кніга аб постнічастве» [[Васіль Вялікі|Васіля Вялікага]] 1594 году і «Часаслоў» 1602 году надрукаваны ў Астрозе ня толькі яго віленскім шрыфтам, з выкарыстаньнем яго віленскіх дошак, вялікіх і малых заставак, буйных літар, але ў іх бачны і яго тэхнічныя прыёмы, аналягічныя віленскім.
 
Дакладная дата сьмерці невядома, але, верагодна, пасьля 1602 году.
 
== Крыніцы ==
Радок 45 ⟶ 43:
 
== Літаратура ==
* {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}
* Зернова А.С. Первопечатник Петр Тимофеев Мстиславец // Исследования и материалы. Сб. IX. М., «Книга», 1964. С. 77—111.
* {{Літаратура/Чалавек і грамадзтва (Менск, 1998)}}
* Зернова А. С. Первопечатник Петр Тимофеев Мстиславец // Исследования и материалы. Сб. IX. М., «Книга», 1964. С. 77—111.
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Мсьціславец, Пётра}}