Як вада, як агонь: розьніца паміж вэрсіямі

'''«Як вада́, як аго́нь»''' ({{Мова-en|Like Water, Like Fire}}) – першая і дагэтуль найбольш поўная [[анталёгія]] [[Беларуская паэзія|беларускай паэзіі]] ў перакладзе на [[Ангельская мова|ангельскую мову]], якая зьмяшчала творы з [[1828]] году<ref>{{Кніга|год=1971|назва=Like water, like fire: an anthology of Byelorussian poetry from 1828 to the present day|горад=London|publisher=George Allen & Unwin|isbn=0-04-891041-4|старонак=347|series=UNESCO Collection of Representative Works|адказны=Rich, V. (trans.)}}</ref>.

Выдадзеная ў 1971 г. у сэрыі «Калекцыя рэпрэзэнтатыўных твораў ЮНЭСКА» ({{Мова-en|UNESCO Collection of Representative Works»}}) у лёнданскім выдавецтве «Джордж Ален і Анўін» ({{Мова-en|George Allen & Unwin}}). Перакладчыца ўсіх твораў – брытанская журналістка і паэтка [[Вера Рыч]]. Кнігу сумесна фінансавалі [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў па пытаньнях адукацыі, навукі і культуры|ЮНЭСКА]] і Нацыянальная камісія [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]] па справах ЮНЭСКА.

Кніга налічвае 221 верш і паэтычны фрагмэнт 41-го аўтара<ref name=":2">{{Артыкул|год=1973|аўтар=Adamovich, A.|загаловак=Reviewed Work: Like Water, Like Fire: An Anthology of Byelorussian Poetry from 1828 to the Present Day. by Vera Rich.|выданьне=Slavic Review|нумар=32(4)|старонкі=863-864|DOI=10.2307/2495553|мова=en}}</ref> (37 мужчынмужчынаў, 4 жанчыны) на 347 старонках.

Беларуская эміграцыя і нешматлікія тады заходнія беларусазнаўцы віталі зьяўленьне анталёгіі і рэкамэндавалі яе чытачам, але і адзначалі шматлікія хібы. [[Аляксандар Надсан]] прыгадваў, што [[Вера Рыч]] да апошняга трымала ў тайне зьмест кнігі.<ref name=":0">{{Cite web|загаловак=Like Water, Like Fire: першая анталогія беларускай паэзіі на англійскай мове|url=http://www.skaryna.org.uk/like-water-like-fire/|аўтар=Ігар Іваноў|дата публікацыі=2017-03-02|выдавец=Беларуская бібліятэка і музей імя Францішка Скарыны ў Лондане|мова=be}}</ref> Без дакумэнтальных сьведчаньняў можна толькі спэкуляваць, што прысутнасцьпрысутнасьць сярод фундараўфундатараў выданьня ўрадавай установы БССР магла накласьці пэўны адбітак на ягоны зьмест.

Рэцэньзіі[[Арнольд адзначаліМакмілін]] неадэкватнаевітаў прадстаўленьне ўпублікацыю анталёгіі паэзііяк ХІХдоўгачаканы стагодзьдзяшанец (семпазнаёміцца вершаўзь трохневядомай аўтараў)англамоўнаму чытачу літаратурай. Ён заўважыў, напршто кніга – прадукт амаль дваццаці гадоў працы [[Вера Рыч|Веры Рыч]], таму якасьць перакладаў у ёй неаднолькавая. адсутнасьцьНа ягоную думку, перакладчыца добра перадала форму і рытм твораў. Найбольш пасьпяхова атрымаліся пераклады твораў канца XIX – пачатку XX стагодзьдзяў, нашаніўскага пэрыяду і міжваеннага часу, найперш – [[ЯнМаксім ЧачотБагдановіч|ЧачотаМаксіма Багдановіча]], а таксама [[ВінцэнтКанстанцыя Дунін-МарцінкевічБуйло|Дунін-МарцінкевічаКанстанцыі Буйло]], і[[Якуб паэмыКолас|Якуба Коласа]], «[[ТарасЯнка наКупала|Янкі ПарнасеКупалы]]», [[Уладзімер Дубоўка|Уладзімера Дубоўкі]] і [[Максім Танк|Максіма Танка]]. Больш позьнія творы, якіх якраз большасьць у кнізе, перакладзеныя менш удала. <ref>{{Артыкул|аўтар=McM [McMillin], A.B.|год=1971|загаловак=Review Notices : Like Water, Like Fire. An Anthology of Byelorussian Poetry from 1828 to the Present Day|выданьне=Journal of European Studies|нумар=1(1)|старонкі=398-399|мова=en|DOI=10.1177/0047244171001001130}}</ref><ref name=":1">{{Артыкул|год=1972|аўтар=[[Арнольд Макмілін|McMillin, A.]]|загаловак=Reviewed Work: Like Water: Like Fire. An Anthology of Byelorussian Poetry from 1828 to the Present Day by Vera Rich|выданьне=The Slavonic and East European Review|нумар=50(118)|pages=118-120|issn=0037-6795|url=https://www.jstor.org/stable/4206495|мова=en}}</ref> Ён зьвярнуў увагу на неадэкватнае прадстаўленьне ў анталёгіі паэзіі ХІХ стагодзьдзя (сем вершаў трох аўтараў), напр. адсутнасьць твораў [[Ян Чачот|Чачота]], [[Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч|Дунін-Марцінкевіча]] і паэмы «[[Тарас на Парнасе]]», а таксама факталягічныя недакладнасцінедакладнасьці ў камэнтарах і непаслядоўнасьць трансьлітарацыі імёнаў і назваў.<ref name=":1" />

Палутарастаронкавы разьдзел падзякаў на пачатку кнігі чытаецца як твор дасьціпнай камэдыі. Ён пачынаецца сьпісам трынаццаці бібліятэкаў і ўстановаў у [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] (у тым ліку - [[Беларуская бібліятэка і музэй імя Францішка Скарыны|беларускай бібліятэцы ў Лёндане]]), [[Данія|Даніі]] і [[Нарвэгія|Нарвэгіі]], якія дапамаглі перакладчыцы з матэрыяламі. Затым [[Вера Рыч]] дзякуе [[Каралеўскія батанічныя сады К’ю|Каралеўскім батанічным садам]] у [[Лёндан|Лёндане]] за праверку фактаў пра [[Флёра Беларусі|флёру Беларусі]], [[War Office|Каралеўскаму вайсковаму дэпартмэнту]] (''{{Lang-en|War Office''}}), потым - Міністэрства абароны) – за тлумачэньні адносна кіраваньня танкамі, і [[Брытанская чыгунка|Брытанскай чыгунцы]] – за дапамогу зразумець [[Лягістыка|лягістыку]] [[Чыгунка|чыгуначнага транспарту]]. Таксама пералічваюцца па імёнах некаторыя супрацоўнікі вышэйназваных установаў, напр. Олвін Ўэй ({{Lang-en|Olwen Way}}) "за пэўныя [[Ўэйлз|валійскія]] паралелі, а таксама за парады адносна дагляду коняў".

Кніга выйшла з дзьвюма [[Супэрвокладка|супэрвокладкамі]]. Першая была белая і з гербам [[Пагоня]], вядомы ейны дызайнэр – Ст’юарт Ірвін ({{Lang-en|Stewart Irwin}}). Вокладка, верагодна, не атрымала адабрэньня аднаго з фундатараў выданьня, таму рэшта накладу распаўсюджвалася зь ярка-сіняй абгорткай безь якіх-кольвек ілюстрацыяў. Кошт кнігі ў выніку падняўся з [[Фунт стэрлінгаў|£]]4.50 да [[Фунт стэрлінгаў|£]]4.95. Абодва выданьні мелі той самы [[Міжнародны стандартны кніжны нумар|міжнародны стандартны нумар]] (ISBN), што парушае бібліяграфічныя правілы і робіць справу пошуку арыгінальных супэрвокладак больш складанай.<ref name=":0" /><ref>{{Cite web|загаловак=The first anthology of Belarusian Poetry in English: sponsors and censors|url=https://blogs.bl.uk/european/2017/03/the-first-anthology-of-belarusian-poetry-in-english-sponsors-and-censors.html|аўтар=Ihar Ivanou|дата публікацыі=2017-03-10|назва праекту=European Studies Blog|выдавец=British Library|мова=en}}</ref>